1. M. Hoewel de steeden van Briel, Enckhuysen, Edam, Medenblick ende Purmerende noch absent waeren, is effenwel beghonnen te besogneren, ende zijn vooreerst geleesen verscheyden missiven van verscheyden canten aen de vergaderinge offte den Staet nae 't scheyden van dezelve geschreeven, nyet sonders inhoudende ende daerop notulen van gehouden, uytgeseyt dat opte brieven van den ambassadeur Beveren verstaen worde dattet advijs van Joachimi naerder sou [worden] g[e]hoort, ende belanghende den brief van Dorp den 21^en augusti --- gegaen weesende hoe hem te reguleren ten aensien van de --- de buyssen importunerende ende andersints, dat verstaen is dat --- leeden uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert omme des[e in]structie eens te resumeren ende te rapporteren in wat voeghe [de]zelve soude connen ampliëren, om naerderhant op ger[esolveert] te worden.

2. M. Volgens den voorslagh van de heeren van Rotterdam is tot Adm[iraliteyts] Collegie in plaetse van den burgermeester Van Driel vanweege --- gecommitteert den burghermeester Besemer, ende verstaen dat van[weege] deese provintie op desselffs naeme ter Generaliteyt behoorlijcke commissie [sal] werden geprocureert.

3. M. Is daernae geleesen 't 1^e point van beschrijvinge om te --- 't generael placcaet ende ordonnantie, mitsgaders alle parti --- ordonnantiën van de middelen comende in de aenstaende verpachtinge nae deliberatie bij alle leeden geconsenteert is ende dat --- gens de verpachtinge allomme soude werden gedaen, met [dien ver]stande dat nyet alleen de pachters, maer oock hunne mee[destanders] ende borgen den eedt sullen moeten doen van nyet te composeren --- gedoogen dat haers weetens gecomposeert werde, gelijck alle nyeuwe vroetschappen ende schepenen oock alle regenten ten --- landen toe sullen werden gehouden.

4. M. Eyntelijcken heeft den secretaris Cornelis Schagen, vanweegen de stadt [Alckmaer] in plaetse van Nanningh van Foreest ter vergaderinge comparerende, eedt gedaen aen 't landt als nae gewoonte.

P. Gedeputeerden van Purmereynde: Pieter Claesz. Grebber burgemeester ende Sijbrant Claesz. Schot.

P. Den 18^e september 's morgens ten halff vijff uyre ben ick Sijbrant Schot van huys gegaen ende 's avonts ontrent 7 uyren over Leyden in Den Hage aengecomen.

Verstaende uyt de secretaris Teengs dat daechs tevooren de 1^e bijeencoompste was geweest ende alsdoen, mitsgaders desen dach niet sonders als parthiculiere saecken, vermits de vergaderinge noch niet compleet en was, verhandelt, uytbijsondert dat op 't 1^e poinct van de beschrijvinge goetgevonden was de middelen te verpachten op den ouden voet sonder veranderinge, mits dat de nieuwe magistraet ende vroetschappen, die noch geen eedt en hebben gedaen van niet te sullen composeeren, d'selve sullen doen, gelijck mede de pachters, borgen ende medestanders.

5. M. De weduwe van Michiel Gerrytsz. Camerlingh tot Delfft, een molen hebbende die bouvalligh is ende nyet langer can staen, versochten dat zij die moghten affbreecken om de nabuuren nyet te bevallen, ende remissie van 5 jaeren verpondinge tot 32 £ 's jaers als dezelve molen alrede stilgestaen heefft ende zij mits belastinge van 8 kinderkens nyet en can betaelen, daerop nae deliberatie verstaen is dat de suppliant om reedenen naerder bij de heeren van Delfft gemoveert, toegestaen wordt de molen aff te mogen breecken, werdende 't vorder versoeck affgeslaegen om de consequentie wille.

6. M. Abraham Boutijn tot Leyden, mettet armehuys tot Leyden in zeeckere goederen geïnstitueert zijnde, ende nyet connende tot schifftinge ende scheydinge comen mette zelve vooghden omdat hij geen 25 jaeren oudt is, schoon getrouwt zijnde, versoeckende daeromme veniam aetatis omme bij dat beneficie zijn intentie te connen becomen, is verstaen 'tzelve onnoodich te weesen omdat hij getrouwt is ende omdat nae de costume van 't landt de trouwe meerderjaricheyt representeert ende gevolght werde. Dan eenige leeden allegerende dat eenige steeden als Rotterdam daerinnen hadden contrarie costume, is verstaen dat ad maiorem cautelam oock den suppliant deese acte zal werden gegunt.

7. M. [Op 't vers]oeck van den ambassadeur Charnacé om met een partije van 4 [paerden], bij eenen La Blocquerije totte Fransse recreuytes bijeengebraght te Mastricht ende daerontrent, daermeede hij hadde gemeent deur Lutsenburch nae Vranckrijck te passeren, daer de passage nu bij de Spaenssen beset is geworden, tot Rotterdam alsnu te mogen affcomen om aldaer ingescheept ende van onse oorloghscheepen, totte paerdescheepen gedestineert, geconvoieert te worden.

Is 'tzelve nae deliberatie toegestaen, mits dat behoorlijcke sorge soude moeten werden gedraeghen dat in 't affsacken nyemant beschaedigen ..., ende oock dat onse oorloghscheepen, die nu lange gereedt geleegen hebben, daer nyet en behoeven nae te wachten in cas den windt eerder goedt moght comen te wayen.

8. M. Gehoort het advijs van den Raedt van State op 't versoeck van die van Den Bosch, jegenwoordigh mette Hollandse lijste ende middelen beswaert zijnde, in wat voeghen dezelve eenichsints te soulageren tot versettinghe van de jaerlijcxse schade die dezelve in haer stadtsmiddelen daerdoor zijn draeghende, sodat zij onmachtigh gemaeckt worden haer stadtslasten te vervullen.

Is nae deliberatie verstaen ende geresolveert datten Raedt van State geauthoriseert wordt met die van Den Bosch naerder daerop te verdraegen ende haer moghen toevoeghen een zeste part off vijffde part van dezelve incomen, op hope dat alsdan beeter geneegen sullen zijn de middelen te beneficiëren, mits conditie dat zij alsdan meede het cleynzegel sullen practiseren ende heffen, ende dat voorts het onderhout van poorten, bruggen ende corps de guarden tot haer laste zal staen, alsmeede het verschaffen van vier ende licht aen de gasthuysen.

9. M. Op 't versoeck van den heere landgrave van Hessen om te hebben een subsidie van 100.000 lb. cruyts, 200 lasten rogge, 100 lasten haever, 50.000 lb. londten, 10.000 coogels ende 3 stucken geschut, ten eynde hij de plaetsen in Westphalen, die een voorschansse van deesen Staedt zijn tegens de maght van de keyserse behoorlijcken soude mogen beschermen, geleesen weesende zeecker missive van Zijn Ex.^tie van den 15^en uyt Sprangh, dezelve zaecke ten besten recommanderende ende ten hooghsten noodigh achtende soo 't eenighsints mogelijcken is.

Is nae deliberatie verstaen, hoewel 't versoeck ten hooghsten voor 't landt considerabel is, dewijl nochtans onmogelijcken is dit gelt hiertoe noodigh bij 't landt te vinden, die becants onder haer eygen lasten smooren; dat daerom dit versoeck op 't beleeffste zal werden geëxcuseert, ende oock de vordere presentatie van een ruyterdienst, alsso ons voor deesen daerbij nyet wel hebben bevonden.

10. M. Is geleesen het verdragh ende de conditiën so Sijn Genade graeff Maurits met die van de Westindische Compagnie geaccordeert is, mitsgaders de approbatie van de heeren Staten-Generael daerop gevolght, te weeten dattet tractament ende emolumenten, bij hem als colonel ende capiteyn genooten, sullen werden en blijven gecontinueert; ten 2. dat hij za[l zijn] gouverneur, capiteyn ende admirael-generael van alle de plaetsen ende forten op Brasijl ende alle de eylanden geconquesteert ende noch te conquesteren; ten 3^en dat hij zal p[r]aesideren in den Hogen ende Secreten Raeden ende alle saecken te waeter ende te lande mette zelve affhandelen bij meerderheyt van stemmen, doch stemmen steeckende, dat zijn stemme dan twee verstrecken zal; ten 4^en dat hij te velde zijnde alle officiers zal stellen totte vendrichs incluys, maer in guarnisoen weesende, dat dan bij den Raedt drie personen genomineert ende bij hem daeruyt eenen zal werden geëligeert; ten 5^en dat hem een godsaligh predicant, met een goedt medicus doctor sullen worden bijgevoeght tot laste van de Compagnie; ten 6^en dat hem voor zijn uytrustinge gegeeven zal werden eens zes duysent guldens ende voor een maentelijcken gage 1.500 £; ende eyntelijcken ten 7^en dat hij genyeten zal 2 ten hondert in de geconquesteerde buyten nae de tauxatie van de goederen aldaer te doen; dat hij hem hierop vijff jaeren verbonden heefft, dan alsso de gage van 't colonel- ende capiteynschap bij deese provintie betaelt wordt.

Is meede geleesen zeecker requeste bij Zijn Genade geëxhibeert, daerbij versocht worde dat geapprobeert moght worden de resolutie ter Generaliteyt opte continuatie van zijn gage ende emolumenten als colonel ende --- betaelinge maentelijcken zijn voortgangh --- deliberatie bij verscheyden leeden wat worde geschr --- onse gedeputeerden ter Generaliteyt te breedt gingen, eerst zelffs doende --- belyefft ende dan als alles buyten zijn geheel alhier brengh --- batie becants off men daermeede was spottende, is --- veert dat men de continuatie ende 't gebesogneerde approbeert [met dien] verstande nochtans dat in toecomende gelijcke zaecken alvooren sullen worden voorgedraegen eer se boven zijn geconcludeert om daerinne telckens te mogen doen dat men geraeden vinden zal.

11. M. De heeren Committeerde Raden claeghden zeer van de ghroote aenloop die zij gehadt hebben nae 't neemen van de resolutie op 't affecteren van de militie van verscheyden schulden daerbuyten gelaten, ende specialijcken van de w[aghen]luyden die haer dienst anno 1635 in 't leeger hebben gedaen ende --- assignatiën op Mirop connen becomen, claeghende effentwel [der]maeten van haeren groote noot, armoede ende bederff ende versoecken remedie van betaelinge, off moeten van gebreck verghaen ende --- om ten hooghsten noodigh is dat totte zelve ende andere last[en extraor]dinair middelen ingewillight werden, ende de leeden sonder --- daerop promptelijcken dienen te verclaeren.

Is nae de[liberatie ver]staen datte heeren Committeerde Raden versocht sullen worden alvooren eens --- om alsdan op gelet te worden.

12. M. De burgermeestern ende kerckmeesteren van De Wael op Texssel versoecken octroy om tot behoeff offte ontlastinge van haer kerck te mogen op ijder tonne tappersbieren over 't heele eylandt 4 sts. w --- staen daerop alvoren te hooren het advijs van de Committeerde Raden van 't --- quartier, d'ander dorpen van Texssel was 't noot op gehoort.

13. M. De leeden alle compleet zijnde, is bij den heere Cats ge[rap]porteert van 't tractaet metten heere van Charnacé in naeme van Zijn Ma.^t van Vranckrijck met deesen Staet --- geslooten op aggreatie van de respective leeden, ende daer --- het concept van 't tractaet zelve, inhoudende dattet zal duuren een jaer ende zijn ingangh neemen mette agghre[atie]; datten coningh ons tot supportement van onse extraordinairen van militie, ende om met ons leegher den viant van hier tot ontlichtinge te connen incommoderen, sal subsidiëren --- jaer met een somme van 1.500.000 £ te imploieren tot --- ende onderhout van ons leeger ende militie ende nergens anders toe, behalven dat daeruyt sullen moeten werden betaelt de logijsgelden ende --- huysoncosten van de Fransse troepen, verleeden winter hier in guarnisoen geleegen hebbende, oock de regementen van monsieur Moulart ende Waerdenburch mette Fransse officiers volgens de twee lijsten te betaelen in drye payen, 1/3 gereet so haest als van weederzijden ratificatie zal weesen gevolght, een derde in martio ende 't leste derde in julio 1637 toecomende.

Is meede geleesen de acte van descharge bij den ambassadeur Charnacé versocht, concernerende de twee clausulen van 't onderhout van de regementen van Moulardt ende Waerdenburch, ende het affdancken van de extraordinaire militie.

Ende in deliberatie geleyt zijnde off de leeden hiertoe consent conden draeghen, versochten veele copye daervan om 'tzelve alvooren met haer principalen te moghen communiceren. Dan bij de Edelen gesustineert werdende dat sulcx ondienstigh wesen soude, is tusschenbeyden voorgeslaeghen dattet zelve tractaet eens distinctelijcken zal worden voorgeleesen om bij de leeden tot haer believen de poincten aengeteyckent te moghen werden.

P. Is voorts gelesen seecker concept van tractaet bij de baron van Charnacé wegen Sijne Ma.^t van Vranckrijck ende de gedeputeerden van de heeren Staten-Generael geschreven in franchois, vervattende in 't cort, soo ick bericht werde, aliantie voor een jaer, daerbij Sijne Ma.^t belooft aen desen Staet te subsidieeren 1.500.000 £, 1/3 nevens de aggreatie binnen VI weecken te doen, 1/3 martii ende de resste julio naestcomende, mits dat oock voorgaende tractaet sal blijven in sijn geheel.

Waerop gedelibereert sijnde, oock bij resomptie, hebben eenige leeden 'tselve als niet obligatoirs voor desen Staet inhouden geaggreëert, andere daervan versocht copie om met haer principalen te mogen communiceren ende last van deselve versoecken, andere haer daerbuyten houdende, als niet geconsenteert hebbende in 't voorgaende tractaet daertoe oit relatijff is. Is daeromme alsnoch in resomptie gehouden.

14. M. Is daernae in deliberatie geleyt het 2^e point van beschrijvinge om tot verval van de lasten boven de drye staten van oorloge alsnoch in te willegen het haertsteedegelt. Worde alsnoch bij de heeren van Delfft, Leyden, Enckhuysen ende ons gedifficulteert, sodat opgehouden is in resumptie.

P. Op 't II^e poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren in 't versochte haertstedegelt, is nae deliberatie bij verscheyden leeden geoirdelt niet practicabel ende al te beswaerlijcken te weesen, daeromme gehouden in naerder resomptie, met vermaen dat de leeden haer naerder willen doen gelasten.

15. M. [Opte re]commandatie van die van Amsterdam in faveur van 't cruydeniersghilde binnen [haer stadt] is toegestaen datte zelve op haer versoeck continuatie van den pacht van olye ende traen zal werden toegestaen so sij dezelve lest hebben gehadt, mits dat alle steeden die 't versoecken 'tzelve zal worden vrijgestaen.

P. Is gelesen een missive van de magistraten van Amsterdam in date den 17^en deser maent september intercederende ende versoeckende dat de overluyden ende cruydeniers mach werden vergunt continuatie van de impost van de olie ende traen omme veel vexatiën die sij anders van de pachters onderworpen sijn, te mogen ontgaen, 'twelck haer is geaccordeert, mits dat alle andere steeden des versocht werdende van gelijcken sullen mogen genieten.

16. M. Tot commissarissen over de aenstaende verpachtinge zijn gecommitteert als volght, binnen 't quartier van:

Dordrecht: Rotterdam, Schoonhoven

Haerlem: Goude, Alckmaer

Delfft: Edelen, Amsterdam

Amsterdam: Haerlem, Enckhuysen

Goude: Gorchem, Hoorn

Gorchem: Delfft, Leyden

Briel: Schiedam, Edam

Alckmaer: Dort

Edam: Mathenes, met één van de raden van 't Noorderquartier.

P. Tot voldoeninge van 't leste lidt van 't 1^e poinct van de beschrijvinge sijn gecommitteert tot commissarisen op de aenstaende verpachtinge in 't quartier van:

Dordrecht: Rotterdam, Schoonhoven

Haerlem: Goude, Alckmaer

Delft: Edelen, Amsterdam

Amsterdam: Haerlem, Enckhuysen

Goude: Gorcum, Hoorn

Gorcum: Delft, Leyden

Briel: Schiedam, Edam

Alckmaer: Dordrecht, committeerde raet Noortquartier

Waterlant: d'heer van Matenes, gecommitteerde raet Noortquartier.

17. M. Noch zijn geleesen eenige requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

18. M. De heeren gedeputeerden gebesogneert hebbende opte examinatie van de instructie van den admirael Dorp seggen bij dezelve instructie bevonden te hebben dat hem gelast is uyttet Goereedse Gat datelijcken nae de buyssen te ghaen ende te sien off daer eenige onraedt is van Duynkerckers, Engelssen off andere; so jae d'zelve buyssen tegens alle overlast van Spagnaerden, Duynkerkers ende alle anderen te defenderen ende te bevrijen; dat dit articule nyet en is gevolght, ghemerckt nyet eens onder de buyssen is geweest; datte instructie meede seyt datten zelven hem met zijn scheepen in gheen havenen van Engelant zal hebben te begheeven noch onder de casteelen, doch dat hij in plaetse vandien zelffs in den admirael van Engelant hem ontmoetende overgeghaen is ende aldaer goedt cier gemaeckt heefft; belanghende de Engelssen de visscherije eenigh ghelt affgeperst hebbende, wat te doen; dat dienthalven in zijn instructie geen claere mentie wordt gemaeckt; dat zij de reste stellen ter discretie ende oordeel van de vergaderinge.

Hierop gedelibereert zijnde hadden verscheyden leeden een groot misnoegen dat zelffs in 't beghin deese instructie so weynigh werdt gevolght, meenende dat opte reedenen naerder geïnquireert ende daertegens voorsien behoort te worden als nae behooren.

Dan belanghende den last tegens de Engelssen te gheeven, sustineerden de heeren van Amsterdam, Rotterdam ende eenighe andere dat men daerinnen rond most ghaen ende de vrijheyt van den zee nyet ten besten gheeven; is 't met soete woorden ende inductiën te doen, dat men se gebruycke, so nyet, dat men harder weeghen inghae ende de Engelssen thone datter noch courage in 't landt is, die sulcx merckende wel sullen naelaeten te doen dat zij andersints met een soet praetjen te gheeven effenwel sullen effectueren; dat daerom de voors. gedeputeerden geauthoriseert behooren te worden in claere termen te stellen in de instructie van den admirael wat hij zal hebben te doen in cas de Engelssen eenige visschers eenigh gelt affperssen offte andere overlast doen; van gelijcken, dat om te steuten de possessie die den Engelsman met deese acten meent te stabiliëren, bij dezelve gedeputeerden zeecker placcaet behoort te worden beraempt, bij 'twelcke alle onse visschers het geeven van eenigh gelt aen de Engelssen off het neemen van pasporten expresselijcken werde verbooden; dan om dit alles met meerder fondament te mogen doen, dat men zal affwachten het advijs offte de naerder onderrichtinge van den ambassadeur Joachimi, die om deese zaecke in Engelant getrocken is ende eerstdaeghs weeder werdt verwacht.

P. De heer pensionaris Camerlin heeft rapport gedaen van de besoigne gevallen op de examinatie van de instructie van de lieutenant-admirael Dorp, onder anderen inhoudende dat hij onder de buyssen soude gaen om die voor de Spangiaerden ende allen anderen te beschermen, ende dat hij sich soude wachten van in Engelant off onder derselver casteelen te loopen; dat uyt sijn eygen brieff blijckt dat hij niet onder de buysen is geweest, maer bij de Engelsche vloot ende selffs in den admirael, alwaer hij wel getracteert is.

Is goetgevonden dat d'voorss. instructie naerder sal worden geëxamineert wat naerder last best aen den admirael te geven; dat ondertusschen sal werden affgewacht off de overcoompste van den ambassadeur Joachimi off brieven van denselve, omme dan met meerder kennisse te letten hoe best de buysen buyten recognitie van Sijne Ma.^t te houden.

19. M. Den heer van Heemsteede, geweesen ambassadeur in Vranckrijck, versoeckende assignatie van tijdt om hem voor de vergaderinge te ontlasten van zijn rapport van 't gepasseerde aldaer, is goedtgevonden dat op merghen voornoen Zijne Edelheyt daertoe tijdt zal werden verleent.

P. Voorts dat de heer van Heemstede, van sijn ambassade voor seeckeren tijt wedergekeert sijnde, versoeckt van sijn wedervaren in Vranckrijck rapport te mogen doen in dese vergaderinge ende daertoe tijt ende stont te mogen werden verleent, is goedtgevonden 't voorss. rapport te hooren op morgen voornoen.

20. M. De burghermeesteren van Hoorn ende [Enckhuysen] --- steeden van Drechterlant gehoeffslaeght --- [Winc]kel ghaeven te kennen dat zij anno 1338 bij herstellinge --- aen deesen dijck, doch alleenlijcken bij provisie haer --- weesende bij de graven van 't landt dat zij daerinne souden --- hierentusschen haer meede geauthoriseert hebbende --- dijck te mogen beschouwen met eyghen dijckgraef ende heemraed --- so precijs als vantevooren, maer alst oirboir van 't landt --- mogen behooren; dat dienvolgens den dijck lange jaeren bij haer --- zijnde, opte clachten van de dijckgreven van Geestmerambacht --- van 't Noorderquartier van datte zelve dijcken nyet behoorlijcken souden werden besorcht, commissarisen gecommiteert ende op --- rapport haer ongehoort zeecker resolutie genomen so --- t'eenemael strijdende met haere privilegiën, ende oock --- dienstigh voor den dijck ende 't landt zelve, als weesende --- periculooste, maer de minst gevaerlijcxste plaetsen --- gelast in sulcker voeghen op te maecken, dattet ondraegh --- ende andere over 't hoofft geslaeghen, daer geen cleyn p --- lasten van dijckage beswaert sijn, ende ongehoort weesen --- men haer daerenboven noch met overtollige lasten soude bewilligen, die wel over de 100.000 £ souden importeren, daerop zij nyet en sijn gehoort.

Versochten daeromme dat van nyeus commissarisen werden gecommitteert omme belanghende 't opmaecken van [de dijc]kage haer beneffens haere partijen naerder te hooren ende --- d'zelve sodanige uytspraecke gedaen moght werden, daernae -- wel de zaecke sulcx bij te weesen ende de dijcken sodanigh te --- sonder eenige uytstel; dat alsso weynich aldaer als aen andere Drechterlandsche dijcken inbraecke zoude mogen we[esen te] vreesen.

Hierop gedelibereert zijnde waren de leeden van ver[schillende] opiniën, eenige weynige 't versoeck toestaende, doch verre 't [grootste] deel 'tzelve excuserende, ende persisterende bij de genomen resolutie. Dan alsso bij de heeren van Hoorn instantiën wierden gedaen datte zaecke eens geresumeert moght worden, is 'tzelve [bij] de leeden goedgevonden, ende de zaecke tot dien eynde opgehouden.

P. Is gelesen een lange requeste op den name van de steden Hoorn ende Enckhuysen met de 5 lantsteden van Drechterlant, haer beclagende over de resolutie den VI^en junii lestleden noopende 't maecken van seecker bandijcx op 't rapport van commissarisen bij Noorder-Winckel, dat alle excessive costen soude maken. Versoecken daeromme dat de voorss. resolutie mach blijven sonder effect totdat nieuwe commissarisen naerder inspectie sullen hebben genomen ende daervan rapport gedaen, presenterende ondertusschen de dijck in questie te maecken buyten alle perickel. Is nae deliberatie bij resomptie verstaen allhier nae fol. 6 verso.

21. M. Het 3^e point om te consenteren in een impost van hooffgelt 3 sts. ter maent van ijder hoofft boven de 12 jaeren oudt, zijnde de armen exempt die van aelmissie leeven, worde alsnoch bij de meeste leeden nyet practicabel geoordelt, ende is daeromme opgehouden in resumptie.

P. In deliberatie geleyt sijnde het III^e poinct van de beschrivinge omme te consenteren het nieu voorgeslagen hooftgelt van drie sts. op ijder hooft boven de XII jaeren out sijnde ter maent, met exemptie voor die van de aelmissen levende, 'twelck bij veel leeden is ghehouden niet practicabel, bijsonder in dese gelegentheyt des tijts daer de heete siecte te seer grasseert, ende andere consideratiën meer, is gelaten in naerder resumptie.

22. M. In deliberatie geleyt zijnde off men het nyeuwe Fransse tractaet de leeden copye van gheeven off nyeuwe lecture doen sal sonder copye, opdat alles te beeter soude mogen werden gerapporteert aen de respective principalen sonder eenige uytleckinghe, waeren de advijsen divers, eenige haer neutrael stellende, andere de copye urgerende, andere mette lecture tevreeden weesende, sodat eyntelijcken geconcludeert is dattet zelve de novo sulcx sal werden herleesen dattet zelve van de leeden ten overvloede zal connen werden gevat.

23. P. Is gelesen seeckere resolutie op de verpachtinge van de gemene middelen binnen 's-Hartogenbosch op de Hollantsche voet, mits dat sij daeruyt tot subsidie sullen trecken tot verval van hare lasten 1/5 off 1/6 paert, sonder verder subsidie tot hare verdere lasten daerin gespecificeert, ende dat oock het cleynseegel aldaer gepractiseert sal worden.

24. P. Schout ende schepenen van 's-Gravendeel versoeckende remissie van den impost op de groove waren tot reparatie ende opbouwen van haer kerck, 'twelck is geaccordeert, mits dat 'tselve voor de verpachtinge sal werden gedenoncieert.

25. P. Is gelesen een missive van de gedeputeerden in den leeger tot Sprang van de groote clachten bij ritmeesteren, bijsonder die buyten repartitie sijn gedaen, om gelt, sonder 'twelcke sij in confusie moeten comen, versoeckende daertegen ordre, voorts dat alle preparaten worden gemaeckt tot vertreck van 't leeger. De voors. missive was van de 17^en september.

26. P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat de ontfangers volgens de resolutie van de leste vergaderinge hare staten van de comptoiren onder de heeren G. Raden hebben gelevert. Dient geweeten wat verder daerop te doen. Is goetgevonden dat de heeren G. Raden d'selve staten sullen examineeren ende daervan aen de vergaderinge doen rapport, omme dan geresolveert te werden nae behoren.

27. M. Den heer van Heemsteede, geweesen extraordinaire ambassadeur in Vranckrijck om te maecken ende te sluyten het leste tractaet tussen Zijn Ma.^t ende deesen Staet ingeghaen belanghende de ligue offensive ende defensive --- van Spagnen ende haere adherenten, heefft in 't langhe ende breede gerapporteert van 'tgunt in, over ende ontrent denzelve handel sich so voor als nae heefft toegedraeghen, ende van groote ende ongeloofflijcken facherijen ende moyelijckheeden die haer soo in 't maecken als executeren van 'tzelve tractaet ende 't gevolgh vandien den tijdt van twee jaeren hebben geoopenbaert, ende in wat voeghen alle dezelve bij hem met een dexteriteyt ten dienste van den lande gesurmonteert ende te boven gecomen zijn, ende onder anderen meede verhaelt dat tottet sluyten van dit tractaet nae een tijdt van neegen maenden monsieur den hartoge van Orleans, des coninghs broeder, daerinne zeer goede ende remarquabile diensten ende debvoiren heefft gedaen ende daerbij wel claerlijcken gethoont de goede genegentheyt die zijn persoon, beneffens den cardinael de Richelieu ende den heere van Buillion, superintendant van de Fi[n]anciën, was hebbende totte dienst ende welstandt van deese landen ende de gemeene Christenheyt tot weeringe van de onverdraeghekijcke ambitiën van de Spagnerden ende 't Huys van Oostenrijck.

Dat datelijcken nae 't sluyten van ons tractaet disputen gereesen zijn over gelijck tractaet dat Zijn Ma.^t mette crone Sweeden was voorhebbende, doch daerinnen malcanderen nyet en conden verstaen, ende hoe dat met zijn entremise ende tusschencominge oock dien handel naemaels met contentement van weederzijden was geslooten; dat de extraordinaris nuntius van den paus, Masarini, in 't eerste met alle middelen getracht heefft om de handelinge van den coningh met deesen Staet omverre te smijten ende te interturberen, doch datten zelven eyntelijcken verstaende dat al zijn debvoiren vergeeffs waeren geweest, ende dat diennyetteghenstaende het tractaet was geslooten ende 'tzelve hem bekent gemaeckt, van die tijdt aff gerust ende hem nae de zaecken geschickt heefft, selffs sustinerende dattet nu geen tijdt was om van pacificatie te spreecken, maer dat men moste affwachten wat uytcompste de wapenen soude gheeven.

Datten coningh om van zijn zijde het tractaet te presteren datelijcken zijn leegher heefft doen marcheren tot zeeckere frontieren toe, hem, ambassadeur, 'tzelve denunchierende ende versoeckende, alsso van ons preparatiën noch t'enemael onzeecker was, wat hij, ambassadeur, goedvonde off 't leeger soude voortmarcheren off nyet; dat hij hem daerinne zeer perplecx gevonde hadde, nyet weetende wat te raeden anders als dat hij Zijn Ma.^t van de ghoede intentie van desen Staet was verseeckerende, stellende de reste ter directie ende goedvinden van Zijn Ma.^t zelve, daerop 's coninghs leeger vorder aen 't marcheren geraeckt ende onlanghs daer aen de neederlaeghe van 't Spaens leegher gedaen heefft; dat hierover allenthalven in Vranckrijck groote vreughde onder alle dieghene die de zaecke metten coningh gesint waeren ende onder andere geen cleyne droeffenisse is ontstaen, sulcx men claerlijcken d'een uyt den anderen heefft connen onderscheyden.

Dat daernae dit leeger mettet onse onder 't beleydt van den prince van Oragnen gevoeght zijnde, in Vranckrijck haer de meeste difficulteyten hebben geopenbaert belanghende de rupture van de vreede met Spagnen ende off die generalijcken soude geschieden over alle des coninghs landen offte in 't particulier over eenige provintiën alleen, de commerciën allenthalven offte alleenlijcken op eenige plaetsen met Spagnen geïnterdiceert ende verbooden; dat pro et contra verscheyden gewichtige reedenen dienden, maer dat eyntelijcken op zijn ambassadeurs instantie ende teneynde het tractaet volcomentlijcken moght werden naegecomen, de generale rupture ende affsnijdinge van alle commerciën te water ende te lande metten Spagneert gedecreteert ende gearresteert, daerop oock datelijcken de declaratiën ingestelt ende op alle plaetsen gepubliceert ende aengeslaeghen zijn, ende voorts meede gevolght het arrest van alle Spaensse goederen in de landen van den coningh bevonden, daeruyt weer datelijcken nyeuwe swaricheeden zijn ontstaen belanghende de goederen ende coopmanschappen van de ingeseetenen deeser landen, die uyt en over Italiën uyt Spagnen in Vranckrijck aenquaemen, die almeede gearresteert wierden, de coopluyden ten hooghsten claegende over 't ongelijck dat haer geschiede, --- dat mettet affsnijden van den handel --- op Italiën geweert ende affgesneeden soude worden, --- alle debvoiren hierinne heefft gearbeyt datte --- vrij moghten blijven ende dat distinctie tusschen Spaensse ende --- goederen moght werden gemaeckt, ende oock nae --- eyntelijcken geobtineert heefft; dat sulcx goedtgevonden ende --- levee ende ontslaeginge uytten arreste gedaen is van alle --- die hijzelve maer als ambassadeur wilde verclaeren; dat meede --- offte Italiaensche ghoederen waeren.

Dat nae de coniunctie van de leeghers Zijn Ma.^t geresolveert was geweest tot meerder --- noch een leegher in Artoys off Henegouwen in te vallen; dan van een onverwachte sieckte overvallen werdende, was genootsaeckt sigh nae Parijs te retireren ende hem aldaer te doen cureren, werdende --- zieckte al vrij periculeus gehouden, ende dat hyerdoor eenen --- tijdt verloopende oock 'tzelve leeger terugge gebleeven is, --- maels onder anderen een zaecke oock ghroot ontstelten[isse ver]oorsaeckt heefft, te weeten dat nae de coniunctie van de leegers --- à zes weecken tijdts binnen Vranckrijck geen zeeckere advijs --- weest hoe 't mette leegers stonde, effen alleens off se uytte --- vertrocken waeren, veroorsaeckt daeruyt dat alle posten te lande van de Spagnerden dootgeslaegen wierden ende geene advijsen deurcomen, --- ende dat ter zee 'tzij deur contrariën windt, gebreck van --- scheepen off van ordre oock nyets overquam, dat allerhande bedenckingen gaff ende oock de beste geaffectionneerde van d[eese] Staet temet zeer vreemt deede spreecken, jae dat men aldaer haest de retraicte ende quaede tijdinge als de goede verstaen ---, daeruyt weeder nyeuwe onlusten zijn gereesen.

Zijn Ma.^t --- met hem van deese zaecke mondelinge alleen te spreecken --- ambassadeur uytten cardinael de intentie ende waerop Zijn Ma.^t hem --- spreecken verstaen hebbende, bij Zijn Ma.^t geghaen is hem vinde vrij wat becommert, so nochtans dat hij uyt hem, ambassadeur, --- de reedenen van deese retraicte, mitsgaders dattet nyet nyeu[ws] was, als hebbende ghroote lichaemen ende maghten gemeenlijcken groote ongemacken ende swaricheeden haer accompagnerende, die men tevo[ren nyet] alle voorsien can, oock nyet van de wijste zelve, ende anderer reedenen meer, Zijn Ma.^t vrij wat beeter gemoedt geworden is, verclaer --- de wijsheyt van Zijn Ex.^tie sowel toe te betrouwen dat nyet door schult, maer door eenige andere onverwachte accidenten, dit --- succes bijgecomen was; dat men courage most houden; dat hij sul[cx aen Zijn] Ex.^tie ende de heeren Staten wilde overschrijven; dattet aen hem nyet manqueren soude omme de zaecke te hervatten ende alles te doen tot onderhout van 't tractaet [dat] van zijn zijde soude weesen van noode, al was 't oock met meerder forces bij te brenghen te doen, daer hij van zijn zijde nyet naelaten soude met alle middelen toe te contribueren; dat naemals den cardinael de Richelieu aen hem meede gelijck verclaeringe ende versoeck gedaen heefft, dat van weederzijde met allen ijver de zaecke hervat, het tractaet gevolght ende een goede uytccompste van Godt de Heere verwacht behoort te worden, duydende het gepasseerde ten besten ende Zijn Ex.^tie mette heeren Staten alles goedts toebetrouwende; dat den cardinael in dit doen ende spreecken ende allen zijnen handel van den beghinne aff bethoont heefft een man te weesen van onverwinnelijcken courage ende ghroote matigheyt, hem noch in voorspoet noch in tegenspoet te zeer verheffende noch ontstellende, ende met groote wijsheyt weetende te voorencomen de swaricheeden, die zelffs binnens rijck haer aen allen canten beghonsten te openbaeren ende 't gemeene desseyn nyet weynich hinderlijck scheenen te sullen sijn, als daer was voornaemelijcke de swaricheyt mette clergé offte geestelijckheyt van 't rijck om dezelve smaeckelijck te maecken het tractaet met ons gemaeckt ende datten coningh sulcx vermoght te doen; dat vooreerst denzelve zeer hardt scheen, doch heefft denzelven cardinael opten naeme van den coningh soveele bij den paus weeten te weegh gebraght, [dat denzelve] paus bij generale acte verclaert heefft dattet den coningh van Vranckrijck vrijstaet met deesen Staet tractaet te maecken omme daerdeur te comen tot een generalen vreede, daermede dezelve nyet alleen t'eenemael gestilt zijn, maer oock bewoogen zijn geworden een goede somme gelts, meer als men gedaght hadde, tot voortsettinge van des coninghs desseins te contribueren ende om de Spagnert noch meerder vianden te verwecken; dat vanweegen Vranckrijck oock verscheyden ambassadeurs nae Italiën gesonden zijn omme den hartogh van Savoien, van Parma ende Modena mette Republijcque van Venetiën meede tot deese ligue te brengen; dattet met Savoien ende Parma geluckt is, maer dat Modena deur Spaense ministers verset is ende die van Venetiën nyet eyntelijcken hebben connen resolveren.

Dat hierentusschen den coningh geresolveert zijnde om zijn desseyns tegens den Spagnert in Neederlandt te hervatten, onverwacht opgecomen is het verlies van Schenkenschants, dat in Vranckrijck weeder geen cleyne alteratiën gegheeven heefft bij de best gesinde, blijvende effenwel den coningh ende cardinael zeer constant ende animeus ende geresolveert om met ijver daertegens te ghaen; dan vermits de keyserse in Borgogne, Lotharingen, Italiën ende verscheyden andere quartieren haer macht beghonnen voort te setten, zijn daerdoor des coninghs desseyns heel verset ende heefft de coningh zijn leegers nyet in deese Neederlanden, maer tot conservatie van zijn conquesten tegens de keyserse moeten imploieren, laetende zijn leeger onder den mareschal de Brise bij ons hier te lande om ons daermeede tottet recouvreren van 'tzelve fort ende andersints tegens de Spaensse desseyns te mogen dienen; dan dat onlange daernae van hier zeer ghroote clachten gedaen werdende aen den coningh ende cardinael over de groote wanbetaelinge ende verloop van 'tzelve leeger, dezelve daerover meer ontstelt zijn geweest als hij dezelve oyt heefft gesien, ende daervan seer spitse brieven aen de heer van Buillon, superintendent van de Finantiën geschreeven hebben, die hij, ambassadeur, hemzelven behandight heefft, doch datten zelven hem bij zijn boeck claer bethoont heefft dat hij 't gelt, daerover geclaeght worde, tottet zelve leeger noodigh, alreede voor 8½ maenden effective binnen Hollandt hadde gefurneert, 'tzelve oock den coningh ende cardinael notificerende, die 'tzelve aen deesen Staet oock naemaels overgeschreven ende vorder last gegheeven hebben om te rechercheren waer deese faulte moght schuylen, gelijck oock naemaels de leegers weder in Vranckrijck gearriveert zijnde daerop serieuse enquesten zijn gedaen, de uytcompste hem noch onbekent zijnde; datte faulte in deese Neederlanden mette quaede distributie van gelt beghaen, al op een maniere in de andere leegers van den coningh heefft plaetse gehadt, d'een ende d'ander om quade betaelinge claeghende, daer nochtans de maentgelden ten vollen waeren gefurneert, daerdeur Zijn Ma.^t so binnen als buyten 's lants grootelijcx in zijn eere ende reputatie is gekrenckt geweest.

De winter naekende, dat doemaels bij Zijn Ma.^t andere resolutiën genomen zijn, zo om zijn leeger in Hollandt zijnde in Picardiën te ontbieden ende 'tzelve tegens de Spagnerts in Artois ende Henegouw te imploieren, alsmeede om tegens 't voorjaer een treffelijcke vloote t' zee te brenghen, ende mette zelve in de Middelandse Zee den Spagnert eenige vordelen aff te sien.

Comende hierentusschen meede verscheyden clachten van de onbetaelde logijsgelden ende gasthuyscosten van 't Fransse leeger, die effenwel mijnheere van Buillion gereet is geweest te betaelen, hadde hij, ambassadeur, maer een behoorlijcke beghrootinge ende declaratie daervan connen bethonen, daer 't gestadigh aen ontbroocken heefft, weesende die zaeke bij naerder tractaet soverre gemuyert, dat dit stuck onder 't subsidie van 1.500.000 £, nu onlanghs bij naerder tractaet vanweegen Zijn Ma.^t beloofft, naemaels buyten de intentie van Zijn Ma.^t is gesmolten geworden ende dat die oncosten van de gemelte 1.500.000 £ meede sullen werden gedefalcqueert.

Dat geduurende al de --- ende allerhande grooten ende raeden van ’t rijck --- ende bij hem weeder aen haer met groot respect zijn --- eenigen ambassadeur van deesen Staet gebeurt is, dat hij --- bijeencompsten, balletten ende andere solemniteyten --- behoorlijcke plaetse vereert is geweest, zelffs den nuntius --- hem versoekende alleen te mogen spreecken, dat hij om reedenen --- heefft, hebbende effenwel in publijcque maeltijden meerm --- zelven geweest, ende bevonden dattet een zeer politijcque --- man was, zeer eerlijck van deesen Staet spreeckende, jae --- beeter als men sulcken man toebetrouwen soude; datten ordi[naris nun]tius Barbarini vrij wat bitter ende precijser van humeur is --- Barbarini hem bij ’t Hoff deur zijn goedt compotement --- gentheyt totte zaecken van ’t rijck in goedt aensien ende reputatie [ge]bracht heefft, in voegen datte Spagnerden op zijn persoon --- genomen ende den paus erover clachtich gevallen hebben in --- off hem meer nae Vranckrijck als nae Spagnen was ---, waerover hij oock bij den paus gerevoceert is geweest, sijn --- van Vranckrijck uyt deese ende andere gelijcke proceduren --- de intentie van Spagnen ende dat zij met gestadige affsendinge --- paus nyet anders voorhadden als hem bij den paus hatelijcken te maecken ende denzelven op haer zijde te trecken, heefft meede van tijdt --- extraordinairie aen den paus gesonden, hem versoeckende noch [d’een] noch d’ander zijde te zeer te willen draeghen, daerop den paus --- telijcken openbaere verclaeringe heefft laeten uytghaen dat [ge]duurende dit oorloghe hem neutrael wilde houden, ende --- bijbrenghen tot een generael pacificatie als de tijdt daer --- ende in alles te prepareren; dat hij daertoe zijn nuntius aff[geson]den hadde aen d’een ende d’ander, ten eynde de personen --- ende tijdt daertoe te gebruycken wilden voorslaen; dat --- de personen Spagnen gesustineert hadde, dewijl de Francen --- van de vrede waeren, dat zij eerst commissarisen mosten ---, ten tweeden datten handel alleen strecken soude om den keyser --- mette catholijcke vorsten te vereenigen, ende nyet ---, doch datten paus verclaert hadde dat teffens in zijn --- commissarisen souden voorgeslaegen worden, ende datte pacificatie volgens ’t contrarie gesustineerde van Vranckrijck generael [we]sen soude, daerinne beghreepen alle catholijcque ende protesterende, die ’t begheeren souden, ende specialijcken deese Neederlanden, sonder w[elcke] Vranckrijck verclaerde nergens van te willen hooren; dat dienvolgens nominatie van commissarisen op een tijdt in 't oir van --- paus gedaen, ende tottet maecken van een generale vreede geconcludeert.

Belanghende de plaetse waer te handelen waeren meede verscheyde disputen: wij tot Utert, Vranckrijck tot Luyck off Colen, den keyser ende Spagnen tot een plaetse die allen even nae was concluderende, meenende Spagnen dat al te eenzijdich gegaen weesen soude, so men Vranckrijck so wel te gevalle deede, dat die haer voor Mens ende andere verre van 't gesichte leggen soude; dan [dat] heefft den paus meede verclaert datte plaetse Colen weesen zal, tot grooten spijt van Spagnen, die nyet wilden aenneemen haer gesanten tot Colen te senden, maer ter plaetese daer de legaet van den paus soude gaen, om alsso quansuijs de paus ende nyet Vranckrijck de eere te gheeven; dat daernae effter bij Spagnen geürgeert is datte protesterende vorsten op een ander plaetse apart behooren bijeen te comen ende de catholijcque meede apart; dan dat sulcx meede bij den paus ongeraden gevonden is, en beeter dat alle legaten van alle vorsten ende coningen bijeencomen omme de moienneurs te gebruycken daer ende soo 't haer beliefft. Belanghende den tijdt van 't bijeencomen was bij den paus verstaen dat dezelve soude connen werden gestelt, soo haest de leegers uyttet velt in guarnisoen souden weesen gebraght.

Verclaerde voorts de intentie van den coningh ende cardinael sinceer te weesen, ende datte intentiën van [de]zelve ende 't heele Hoff is om het tractaet punctuelijcken te volghen en soals 't leyt, den coningh voor hem meermaelen in terminis geaffirmeert hebbende dat nyemant dien dagh beleeven soude dat hij dit tractaet nyet en soude volghen offte buyten ons met Spagnen handelen, off dat hij zijn coninclijcke woordt soude tecort doen, ende dat hij daerom meent dat men daerop volcomentlijcken betrouwen magh, alsso daermeede zeer vreemt voor is gecomen de vreedehandel die verleeden jaer tusschen ons ende coningh van Spagnen ghaende is geweest ende onder den coningh ende best geaffectionneerste groote offensiën heefft gegheeven; dan [dat] van alles naerder bericht zijnde, waeren de zaecken meede daernae gestilt, dan recommanderende den coningh ende cardinael ten hooghsten dat bij deesen Staet wel ende rijpelijcken gepondereert ende overwogen mogten worden de interesten die Vranckrijck tegens Spagnen heefft ende daerbeneffens te dencken opte middelen waerdoor dezelve bijgeleyt ende weghgenomen souden connen worden, zij van haere zijde tevreeden zijnde te dencken opte interesten van deesen Staet ende bij wat middelen die meede weghgenomen sullen connen worden, ende daertoe alles bij te brenghen dat in haer vermoghen is; dat hierentusschen van weederzijde den oorlogh met allen ijver moet werden bij der handt genomen, ende Spagnen t'een of t'ander vordel affgesien, off dat anders onmogelijcken zal zijn tot eenige reedelijcke conditiën denzelven te disponeren, gelijck zij van allen ouden tijden hebben geleert, ende daerom 'tzelve voor een maxime in haer rijck zijn houdende, weesende de eenighste reeden waerom den coningh dit jaer soveele leeghers aen alle oorten, in Duytslandt, Lotharinge, Valtolijn, Italiën ende elders, te velde gebracht ende so treffelijcke grooten vloote ter zee geëquipeert heefft gehadt, om so te lande als te waeter in de Middelandsche Zee d'een off d'ander vordel den coningh te mogen affsien, ende is Zijn Ma.^t meede geresolveert geweest zijn leegher in Picardiën tegens de Spaenssen in Artois ende elders te gebruycken; dan bij den cardinael-infante geprevenieert weesende met zijn invasie ende weetende dat mits de langduurige ruste de frontierplaetsen nyet wel beset waeren, was genootsaeckt zijn leegher tot besettinge in de steeden te brenghen ende ‘t plattelandt ten besten te gheeven ende hierentusschen alles bij te brenghen dat tot stuytinge van de desseyns van denzelven cardinael soude connen dienen, ten hooghsten urgerende dat ons leegher meede te velde gebraght ende tot haere ontlastinge yet notabels bij der handt genomen ende sij nyet verlaeten mogen worden, rememorerende alle oude beneficiën bij de coningen aen dit landt gedaen, ende datte zelve ons nyet toe en laeten stil te sitten ende haer verleegen te laeten ende ijdele spectateurs van 't werck te weesen.

Belanghende 't stuck van de commerciën van deesen Staet op Vranckrijck ende op Italiën dattet zelve bij hem in Vranckrijck vastgestelt is ende daerdeur groote ongemacken voorgecomen sijn, doch dat twee saecken hem daerinne dapper tegen zijn geweest, ende den coningh metten cardinael ten hooghsten ontstelt hebben: dat is vooreerst dat onse scheepen in ghrooten getaele haer willens ende weetens in dienst van Spagnen laeten gebruycken tegens hem, ten 2^en dat allerhande contrebande waeren, cruyt, loot, vivres etc., van hier nae Spagnen gevoert ende den viant van alles voorsien wordt, hebbende over de 100 scheepen van dit jaer alleen daer geweest, dat sij sustineren onlijdelijck ende ondraeghelijck te zijn, tot welcken eynde alreede eenige in zee bij de haere aengehaelt ende tegens geprocedeert werde, andere al sententie over geweesen, doch alsnoch nyet geëxecuteert waeren; dat hij, ambassadeur, met alle vlijt hier teg --- [ar]beydt om deese luyden te bevrijden ende vooreerst geobt[ineert] --- van proceduren ende nae de zaecke op 't goedtvinden --- voor de maritime raeden bij den cardinael gebracht --- eenparige stemmen verstaen, dat jure belli et gentium deese scheepen nyet anders als voor goeden prinse verclaert ende geconfisqueert ---; dan hadde den cardinael de conclusie opgehouden ende hem, ambassadeur, --- 'tzelve aengeseyt, oordelende dat best was datte zaecke bij --- affggemaeckt werde, eer de sententie werde uytgesproocken, welcke --- daervan een proeffjen genomen zijnde, eyntelijcken tusschen de aenhae[linghe van] de schippers, die hij ambassadeur hadde aengeseyt hoe haer zaecke overeengecomen ende verdraeghen is met tusschenspreecken van [hem, am]bassadeur; dat de aengehaelde scheepen ende goederen sullen wor[den ge]tauxeert, ende dat van dezelve 1/3 part zal gegheeven werden [aen] opbrenghers offte aenhaelders, ene 2/3 aen den eygenaers, die [daer]meede goedt contentement genomen hebben, houdende 'tzelve --- saem voor gevonden goedt, ende is hij, ambassadeur, voorts --- verdraeghen dat totten 1^en september toecomende deesen --- worden gevolght ende interim geen confiscatiën plaets hebben --- dien tijdt; dat alsdan bij confiscatie van schip ende goedt zal w[erden ge]procedeert; dat nyettegenstaende deese beleefftheyt tegens schippers, effenwel tegens de Engelssen, gladuyt met confiscatie van schip ende goedt werde geprocedeert, die uyt gelijcke oo[rsaecke] waeren aengehaelt, nyettegenstaende wat debvoiren bij den ambassadeur ter contrarie werde gedaen.

Verclaerde vorder belangh[en]de de rangh ende ordre in 't rijden ende inhaelen van ambassadeurs metten hartogh van Savoien eenighe dispuyt gehad te hebben, daerinne hem, ambassadeur, bij 't oordeel van den cardinael ende de grooten van 't rijck de preferentie in spijt van Savoien geadiudiceert is geweest. Verclaerde eyntelijcken van den hartogh van Orleans, van den cardinael-duc, den prins van Co[ligny], Rohan, den heere van Bullion, den heere Boutelier, grave van Solly, den hartogh van Longueville ende alle grooten van 't rijck, ende van de raeden van den coningh met allerhande soorten van cortosie ten uyteynde bejegent geweest te hebben, so in visiten over en weer over te doen ende t'ontfangen, als in 't nooden op publijcque bancquetten ende bijeencompsten, ende dat hij met zijn versoeck den coningh ende den heelen staet van --- gelaeten heefft in sodanigen confidentie ende goede correspondentie [met] deesen Staet, dat men se qualijck beeter soude connen wenschen, doende den cardinael invoeren de oude maximen van den coningh Henry: dat is aff te schaffen het vervolgh van de religie in 't rijck, ende alles bij te brenghen tot stuytinge van de aenwas van 't huys van Oostenrijck ende van de grootsheyt van Spagnen, ende eeuwichlijcken bij te weesen diegheene die tegens Spagnen sullen te doen hebben, weesende belanghende de religie rust in 't rijck, ende hij, cardinael, de oorsaeck geweest hebbende dat die van Rochelle nae veroveringe geen straff met allen is aengedaen, de religie aldaer openbaer in de kerck gepredickt werdende als tevoeren, uytroiende de maximen van de coninginne-moeder tot vervolgh van de religie ende vergrotinge van 't huys van Spagnen gedient hebbende, sulcks dat die croone daer gelogeert is in ons reguard ende concernerende de handel met haer ingeghaen, dat men op haer volcomentlijcken magh betrouwen; dat zij presteren sullen 'tgunt zij beloofft hebben, hem op zijn affscheyt als oock deurgaens gegeven hebbende alle soorte van verseeckeringe van haere suvere intentie als men bij monde soude connen uytspreecken, ende door ordre van den Raedt des coninghs tot aen 't schip toe met gestadige tractamenten van d'een ende d'ander van de grooten geaccompagneert geweest zijnde.

Hiermeede eyndigende leeverde over in geschrifte 'tgunt bij hem eensdeels mondelinge was verhaelt, met presentatie van de heeren Staten t'allen tijde, des versocht zijnde, naerder te willen dienen van de vorder kennisse, die hij, ambassadeur, geduurende zijn aenweesen van de zaecken ende constitutie van 'tzelve rijck magh hebben becomen, omme de heeren Staten en 't landt in 't gemeen daermeede te doen den dienst, die in tijden ende weylen soude mogen weesen van noode.

Ende is denzelven ambassadeur hierover, mitsgaders van den dienst het landt met zijn getrouwe debvoiren in dezelve ambassade aengewent, bedanckt, ende vorders zijne gedaene presentatie danckelijcken aenghenomen omme daermeede den Staet van 't landt te dienen daer men geraeden vinden zal, waermeede denzelven beleeffdelijcken uytte vergaderinghe is gescheyden.

P. De heer Adriaen Pau, heer van Heemstede, binnencomende omme te doen rapport van sijn ambassade in Vranckrijck, achte hem geluckich dat hij nae soo langduerige reyse d'eere mochte hebben van in dese vergaderinge van Haer Ed. Groot Mo. te verschijnen. Heeft voorts verhaelt dat door sijn tusschenspreecken een tractaet is gemaeckt tusschen de croone Sweden ende Vranckrijck dat se in geen handel sullen treden mette vijanden sonder bewilli[ging] van elckanderen.

Daernae dat den handel met desen Staet bij Masareni, sijnde nontius van den paus, een seer habijl ende verstandich persoon, is soecken te beletten als strijdich tegen de Catolijcque Ligue; dat niettemin den voors. handel bij tractaet is voltrocken ende Vranckrijck tegen Spangiën in de wapenen getreden, daerop de leegers van Vranckrijck 't voorleden jaer beginnende te marcheren aldaer groote blijtschap heeft verweckt; dat niettemin groote swaricheyt is gevallen op de generale rupture tegen Spagniën, als wanneer claerlijcken wierde gespeurt wie de saecken met desen Staet wel off qualick meynden; dat niettemin d'selve swaricheyt is overwonnen ende niett allene generale declaratie van de voors. rupture tegen Spangiën, maer oock aen alle de commandeurs ende officieren geschreven sich daernae te reguleren, opdat het effect mochte sorteren, daerop alle de goederen uyt IJtaliën comende, selffs die in Nederlant tehuys behoorden, sijn aengehouden, daer de heer Pau weder nieuwe moeyten heeft gehadt ende de saecke sooverre gebracht dat ale de goederen, die hij soude doceren off verclaren Nederlanders toe te behoren, weder sijn ontslagen ende de coopluyden acte gegeven dat den handel vrij op IJtaliën soude werden gecontinueert.

Dat daernae 't leeger van Sijn Ma.^t ende van desen Staet sijnde geconjunggeert, Sijne Ma.^t voornement was om sijn ander leeger op de frontieren van Arthooys off Vlaenderen te doen naerderen, maer dat sijn sieckte 'tselve heeft gereterdeert, te meer overmits dat men aldaer in de tijt van ses weecken ende langer gansch geen advijsen en creech waer de voors. geconjunggeerde leegers onder 't beleyt van Sijn Ex.^cie de prince van Orangiën waren off wat deselve uytrechten, dat seer groot misnoegen gaff ende de desseyns aldaer verhinderde, in voegen dat de advijsen eyntelijcken tegelijck quamen dat de prince in Brabant was geweest, maer weder onverricht der saecke terugge trock, daerop doen volchde 't verlies van Schenckenschans, ende alhoewel 'tselve groote alteratie bij veelen maeckte, soo vertroude nochtans Sijne Ma.^t ende cardinael-duck dattet aen 't cloeck ende wijs beleyt van Sijn Ex.^cie, dien sij alles goets toevertrouden, niet en hadde ontbroocken; dat men oock de moet niet moste laten sincken, maer de saecke bij de eerste occasie ende gelegentheyt hervatten. De heer Pau verclaerde dat de cardinael-duck sich in allle gelegentheyt seer wijselijcken droech, in voorspoet niet seer verblijde, noch in tegenspoet bedroefde, maer in alle maniere trachte omme de swaricheyt te overwinnen met couragie. Heeft tewege gebracht dat de paus door sijn noncius heeft verclaert dattet Sijne Ma.^t van Vranckrijck vrijstont omme in die gelegentheyt met volckeren van contrarie religie aliantie te maecken, daermede de tegenspreeckers de mont wierden gestopt.

Daernae is opgecomen de clachte van de wanbetalinge van 's conings leeger in Nederlant, daerover Sijne Ma.^t ende oock de cardinael-ducq seer waren gealtereert, seggende soodanige ordre gegeven te hebben dat daeraen niet conde mancqueren, hebben Pau datelijcken aen de heer Bouvillon, die de finantie van Sijne Ma.^t manieert, geaddresseert, omme 'tselve te repareren, d'welck daerover mede seer verwondert was; heeft de boecken opgeslagen ende bewesen dat de ordre van Sijne Ma.^t volcomentlijcken bij hem was voldaen, namentlijcken 8½ maenden aen prompt gelt uyt des coninghs coffers nae Nederlant gesonden tot betalinge van sijn volck; hoe nu 'tselve was beheert, dat sulcx bij anderen stont te verantwoorden, maer soo Sijn Ma.^t yets meer begeerde, dat hij datelijcken sijn ordre soude voldoen. Sijne Ma.^t ende cardinael-duck souden oock uytgebeesempt hebben waer de voors. penningen waren gebleven, maer is om merckelijcke reden naegelaten.

Dat de nonsius van den paus hebbende groot credijt bij Sijne Ma.^t ende cardinael-ducq, heeft oock bij seeckere occasie met Pau gesproocken omme door een generale passificatie de wapenen aff te mogen leggen, daertoe Spagniën alle devoren tot Romen heeft aengewent. Vranckrijck sulcx vernemende heeft mede wel 3 ambassadeurs nae den anderen derwaerts gesonden. Pau heeft verclaert sich daerin neutrael te sullen houden, ende dispuyte gevallen sijn wie eerst commissarisen daertoe soude nomineeren, hebben eyntelijcken 'tselve in 't oire van den paus, soo men daer spreeckt, gedaen.

Daernae is in consideratie gecomen op wat plaetse de handel aen te vangen, daertoe eyntelijcken voorgeslagen Luyck off Ceulen, off oock de stadt Utrecht, daer Vranckrijck wel toe inclineerde, maer cardinael-duck meynde voor desen Staet selffs sulcx niet geraden te weesen [met] sooveel geestelijcke personadiën, die doch haer ordre ende seremoniën soude moeten gebruycken, in te laten. Meynde best Luyck off Ceulen, daerover lange dispuyten sijn gevallen, d'Spaensche sustineerden dat den handel plaets behoorde genomen te werden voor alle de parthijen even nae, voor sooveel mogelijcken, doch waren tevreeden te comen ter plaetse daer de nonsius van den paus soude comen sonder onderscheyt off haer te binden, den tijt wanneer den handel te beginnen werde gehouden voor best als de leegers uyt het velt gecomen souden sijn.

Sijne Ma.^t heeft meermalen tegen Pau verclaert dat hij het tractaet met Haer Ho. Mo. sinceerlijcken sal onderhouden ende naecomen, vertrouwende dat van dese sijde van gelijcken sal werden gedaen, maer verleden winter vernemende dat men alhier metten vijant in onderhandelinge was, heeft hetselve groote alteratie aldaer gemaeckt, maer geen effect daerop volgende is weder geslist. Ende heeft Sijne Ma.^t belooft in de onderhandel alles voor desen Staet te sullen doen dat mogelijcke sal sijn, maer siet geen apparentie van eenich effect sonder alvooren een merckelijcke voordel te water off te lande op Spangiën gedaen te hebben; dat tot dien eynde de leegers van Sijn Ma.^t tegen de cardinael-infant sijn geëmployeert. Daerenboven een vloote te water werdende geëquippeert, sijn twee swaricheeden opgeresen: 1. dat veel Nederlantsche scheepen haer in dienst van de Spangiaers hebben begeven, dat groote moeyten voor Pau heeft gemaeckt, ende ten 2. dat de Nederlantsche schepen haer vaert op Spangiën hebben gecontinueert, daermede de vijant tegen gevoer[t] ende gespijst van alle nootelijcke behoeften. Daervan dat eenige bij de Fransche vloot sijn achterhaelt ende opgebracht, maer nae veel moeyten bij Pau tewege gebracht dat d'selve, schoon geconfisqueert sijn bij sententie, echter, mits latende 1/3 voor de costen, weder sijn ontslagen, daermede de schippers, als de 2/3 houdende voor gevonden goederen, seer waren verblijt. Ende heeft de cardinael-ducq acte gegeven dat se tractaet wort totten 1^en september op gelijcke voet souden werden getracteert.

Tot besluyt heeft Pau verhaelt dat hij aldaer bij Sijne Ma.^t, cardinael-ducq ende andere groote heeren van 't rijck, oock bij den hartog van Orleans, is bejegent met sulcken respect ende eere als oyt een ambassadeur van desen Staet is gedaen; dat hij oock opte oncosten van de servisie ende gasthuyscosten der Fransche soldaten, te winter voorleden hier gedaen, prompte betalinge soude hebben becomen, bijaldien hij daervan specificatie hadde connen doen, gelijck hij al ordonnantie in handen hadde tot sulcken somme als van deser sijde soude werden geverifieert, doch is daernae gearbeyt, door wat weegen sal hij niet seggen, dat de voors. oncosten in een naerder tractaet mette baron van Charnacé te maecken, soude werden gecomprehendeert, presenterende hij, Pau, sijne vordere dienst daer men des [noot] soude mogen requireren. Hij is voor sijne gedane moeyten bedanckt ende daermede nae verloop van ontrent 2 uyren gedemitteert.

28. M. Den schout ende setters van Masluys is op haer versoeck toegestaen continuatie van octroy van 6 sts. op ijder tonne tappersbieren ende 2 stuyvers op ijder stoop brandewijn offte andere heete wateren ten behoeve ende tot opbouwinge van haer kerck, alles voor den tijdt van zeeven jaeren nae exspiratie van de voorghaende concessie.

29. M. Op 't versoeck van den Rade van State, claeghende over 't vervallen van de fortificatiën van de frontieren, daerdeur verscheyden importante plaetsen groot pericule loopen ende sonder gelt nyet connen worden gerepareert, versoeckende daeromme dat vanweegen deese provintie moght werden gefurneert een goede somme in minderinge van hare quote opte post van fortificatie in de petitie geëyscht, willende anders onschuldigh zijn van de onheylen die in cas van behoorlijck furnissement den lande soude moghen opcomen, is verstaen hierop te hooren het advijs van de heeren Committeerde Raden, waeruyt deese penningen sullen werden gevonden.

P. Missive van de Raden van State den 20^en september clagende dat door wanbetalinge de fortificatie niet en connen nae behooren op de frontieren werden gemaeckt, versoecke daeromme prompte penningen ende bij brieven daervan verseeckert te mogen werden. Anders sal geschapen sijn seeckere ongevallen daeruyt te ontstaen. Fiat advijs van de Gecommitteerde Raden omme dan te disponeren nae behooren.

30. M. Opte claghten van de gedeputeerden van 't leeger over de wanbetaelinge van de ongerepartieerde troepen, die t'eenemael staen op verloop, mitsgaders van 't groot gebreck van penningen tott vervallinge van de leegherlasten van nooden, daervan zij t'eenemael zijn onvoorsien ende nootsaeckelijcken van gedient sullen moeten worden in cas het leegher zal remueren, versoeckende daeromme op 't spoedichste inne voorsien te worden met prompt furnissement van gelt, is meede verstaen daerop alvoren te hooren 't advijs van de heeren Committeerde Raden waer deese penningen sullen weesen te vinden, omme naemaels in geresolveert te werden.

31. M. Is gedaen lecture van de resolutiën opte leste weecke van de voorleeden vergaderinge ende meede in de voorleeden eerste weecke van deese vergaederinge genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert, uytgeseyt opte resolutie genomen in de zaecke van Jo.^r Jacob van Renesse, van de gemeene solliciteurs, van den drost vander Goude ende van de beantwoordinge van 't Engels boeck geïntituleert 'Mare Clausum', [waerbij] zeeckere consideratiën bij de leeden wierden gemoveert, die verstaen werde dat in naerder omvraeghe souden werden gebracht.

P. Sijn gelesen de resolutiën d'leste vergaderinge ongeresumeert gebleven beginnende metten julii, daerop de leeden eenige consideratiën hebben gemoveert, die van nieus in deliberatie sullen worden geleyt omme de intentie van de leeden daerop naerder te verstaen.

Item noch de resolutiën van de voorleden weeck, d'welcke daermede beneffens de voorgaende sijn gehouden voor geresumeert ende gearresteert.

32. M. De procureurs van Leyden is toegestaen bij redemptie te mogen hebben de pacht van de ongefondeerde processen voor den tijdt van 2 jaeren, mits dat andere steeden, daer 'tzelve wordt versocht, gelijcke vrijheyt sullen mogen genyeten, alsmeede de procureurs van 't Hoff.

P. De procureurs van Leyden versoeckende omme de moeyelicheyt die uyt de verpachtinge van de ongefondeerde processen soude ontstaen, te ontgaen, d'selve pacht bij continuatie te mogen hebben in redemptie voor den tijt van twee naestcomende jaren, 'twelck is geconsenteert, mits dat anderen, sulcx mede versoeckende, van gelijcken sal werden toegestaen.

33. P. Is gelesen een brieff van den 20^en dito uyt het leeger tot Sprang bij de heer Harberts dat de capiteynen onder Erntruyter bij gebreck van gelt, gelijck mede de ruterie sullen moeten verloopen, versoeckende daertegen prompte ordre mach werden gestelt; dat de sieckte in 't leeger begint te minderen; soldaten sijn wel op 't santlant gehut; aldaer tijdinge gecomen dat de vijant was opgebroocken van Geel nae Lier marcheert. Sijn Ex.^cie heeft gesonden om meerder contschap. Onse ruyterie van Maestricht was mede aengecomen. Leeger sal niet connen doen sonder gelt. D'overlopen capiteyn Harwaerde lest bij capiteyn Croock gevangen ingebracht, is bij de crijchsraet gecondemneert 't hooft affgehouden te sullen werde.

34. P. Gemene seepsieders tot Rotterdam versoeckende tot voorcominge van alle moeyelicheyt de XII sts. op de ton zeep te mogen hebben bij redemptie voor ses jaren voot sulcken somme als d'selve de laetste ses jaren heeft gegouwen. Gecommitteerde Raden om advijs.

35. P. Coenraet Davit, reysmeester wegen Sijn Vorstelijcke Genade d'lantgraeff van Hessen, versoeckt met Anneken van Grol, weduwe, hier in Den Hage 2 gebooden gehadt hebbende, ende het 3^e niet connende affwachten vermits sijn haestich vertreck nae Sijn Genade, op dynsdach hier te mogen trouwen. Advijs van de kerckeraet. Soo sij geen consideratiën ter contrarie hebben, dan fiat dispensatie van de ordonnantie op de houwe[l]icxe saecken geëmaneert omme dese luyden te mogen trouwen.

36. P. Gijsbrecht Gijsbrechtsz. Spruyt, pachter verscheyden middelen te Wesep, versoeckt remissie van sijn schade aen de pacht van turff ende ceelen tot 16^e pond ende de rest atterminatie. Is geëxcuseert.

37. P. De vetwaeriers van Den Hage versoecken vrijdom van de Oostersche ende Westphae[l]se hammen ende speck gelijck alle andere naebuyren te mogen genieten ende een pachter belast haer dienaengaende te laten ongemoeyt. Gecommitteerde Raden advijs.

38. P. Daniël Snouck, pachter tot Gorcum, schuldich 640 gulden van oude restant, versoeckt daervan over geleden schade remissie als sijnde een eerlijcke burger, niet connende betalen off geruïneert sal werden bij executie. Is geëxcuseert.

39. P. Schout ende setters van Maessluys versoecken continuatie van octroy nae januarie naestcomende voor 12 jaren omme te mogen heffen op de stoop brandewijn 2 sts. ende 6 sts. op de tonne bier tot laste van de tappers tot verval van haere oncosten van publicque wercken. Fiat voor andere 7 jaren.

40. P. De beyde hooch- ende welgebooren heeren van Nieupoort vertogende dat die van Schoonhoven te wege hebben gebracht dat onlangs den impost van beestiael van Nieupoort tot Schoonhoven is verpacht onder pretext dat die meerder soude gelden, daervan contrarie blijckt. Versoecken dat alle gemenelants middelen, specialijcken oock het beestiael, als voor desen sullen werden verpacht. In handen van de heeren van Schoonhoven om daertegen te seggen.

41. P. Alexander Lis, burger tot Amsterdam, versoeckt op 't advijs van de magistraet aldaer seureté du corps voor ses maenden.

42. P. Joost Willems Nieukercken, Amsterdam, omme continuatie van seureté du corps voor ses maenden.

43. P. Jan Croon van Amsterdam mede om seureté.

44. P. Reynier van Bueren ende Francisco Goska, mede om continuatie van seureté du corps op 't advijs van de magistraet tot Amsterdam. Fiat alle als versocht.

45. P. Jan Wijbrantsz. com sociis, pachters van 't heeregelt tot Amsterdam, Gouda ende over Noort-Hollant, versoecken met geen proceduren van executie door de ontfangers overvallen te werden, maer supersederen ten uyteynde, gemerckt apparent ten aensien van de contagieuse sieckte groot defect sal vallen, ende sullen alsdan voldoen. Is affgeslagen.

46. P. De kinderen van Jacobus van Peen, predicant geweest tot Rewijck, aen de heete sieckte met sijn huysvrou ende 2 kinderen gestorven ende 2 andere kinderen daeraen noch leggende, sijnde ses starck overgebleven, versoecken in haer groote noot tot verval van de oncosten ende anders een redelijcke subsidie voor de laetste mael. Fiat eens uyt commiseratie 150 gulden eens.

47. P. Is voorts gelesen een advijs uyt Camerick van den 12^en september dat de leegers aldaer noch bij den anderen leggen, is groot gebreck van gelt; dat de stadt Doole lange bij de Fransen belegert sijnde geweest, is verlaten. De Spanjaers sijn starck van ruyterie 23.000, namentlijcken graeff Jan van Nassau 4.000, Picolomini 14.000 ende Jan de Waert, die de meeste schade deet, 5.000. D'prince cardinael-infante verwacht noch 6 regementen Duytsen. Maeckt alle de steeden die hij in heeft starck. Ende de Fransman verwacht mede naerder hulp, als wanneer men eerst sal vernemen wat het voornemen mach sijn.

48. M. Is gedaen distincte herleesinge van 't tractaet deur tusschencomen van den ambassadeur Charnacé bij deesen Staet met Zijn Ma.^t van Vranckrijck ingeghaen ende gemaeckt op aggreatie, van inhoude datten coningh gelet hebbende opte groote oncosten bij deesen Staet in 't recouvreren van Schenkenschants met haer winterleegher gemaeckt, ende ten eynde d'zelve haer leegher totten meesten affbreuck van den viant in 't velt souden moghen brenghen, goedtgevonden heefft dezelve te subsidiëren voor den tijt van een jaer met een somme van 1.500.000 £. Ten 2^en te emploieren tot onderhout van onse militie ende haer renforcement offte racreuyten ten meesten nadeel van den viant, 'twelck wij ter goeder trouwen sullen moeten beloven. Ten 3^en behalven dat daeruyt betaelt sullen worden de logijsgelden ende serviciën van 't Fransse leeger van de verleeden winter tot haer vertreck toe, hierin begreepen de logijsgelden van de regementen van Moulardt ende Waerdenburch van 't beghin aff tot solanghe sij weesen sullen binnen deese landen, ende daervan binnen 3 maenden nae de ratificatie aen den coningh quitantiën moeten uytbrenghen, alsmeede van de gasthuysoncosten. Ten 4^en dat Zijn Ma.^t de regementen van Moulardt ende Waerdenburch compleet maecken ende volgens de monsterrollen --- deese betaelinge bij hem aen de 1.500.000 £ --- sullen [worden]. Ten 5^en datten coningh deese 2 regementen nae hem zal mogen --- Vranckrijck, maer dat alsdan bij hemzelffs sonder eenige --- sullen moeten worden betaelt van den tijt aff dat se t'scheep zijn ---. Ten 6^en datten coningh van deese penningen in Vranckrijck assig[natiën] gheeven zal op sodanige personen als de heeren Staten daertoe sullen committeren omme effectivelijcken betaelt te worden tot contentement van de heeren Staeten. Ten 7^en dat dit subsidie zal betaelt worden 1/3 gereedt mette ratificatie, ende de resterende 2/3 in martio ende julio 1637 toecomende. Ten 8^en datte pensioenen van de Fransse officiers staende optte 2 lijsten volgens voorghaende voet, daeruyt meede sullen worden betaelt, ende zelffs in Vranckrijck daeraen sullen mogen werden gecort. Ten 9^en datte [rati]ficatie sal moeten uytgebraght werden binnen zes weecken. Ten 10^en dattet leste voorghaende tractaet deur deesen nyet en werdt gederogueert, maer dat alles mits deesen werdt geconfirmeert ende blijft in zijn volle vigeur.

Ende is nae in deliberatie geleyt off de leeden hiermeede souden connen contentement neemen, dan veele haer gelast vindende om copye te hebben, conden haer nyet anders verclaeren; d[an] eyntelijcken geresolveert dat tegens vrijdagh aencomende de leeden ver[socht] worden haeren last ten principale te verclaeren, alsso de zaecke geen vorder uytstel lijden can.

P. Is bij resomptie wederom gelesen het naerder tractaet tusschen den baron van Charnacé vanwegen Sijne Ma.^t van Vranckrijck ter eenre ende de gedeputeerden van Ho. Mo. heeren Staten-Generael ter andere sijde op aggreatie gemaeckt voor den tijt van een jaer nae de aggreatie, bestaende in 10 poincten:

1. dat dit tractaet sal dueren een jaer nae de aggreatie ende dat Sijne Ma.^t desen Staet sal subsidieeren met 1.500.000 £.

2. te employeeren tot soldaten van nieus te lichten, off die alrede in dienst sijn omme den vijant alle meerder ende mogelijcke affbreuck te doen.

3. behalven de logisgelden ende service oock de gasthuyscosten van 't Fransche leeger, hier in garnisoen geleyt hebbende, tot haer vertreck toe, mitsgaders 't regement van Molart ende Waerdenburch, wegen Sijne Ma.^t hier op de frontieren in dienst sijnde, die mede uyt de voors. 1.500.000 £ sullen werden betaelt, ende binnen 3 maenden nae de aggreatie quitantie gelevert.

4. dat de coningh de voors. 2 regementen sal mogen compleet maecken ende de betalinge op de lijste alsdan sal moeten geschieden.

5. indien Sijne Ma.^t de voors. 2 regementen in Vranckrijck treckt, dat hij dan de betalinge aldaer sal versorgen sonder hier te corten, van 't scheepen aff te rekenen.

6. dat de assignatiën van betalinge sullen werden gegeven tot believen van Haer Ho. Mo. omme de effectuele betalinge daerop gedaen te werden.

7. in drie payen: 1/3 binnen 6 weecken nevens de aggreatie, 1/3 martio ende de reste julio naestcomende.

8. mits dat de ordinarise cortinge voor de Fransche officieren op de lijste daervan in Vranckrijck sijnde nae gewoonte sullen werden gedaen.

9. dat de ratificatie van wedersijden binnen 6 weecken sal moeten werden gedaen.

10. dat bij dit tractaet niet en wert gederogueert 't voorgaende dat sal blijven in sijn vigeur.

Lestelijcken is oock gelesen een acte dienende tot dechargie van den baron van Charnacé, omdat hij niet heeft connen bedingen dat alle ons volck van oirloge den tijt van dit tractaet in dienst souden moeten werden gecontinueert, ten tweeden dat de voors. 2 regementen souden gehouden werden in dienst van desen Staet, bijaldien daeromme Sijne Ma.^t niet avoieert dat sulcx niet sal strecken tot sijn disrespect, maer een yeder sal staen in sijn geheel.

Waerop sijnde gedelibereert is bij de meeste leeden daerinne geconsenteert als vorderlijcken voor desen Staet, maer bij eenige uytgestelt tot naerder communicatie met haer principalen. Sijn versocht tegen vrijdach haer last te willen inbrengen.

49. M. Effter uytte Generaliteyt ingebracht zijnde 't naerder versoeck van den landgraeve van Hessen ten eynde voor een partije rogge van 60.000 £, bij hem alhier te coopen, het credijt van 't landt moght wer[den] verstreckt, ende datte provintiën daertoe inclineren om dien goeden heer, die so wel van 't landt gemeriteert heefft, nyet verleegen te laeten, meenende in cas denzelven op zijn gesetten tijdt nyet [be]taelde, dat men uyt eenige extraordinaris middelen buyten last van de provintiën in 't particulier 'tzelve soude connen vinden.

Is nae deliberatie bij meest alle leeden daerinne geconsenteert dat dit consent nyet en zal redunderen tot laste van deese provintie [in 't] particulier.

P. De heer raetpensionaris heeft voorgedragen dat de heer lantgraeff van Hessen staende op sijn vertreck alsnoch aenhout omme eenige assistentie te mogen genieten, ende dat ter Generaliteyt bedenckelijcken geoirdelt wort Sijn Genade te laeten gaen in dese geleghentheyt des tijts met ijedele handen, daer hij hier gecomen is op de saecke van Duytslant ende omme d'selve staende te houden, meynende dat men Sijn Genade behoort toegevoecht te werden een somme van 50 à 60.000 £ tot coopen van rogge aldaer meest gebreck sijnde, daervooren de t'samentlijcke provintiën haer credijt souden verstrecken, met sulcken verstant, bijaldien d'voorss. lantgraeff binnen een jaer niet en voldoet, dat dan de provinciën 'tselve souden betalen uyt extraordinaris middelen daertoe in te willigen sonder dese provincie parthiculier daermede te beswaren.

Is goetgevonden omme opten voet als voorss. ter Generaliteyt in te brengen ende consenteeren omme Sijn Genade niet voor 't hooft te stooten.

50. M. Opten voorslagh van den heer thresorier Goch ten eynde tegens octobris allomme, so in 't leegher als de guarnisoenen, generale monsteringe soude mogen werden gedaen, ende voorts van maent te maent, om daerdeur te mogen becomen de vordelen bij de affectatie van de militie ende lest gestelde ordre ende genomen resolutie beloofft, is 'tzelve bij alle leeden goedgevonden, mits dattet advijs van Zijn Ex.^tie daerop alvoren soude werden gehoort.

P. Ten anderen dat de heer tresorier Van Goch bij de heer raetpensionaris is geweest, verclarende dat de Raet van State geresolveert is omme I^a october een generale monsteringe te doen, ende dat dan alsoo van maent tot maent te continueeren, behoudelijcken dat eerst ende alvooren met Sijn Ex.^cie sal werden gecommuniceert off hij sulcx voor ditmael in 't leger mede sal connen goetvinden ende in gevalle ja, gelijck men seeckerlijcken vermeynt, dat dan d'uytschrijvinge sal werden gedaen op de name van de vergaderinge van Haer Ed. Groot Mo., daerinne alle de leeden als ten hoochsten nodich hebben bewilligt ende geconsenteert.

51. M. Thien capiteynen van 't regement van den grave van den Berghe, 10 van Gent ende 6 van Erentreyter ende eenige andere staende op Hollandse repartitie, gaven claeghlijcken te kennen datte ontfangers haer alle van de handt setten ende weygheren de ordonnantie te betaelen; dat zij 't heele jaer nyet een duyt ontfangen hebben en van 't verleden jaer noch 3 maenden ten affteren zijn; dat zij in de uyterste frontieren leggen ende daer gheen credijt hebben, oock bij haer compagniën nyet durven comen, daertoe sij effenwel bij Sijn Ex.^tie gelast sijn. Ende dewijl andere provintiën de haere voor een goedt gedeelte betaelt hebben, versoghten ootmoedighlijcken dat tenmintsten eenige betaelinge aen haer meede moght werden ghedaen ten eynde in haer guarnisoen trecken, haere compagniën in ordre houden ende voorts volgens 't commandement van Zijn Ex.^tie den dienst van 't landt mogen betrachten.

Is nae deliberatie verstaen dat alvoren het advijs van de Committeerde Raden zal worden verstaen, waeruyt deese betaelinge soude connen werden gevonden.

P. 10 Capiteynen onder graeff Hendrick van den Berch, 10 onder de baron van Gent, 6 onder Erntruyter, ende andere ongerepertieerde dat haer alle hoop van betalinge is affgesneden; connen op de ordonnantie alrede in handen hebbende geen gelt becomen, al wilden se XXV ten hondert laten vallen. Sijn evenwel vanwegen Sijn Ex.^cie aengeschreven haer compagniën compleet te maecken. Versoecken daeromme ordre op haer betalinge mach werden gestelt, opdat sij d'ordre van Sijn Ex.^cie mogen volgen.

Is goedtgevonden dat alvooren hierop te resolveren gehoort sal werden het advijs van de heeren Gecommitteerde Raden waer best dese betalinge te vinden, hoewel eenige meynen dat sulcx sonder negociatie niet gevonden sal connen werden.

52. M. Geleesen weesende 't concept van de brieven van opdrachte van 't gors aen den Coorndijck aen den ruardt van Putten te doen, is 'tzelve geapprobeert ende verstaen dattet zelve voorgaende commissarisen in handen zal worden gestelt omme te sien off de limiten wel gedistingueert sijn, so jae de betalinge van 80.000 £ sonder eenige defalcquatie aen den ontfanger Mirop te doen ende teffens de brieven over te leveren, mits daerinne roierende de clausulen van renunchiatie daerinne onnodigh gestelt.

P. Is gelesen het concept van opdrachte wegen Haer Ed. Groot Mo. aen de ruwaert van Putten te doen nopende de gorsen aen de Coorndijck, bij nieu accoort met hem gemaeckt voor 80.000 gulden. Is goetgevonden dat de voorgaende commissarisen sullen examineren ende de limijtschendingen wel distingueeren omme naemaels alle dispuyten te ontgaen; dat oock met de 80.000 £ alle pretensiën sullen sesseren, ende dat de 80.000 £ suver nevens de brieven van opgracht sullen werden betaelt. Sullen oock letten off de renunciatie in de brieven dat de opdracht niet en wert gedaen voor de rechter daeronder die gelegen sijn. Nodich is dat niet. Om nae rapport etc.

53. M. Mede gehoort weesende 't request van de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende dorpen van Drechterlandt omme te hebben nyeuwe commissarisen tot iterative inspectie van de dijck van Winckel, onder presentatie van dat zij gereedt zijn tot contentement van Committeerde Raden op te maecken bij provisie de plaetsen daer 't meeste pericule in magh weesen geleegen, ende meede geleesen weesende de resolutie dienthalven den 6^en julii genomen, inhoudende dat de quaetste plaetsen vooreerst souden werden gerepareert op ordre van neutrale commissarisen, die van Drechterlandt daerop gehoort zijnde 'tgunt zij verclaerden noyt geschiet te zijn ende daerom daertoe meede concluderende, is nae deliberatie bij meest alle leeden verstaen datte heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier de novo geauthoriseert worden omme partije present effter inspectie te neemen van de quaetste plaetsen van denzelven dijck ende die daerop gehoort sodanige voorsieninge te doen dat alles magh werden gebracht buyten pericule. Dan belanghende de zaecke ten principale, dat beneffens de voorghaende commissarisen noch eenige uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert omme over de geheelen dijck nyeuwe inspectie te neemen, partije te hooren ende te rapporteren hoe alles hebben bevonden, ende teffens oock te dienen van hunnen advijse, werdende hiertoe versocht een van de heeren Edelen, Haerlem, Leyden ende Amsterdam ende vanweegen de Edelen de heer van Schage, d'ander heeren aenneemende meede eenen uytten haeren gereedt te maecken.

P. Is voorts bij resomptie in deliberatie geleyt wat te doen op de remonstrantie van de steden Hoorn, Enckhuysen ende 5 plattelantsteden van Drechterlant nopende het maken ende onderhout van seeckere dijck bij Noorden Winckel, daerbij is gelesen het verbael van de heeren commissarisen als de heer rekenmeester Basius, Lucas Albertsz. van Enchuysen ende Jacob Sem vanwegen de heren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, ende de resolutie den VI^en julii lestleden daerop genomen, dat d'selve dijck sal gemaeckt moeten worden volgende de keuren van den jare 1544, gelijck de dijcken ten wedersijden met goede wierriemen, lanck 900 roeden, hooch 18 voeten, bij provisie 80 roeden wierdijck, 6 voeten breet op de kruyn met barmen ende steenkisten etc. breeder in deselve resolutie.

Daerop de remonstranten hebben geseyt dat die oncosten seer exorbitant sal sijn ende meer als 100.000 £ sal bedragen; dat niet een seste part wel sal connen werden gedaen, versoeckende daeromme andermael commissarisen ende middellertijt surchantie van de voorss. resolutie onder presentatie van de dijck te maecken buyten perickel.

Is goetgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden van de Noorderquartier sullen wesen geauthoriseert te versorgen dat de dijck buyten alle perickel mach werden gemaeckt. Den 24^en ende 25^en dito is op de lecture van de resolutie verstaen dat de dijck op ordre van de heeren Gecommitteerde Raden wel bij provisie sal werden gemaeckt, doch door dijckgraeff ende waerschappen van Drechterlant, die de ordinaris directie sijn hebbende. D'heeren van Medemblick versoghten copie. Ende dat op de saecke ten principale beneffens de voorgaende commissarisen sullen worden gevoecht een van de heren Edelen, Haerlem, Leyden, Amsterdam omme nae oculare inspectie parthijen gehoort, verbael gemaeckt, rapport te doen, gedisponeert te werden nae behooren.

54. M. In deliberatie geleyt zijnde het 4^e point van beschrijvinge om die tot 1.000 £ gegoedt zijn meede onder de capitalisten te stellen, worde bij eenige geëxcuseert, ende de verhooginge van 't middel voor beeter geoordelt. Andere wilden die van 2.000 £ alvoren allomme volgens de quoyeren van de 200^en penning onder de capitalisten gestelt hebben, dat sij seyden hier ende daer noch te haperen. Andere wilden die van 1.000 £ halve capitalisten gemaeckt hebben, sodat geen conclusie innegenomen heefft connen werden.

P. Gedelibereert wesende op 't IIII^e poinct van de beschrijvinge omme den impost van 't zout te beneficieeren met vermeerderinge van de capitaellisten, de leeden seer divers sijnde van opinie, is de saecke in resomptie opgehouden moeten werden, met vermaen aen de leeden haer naerder te willen evertueren, gelijck de noot van 't lant op 't hoochste vereyscht.

55. M. Op 't versoeck van de gemeene solliciteurs van ruyters ende knechsen claeghende van alle betaelinge affgesneeden ende verlaeten te zijn ende dat zij tegens haer crediteuren nyet en weeten te bestaen, versoeckende daeromme betaelinge off ten mintsten obligatiën volgens de resolutiën om haer crediteuren contentement te moghen doen, worde naer deliberatie verstaen dat noch verscheyden consideratiën op liepen off dezelve resolutie plaetse zal neemen off nyet, in allen gevalle dat sonder prejuditie van 't een ende 't ander deur voorghaende gecommitteerden affgehandelt ende voltrocken zal worden het besogne concernerende deese zaecke voorheenen gedecreteert.

P. De gemene solliciteurs van de ruyteren ende knechten staende op de repertitie deser provincie, voor desen meermalen requeste hebbende gepresenteert, beclagen haer dat se noyt sijn gehoort uff oyt appoinctement verleent omme in haer grote achterstal te werden gesoulageert. Hebben evenwel niet naergelaten hare compagniën op 't beste mogelijcken te versorgen van penningen tot augusti verleeden toe, maer dat de heren Gecommitteerde Raden de ontfangers hebben aengeschreven haer niet meer te sullen betalen, daermede alle hare ordonnantiën als crachteloos, sij buyten postuere ende t'enenemael buyten credijt sijn geraeckt. Haer rest ontrent 5 millioen; worden dagelijcx van haer crediteuren overvallen. Versoecken in protectie genomen te mogen werden ende de hant geboden dat se aen betalinge off aen obligatiën mogen geraecken. Presenteeren alle vordere dienst nae vermogen te doen.

Is verstaen dat de resolutie voor desen genomen op de leste vergaderinge omme haer obligatie te geven, daervan de interest mey naestcomen sal beginnen te lopen, effect sorteeren sal, ende dat de vordere deliberatie ende consideratiën off sij nae verloop van een jaer haer capitalen mede sullen mogen eyschen als alle andere rentheffers sal uytgestelt werden, totdat het 24^e poinct van beschrijvinge compt te dienen.

56. P. Burgemeester Grebber mede present.

57. P. Is gelesen een advijs van den 17^en september uyt Ceulen niet sonders noterenswaerdich inhoudende.

58. P. Sijnde gelesen een advijs van de Camere van de Rekeninge in date den 19 julii op de requeste van de bedijckers van de Schalsmeer, dat men haer ten aensien van de groote oncosten ende ingebroocken sijnde souden behooren [te] vergunnen ampliatie van octroy, d'recognitie van 10 op 5 schellen van 2 grooten verminderen, te betalen 12 jaer nae de caveling ende weder vrijdom van 25 op 35 jaer verlangen, daermede de meeste leeden haer hebben geconformeert ende is daerop geconcludeert.

59. P. Noch een advijs van de Camere voorss. van den 22^en september op de requeste van Pieter Pietersz. van Hoorn als bedijcker van Willekebroeck bij Lantsmeer, dat men hem ten aensien van de groote costen, ende 2 mael ingebroocken, souden connen verlenen 7 off 8 jaren prolongatie van de vrijdomen bij 't octroy verleent, 'twelck bij de leeden is geaccordeert alsnoch op 7 jaren.

60. P. Is gelesen een advijs uyt Antwerpen van den 21^en september dat tot Camerick de pest grasseert, daerom de prince-cardinael vandaer elders soude gaen logeeren; dat de Spaensche ende Fransche met haer leegers niet uyt en rechten, fortificeeren elcx haer plaetsen; de Fransche schijnen weynich macht te hebben ende hebben 't vordele slecht laten leggen; dat men meynde dat conte de Feria met al sijn volck ontrent die stadt soude comen; dat de Spaensche pagadoor seecker muntmeester dapper hadde geslagen, daerover een bloetbat tot Antwerpen soude hebben ontstaen, ten waere sulcx bij de coopluyden ware belet geweest; dat het convoy lest bij de Statische geslagen, niet veel gelt bij sich hadde; dat de gevangens noch vastsaeten, onder anderen de schoonsoon van Grobbendonck.

61. M. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende ter occasie van 't versoeck van de wagenluyden van 't jaer 1635 ende van de 26 capiteynen van de extraordinaris compagniën in een geheel jaer geen gelt gehadt hebbende, verhaelen in 't langhe ende breede de ghroote perplexiteyt daerinne zij mette assignatie van de militie opte comptoiren vervallen zijn, ende sonder tijdelijcke vorsieninge noch vorder in vervallen sullen moeten, sonder apparentie van oyt daeruyt te sullen emergeren. Seggen dat sij moeten betaelen alle militaire tractamenten, alle scheepsvrachten, alle servitiën, pensioenen, particuliere fortificatiën van Hollandt, deffroiementen ende daeronder beghreepen alle tractamenten van ambassadeurs van desen Staet, de penningen totte secrete diensten, vivres ende allerhande behoefften van turff ende laerssen voor de magasijnen ende corps de guarden, alle de soldijen van de ongerepartieerde militie, de subsidiën aen de Admiraliteyten, Groote Visscherije, ende de nyeuwe ordre opte custscheepen, de leegerlasten, wagens ende treckpaerden, de extraordinaris servitiën ende fortificatiën, alle de huyslasten, ammunitie van oorloge, defroiementen particulier, alle gratuïteyten, ende ontallijcke lasten meer, die gesaementlijcken op 't alderschaerste genomen meer als 2.400.000 £ comen te bedraeghen, daertoe zij nyet een duyt aen ghelt hebben --- de voordelen van de comptoiren de militie van de 3 staten van oorlog --- somme nae nyet voldaen, hebbende de ontfangers van --- Rotterdam, Gorchem haer daerbeneffens doen weeten dat --- is nae exspiratie van de zes leeningen de compagniën op haer --- op verre nae te voldoen, uyt oorsaecke datte penningen boven --- interessen overschietende tot de militie gedestineert tot afflossinge van de capitaelen, die hier worden opgeseyt, geïmploieert moeten worden, sonder dat zij dezelve bij negotiatie deur gebreck van gelt connen vinden, 'twelck de zaecken van 't landt in een gevaerlijcken stant brengen. Hier compt noch bij dat van de 700.000 £ bij advance ende weecke --- leeninge voor zes weecken aen de soldaten beloofft te gheeven, --- 400.000 £ gefurneert is, waervan 200.000 £ hebben moeten gegheeven werden aen de custscheepen om de nyeuwe ordre te voldoen, ende noch [200.000] £ totte leegerlasten, sodat zij 300.000 £ aen dezelve 700.000 ende noch een goede somme meede aen de geanticipeerde 1.200.000 £ ten --- comen. Ende alsso op deese cours geen landt can beseylt worde, [is] nootsaeckelijcken schipbreucke geleeden moet werden, ten waere --- ander ijver ende prompt gelt in allerhaest daertegens werde --- sloeghen, daeromme, voordat men de executeurs van de resolutie opte [affecta]tie van de militie opte comptoiren noch zes weecken soude mogen per --- ende interim noch een milioen negotiëren om daeruyt een tweede maent bij advance aen de militie te betaelen, op hoope dat hie[rentus]schen de comptoiren tot beeteren staet ende gereedt sullen mogen werden ghemaeckt.

Hierop gedelibereert zijnde, meenden de heeren Edelen, dewijl de ontfangers seggen ongereet te zijn ende de soldaten nyet sonder leeninge connen weesen, dat nootsaeckelijcken de affectatie noch zes weecken moet werden geprolongeert ende hierentusschen de betaelinge bij leeninge gecontinueert ende tot dien eynde ingewillight een nyeuwe negotiatie van een millioen om 'tzelve ende andere nooden daeruyt te vinden, ende meede de gediverteerde 228.000 £ daeruyt te rembourseren; dat men oock 'tgunt noch resteert opten 200^en penning soude --- in alder ijl doen comen aen handen van Committeerde Raeden, alsmeede 'tgunt noch resteert aen de 700.000 £ bij de steeden voor ingestaen, ende eyntelijcken dat men nyeuwe middelen souden moghen inwilligen, daeruyt de extraordinaris lasten boven de 3 staten eenigermaeten souden connen werden gevonden.

De heeren van Amsterdam verstonden, in cas de heeren Committeerde Raden de penningen, die specialijcken totte militie geaffecteert waeren, nyet en hadden gediverteert, datte werckelijcke leeninge uytte zelve penningen soude hebben connen werden gevonden, ende uytet gunt noch volgen zal gecontinueert werden. Conden nyet sien hoe de comptoiren ongereedt conden weesen om de ordonnantie te voldoen, dewijl geen meer compagniën op haer geassigneert zijn, als sij de lasten affgetrocken draegen connen; dat zij daerom meenen dat men bij de beghonnen leeninge uytte gemelte 700.000 £ de vordere onbetaelde gagiën van de militie soude behooren te voldoen ende dan de comptoiren doen betaelen, connende nyet bevroeden wat de meeninge is, off men de comptoiren het bijhebbende ghelt wil laeten houden ende effenwel negotiatie doen ende alsso het credijt dat teer genoch is, genochsaem tenteren. Meenen dat Committeerde Raden staet behooren te leeveren wat steeden noch opte 1.200.000 ende lest geconsenteerde 1.500.000 £ ten affteren zijn, mitsgaders wat sommen omme dezelve tot furnissement te disponeren, ende daeruyt de lasten te voldoen; dat bij dezelve meede staet behoort geleevert te werden van de 200^en penning hoeveel daerop noch resteert, ende bij wat leeden, om die penningen meede te mogen becomen; dat hieruyt de gediverteerde somme behoort geremplaceert te worden, ende daerenboven eenige nyeuwe middelen ingewillight, die draeghelijck sullen sijn, doch bovenal de oude gebeneficeert soo dat behoort, ende alles gedaen dat doenlijcken is omme nyet onder de lasten te smooren; dat mette eerste gelegentheyt dezelve sulcx behooren te werden vermindert als eenighsints draeghelijck weesen zal.

Rotterdam meenden dat Committeerde Raeden behooren bij raeminge te beghrooten hoeveele de extraordinaris lasten boven de drye staten wel importeren ende 'tzelve bij geschriffte te stellen, om te sien hoe wijd het gaept [alsmeede de] oude restanten van de negotiatiën ende andere extraordinair cons[enten] om de leeden daerdeur te beeter te connen disponeren.

Ende is eyntelijcken geresolveert dat belanghende de versochte negotiatie ende prolongatie van de affectatie van de militie de leeden sullen schrijven om naerder last, ende dat interim de Committeerde Raden sullen versocht worden naerder openinge te doen van de restanten opte negotiatiën ende extraordinair consenten.

P. D'heeren Gecommitteerde Raden binnencomende proponeeren dat in haren hande is gestelt de requeste van de voerluyden, 't voorleden jaer 't leeger gevolcht hebbende, versoeckende betalinge, omme daerop te dienen van haer bericht ende advijs. Verclaren dat niet allene hierop, maer op alle andere saecken, die sij in 't lange specificeeren, ordre moet werden gestelt, gemerckt de drie staten van oirloge absorbeeren alle de middelen van de comptoiren, daer niet overschiet, maer eer te cort compt ende sijnde geaffecteert, sulcx dat Haer E. geen raet en weten d'saecken langer in ordre ende buyten confusie te houden sonder prompt gelt tot een millioen off wat minder bij negociatie over de comptoiren, ende mette affectatie noch ses weecken treyneren omme ondertusschen d'tweehonderste penning ende andere uytstaende restanten te innen ende de negociatie allengskens te doen, mette ontfangers te spreecken hoe de affectatie best in treyn te brengen, gemerckt eenige als van Dordrecht, van Delft, Leyden, Goude, Rotterdam ende Gorcum rontuyt verclaren geen apparentie te sien omme d'compagniën op haer comptoiren staende te voldoen, daeruyt dan selffs in 't leeger groote confusie staet te verwachten.

Daernae heeft de heer raetpensionaris Cats een lang verhael gedaen van de groote noot daerinne den staet van 't lant ende bijsonder de finantie van dese provincie is staende, met vermaen dat de leden 'tselve doch willen ter harten nemen, haer evertueren ende middelen souffisant consenteeren eer de noot die ten hoochsten dreycht ons overvalt.

D'heeren Edelen daerop advijserende hebben d'propositiën verdeelt te bestaen in ses poincten: 1. omme de affectatie der middelen voor de militie noch ses weecken te prolongeren ende ondertusschen de militie bij weeckelijcken leeninge te betalen gelijck begost is; 2. omme een millioen van nieus te negocieeren over de comptoiren; 3. omme te remplaceren de 200.000 £, uyt voorgaende negociatie geëmployeert tot de vloot ter zee, ende 28.000 £ nae 't leeger; 4. omme de 200^e penning noch uytstaende promptelijcken te innen; 5. omme 't restoir tot 300.000 £ op de leste 700.000 £ geconsenteert te negocieeren, daervan maer 400.000 £ is opgebracht, te suppleren; t' 6. omme van nu aff vigoreuse middelen in te willligen, opdat men de saecke in goede ordre mach houden.

Daerop de leeden mede in 't lange hebbende geadvijseert, is eyntelijcken geconcludeert dat de leeden in de twee eerste poincten niet connen consenteeren sonder naerder bericht van de heeren Gecommitteerde Raden op verscheyden saecken ende sonder naerder communicatie van haer principalen, daeronder dan het 3. en 5. mede was begreepen, ende aengaende 4. ende 6. poinct hebben d'leeden aengenomen alle mogelijcke devoiren te doen, soo opte 200^e penning ende nieuwe middelen, maer meynden dat de oude middelen vooral dienen te werden gebeneficeert, sulcx de saecke gehouden is in naerder resomptie.

62. P. Mauweris van Nassau verthoogende dat hij met de heeren van Rekeninge is geaccordeert over den begang ende gebruycken van 't aeckerlant omme 'tselve te beheynen ende beplanten onder conditiën in de apostille daervan voorgelesen sijn gemelt, versoeckt daervan approbatie.

Is goedtgevonden de remonstrantie mette appostille van de Camer bij beslooten brieven te senden aen den Hoogen Rade omme haer consideratiën daertegen te seggen ende alsdan gedisponeert te werden nae behooren.

63. M. De landgraeff van Hessen ter Generaliteyt versocht hebbende ten eynde de regementen van Moulard ende Waerdenburch hem moghten werden bijgevoeght om uyt te voeren de desseyns bij hem voorgenomen, is verstaen, dewijl dit volck nyet in ons maer in dienst van Vranckrijck is, dat men hem daerom de zaecke nyet zal bemoeyen, maer denzelven landgraeff remitteren aen den ambassadeur van Charnacé.

P. Den heere lantgrave van Hessen is op sijn versoeck bij Haer Ho. Mo. toegestaen dat voor sooveel haer aengaet de 2 regementen, namentlijcken van Moelart te paerde ende van Waerdenburch te voet, in dienst van Sijn Ma.^t van Vranckrijck sijnde, sullen mogen overgaen in dienst van Sijn Genade, gelijck mede 't volck van Boison, tot uytvoeringe van sijne desseyns, daermede apparent goeden dienst sal geschieden. Derhalven dat Sijn Genade sich sal mogen addresseeren aen den heer ambassadeur van Charnacé om sulcx te verwerven ende sullen Haer Ho. Mo. met haer veldleeger de Spaense hier soecken sooveel werck te geven dat se Sijn Genade in sijn goet voornemen niet sullen connen beletten.

Waerop alhier gedelibereert sijnde, is geconsidereert naedien het laetste tractaet mette baron van Charnacé noch staet in deliberatie omme geratificeert te werden off niet, daeronder dit volck mede begreepen is, is goedtgevonden de saecke niet aen te trecken, maer te laten tot directie van Charnacé off Sijne Ma.^t

Den 27^e september heeft d'voorss. lantgraeff Haer Ho. Mo. bedanckt over de voorss. resolutie ende versocht daerbij te willen toestaen voor 40.000 £ aen munitie, polver, lonten etc. uydt de magasijnen van Emmerick ende Rees te mogen lichten, 'twelck is geëxcuseert, maer de voorss. somme van 60.000 £ met 20.000 ende sulcx t'samen tot 80.000 £ verhoocht op conditie als vooren.

64. M. In deliberatie geleyt zijnde 't 5^e point van beschrijvinge om het middel van den brandewijnen te doen reguleren met een zeecker quantiteyt stoopen als de tappers, worde bij den heeren van Delfft, Alckmaer ende andere tegengesproocken om de onmogelijckheyt van de practijcquen, willende 'tzelve gevonden hebben opte ingrediënten, sodat geen conclusie inne genomen heefft connen werden.

P. Sijnde gedelibereert op 't 5^e poinct van de beschrijvinge omme 't middel van de brandewijnen te beneficeeren mits dat de tappers voor seecker getal van stoopen souden moeten verantwoorden, daeronder men dan de slijters souden reguleren.

65. M. Meede in deliberatie gebracht zijnde het 6^e point om opten voet van de 200^en penning te vinden een somme van 100.000 £ over de steeden ende plattenlande over de goude ende zijde laeckenen, wilden de Edelen alvooren proportie tusschen de steeden ende 't plattelandt gestelt hebben. Verscheyden vonden deese voet zeer onraadelijck als nyet staende opte consumptie, maer weesende in effect een gedeelte van de 200^en penning, daermeede dat nyet die 't draeghen, maer die 't nyet draeghen, ende dat noch dubbelt, souden werden beswaert, sodat meede geen conclusie in genomen heefft connen werden.

P. Item het VI^e poinct omme den impost van de goude, silvere ende sijde laeckenen te stellen op 100.000 £ volgende 't laeste rapport te vinden over de steden ende dorpen nae de quoyeren van de 200^e penning.

Op beyde voorss. poincten sijn de leeden soo divers geweest van opiniën dat geen conclusie daeruyt conde werden gemaeckt, sijn oversulcx gehouden in naerder resomptie.

66. M. Geresumeert weesende 't versoeck van de 26 capiteynen van de extraordinaris troepen omme te weeten waeruyt voor dezelve eenighe betaelinge zal connen werden gevonden, is goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren omme uytte gereetste penningen uytte negotiatie ende ander extraordinaris middelen te procederen dezelve supplianten eenigh reedelijck contentement te doen.

P. Op 't versoeck van de 26 capiteynen hiervooren gedaen, ende van de voerluyden 't voorleden jaer het leger gevolcht hebbende, gehoort wesende 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden, is goedtgevonden dat de leeden haer defecten sullen suyveren ende dat de heeren Gecommitteerde Raden daeruyt dese ende andere nootelijcke lasten sullen voldoen, opdat se claecheloos mogen werden gestelt.

67. M. Is geleesen zeecker missive van den commies Clermont uyt Heusden van den 23^en deeses verhaelende dat tegens den 25^en deeses vervallen is de leste leeninge voor de militie in 't leeger ende een halff maent gage voor de ruyters, monterende ter somme van 100.000 £, versoeckende dat sonder eenigh dilay die penningen ten gesetten tijde in 't leegher mogen werden gefurneert, opdat geen ongeleegentheyt in 't leegher magh ontstaen.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden datte heeren Committeerde Raden sullen overleeveren staet van de extraordinaris consenten ende negotiatiën, om alsdan te resolveren in wat voegen deese somme best zal connen werden becomen.

P. De commis Claremont schrijvende bij sijnen brieff van den 23^en uyt Heusden dat hij daer leggen wachten op ontrent 100.000 pond aen gelt omme de weeckelijcke leeninge aen de compagniën te voet ende een halve maent solts aen de ruyterie te mogen voldoen, maer heeft niet vernomen. Versoeckt dat alsnoch spoedelijcken ordre mach werden gestelt.

Is goedtgevonden op mergen te hooren openinge van de heeren Gecommitteerde Raden wat leeden noch defectueus sijn haer quote daerinne te furneeren, omme alsdan geresolveert te werden.

68. P. Mr. Cornelis van Beeresteyn ende Schiltvenck clagende dat hare landen in Westvoorn veel sandiger ende dorder sijn als veel andere landen in deselve polder, ende nochtans in 't generael redres soo hooch als andere beswaert sijn volgens de verclaringe daervan sijnde, versoecken dat het gemet op 28 sts. ende 25 sts. respective mogen werden gestelt, is goedtgevonden dat de regierders van Goederede 'tselve sullen mogen redresseeren bij verrichgelinge, mits dat 't gemenelant geen schade en lijde. Anders soude dit moeten gaen aen Sijn Ex.^cie etc.

69. P. Pieter van 't Sant als man ende voocht van Trijn Claes te kennen gevende de proceduren bij de bailliu van Waterlant tegen haer ter saecke van dievorcie heeft aengevangen, nae torture Trijn Claes gecondemneert op vals te kennen geven van de bailliu, gegeselt ende gebannen te sullen werden, daernae aen 't Hoff om reformatie, maer affgeslagen, hij gecondemneert in de costen sonder van de schult off onschult van sijn vrou gedisponeert te werden, apparent door seecker resolutie van dese vergaderinge dat in saecke crimineel van de steden op confessie gewesen bij 't Hoff niet mach werden gedaen. Versoeckt daeromme alhier reformatie off door commissarisen de stucken geëxamineert, off 't Hoff geauthoriseert om hem recht ende justitie te doen.

Is goetgevonden te stellen in handen van 't Hoff omme, den bailliu van Waterlant daerop gehoort, Haer Ed. Groot Mogende te dienen van 't bericht der saecken in desen gemelt ende van haren advijs.

70. P. Op 't versoeck van de 3 off 4 egaliseurs van 't redres generael van de verpondinge over Eyselickerwoude omme te hebben redres in seeckere appostille ende authorisatie omme met haer besoigne oprechtelijcken voort te gaen, is goedtgevonden dat 't Collegie van Rijnlant met d'magistraet van Leyden vier neutrale persoonen sullen stellen omme de verrichgelinge te doen als nae behooren.

71. P. Ritser Perriter van Den Hage ende Gijsbers Willemsz. Swieten van Delft sijn beyde elcx op 't advis van de magistraet haerder residentie vergunt continuatie van seureté du corps voor ses maenden.

72. P. Voornoen sijn noch gelesen 2 advijsen: 't eene van de gedeputeerden in 't leger van den 22^en september, versoeckende alsnoch prompte penningen voor de extraordinaris troupen ende leegerlasten, opdat geen onheyl door reterdement en come te ontstaen; voorts dat Sijn Ex.^cie daechs tevooren alle de ruiterie in de wapenen heeft gesien ende daerin een goet behagen genomen; dat se aldaer advijs hadden dat den vijant op gisteren sijn volck hadde gemonstert ende nae Ballaer soude marcheeren.

73. P. 't Ander van Billerbeeck uyt Ceulen van den 20^en september, dat de keyser als de 1^e sijn procuratie omme van de generale passificatie te handelen nae Ceulen soude senden, dat eenige bisschoppen haer mede tot de reyse prepareren ende dat de logementen tot Ceulen werden gereetgemaeckt, maer vanwegen Vranckrijck verneempt men noch niet dat yet gedaen wert.

Den ambassadeur van Engelant heeft tot Praechs sulcken antwoort ontfangen dat hij sich seer daerover altereerde, sulcx men wel affnemen can dat men niet gemeent d'Pals te restitueeren ende soude de gemelte ambassadeur sich prepareren tot vertreck met miscontentement.

74. M. De gedeputeerden van de Admiraliteyt van Amsterdam binnenstaende seggen noch 932.000 £ aen de samentlijcke provintiën ende daeronder 500.000 £ aen Vrieslant ende 212.000 £ aen Hollandt ten affteren te zijn. Dan alsso haer tot betalinge van de matrosen van 't jaer 1636 noch een somme van 52.000 £ is restende, daer zij in deesen ziecken tijdt sonder ophouden om gemolesteert worden, versoecken tenmintsten deese somme in minderinge van haer quote op Hollandt restende tot soulagement van de arme calisen ende haer huysgesinnen te mogen ontfangen.

Eenige leeden hiertoe inclinerende, mits dat alle Collegiën nae advenant de handt soude werden geboden, andere weederom sustinerende dat alvoren aen de provintiën debvoiren behooren te werden gedaen ten eynde beneffens Hollandt haer gelijck wilden stellen, ende is om deese discrepantie opgehouden in resumptie.

P. Twee van de Admiraliteyt van Amsterdam binnenstaende hebben geproponeert de groote t'achterheyt van 'tselve Collegie, dat de maetroosen allen boven de 78.000 £ haer voor desen betaelt noch rest 52.000 £, dat de provincie van Vrieslant alleen haer schuldich is over 500.000 £ ende de t'samentlijcke provintiën over 942.033 gulden. Versoecken ten mintsten subsidie van de voors. 52.000 £.

D'leeden verstaende dat de saecke van de zee, sijnde 't principaelste fondament van desen Staet, nootsaeckelijcken gehanthaeft, maer met wat somme dese bij provisie te subsidieeren sal mogen werden geresumeert. Den 27^en dito is bij provisie verstaen dat men haer 1/3 van de 52.000 £ sal furneren, daertoe de heeren Gecommitteerde Raden sijn geauthoriseert, mits dat men andere Collegies mede versoeckende nae advenant mede sal helpen.

75. M. Den fiscael van 't Noorderquartier notificerende vanweeghen 't Noorderquartier dat den capiteyn Schellinghhout zeecker Deens schip beschadight hebbende, daerover voor den gerechte tot Hoorn geroepen is, ende aldaer nyettegenstande zijn geproponeerde --- antwoorden, waernae denzelven Deense schipper --- proceduren hem ten eersten instantie voor den Hoogen Raedt [geroepen] volgens het 20^e artticule, bij dewelcke beschadighde scheepen --- wordt ter eerster instantie daer te mogen comen, dat effe[nwel] van particuliere scheepen ende nyet van 's landts scheepen verstaen --- [Ge]neraliteyts scheepen, ende haer doen geen particuliere rechters van --- subject, ende versoeckende daerom datten Raedt moght aengeschreven werden haer mandament te trecken, vonden verscheyden leeden hierin weynigh fondament. Effenwel is goedgevonden 't advijs van den Hoogen Raedt alvooren hierop te hooren.

P. Is voorts gelesen een requeste van de fischael van de Admiraliteyt van het Noorderquartier te kennen gevende vanwegen 'tselve Collegie dat capiteyn Schellinchout bij seecker ongelegentheyt van weder een Deens schipper beschadicht heeft, daerover proces was gesustineert voor schepene van Hoorn ende capiteyn geordonneert ten principale te antwoorden, daervan hij geappelleert, maer was bij de schipper voorgecomen, die hem geroepen heeft voor den Hogen Rade. Versoeckt daeromme dat den Hogen Rade mach werden geordonneert de saecke weder te renvoyeeren aen 't Collegie als haer competente rechter. 'tWelck is gestelt aen de Hoogen Raet omme te examineren ende Haer Ed. Groot Mo. te dienen van advijs.

76. M. Den predicant van Rijnberck versoeckende een liberael subsidie met een collecte 't geheele landt deur tot opbouwinge van haer geraseerde kerck deur 't springen van 't cruyt, die met geen 20.000 £ zal weesen te repareren, is verstaen dat hem effter zal addresseren ter Generaliteyt ende dat aldaer hem de handt in reedelijckheyt zal werden gebooden.

P. Teodoris predicant met een diacon van de kercke tot Rijnbarck te kennen gevende dat door den donder ende blicxem het magasijn aldaer in brant geraeckt ende daerhene gesprongen is, 'twelcke een groote schade niet allene aen veel huysen ende anders, maer oock aen de kerck gedaen heeft, soo aen de muyren, dack als alle de glasen, in voegen dat d'selve met geen 20.000 £ can werden gerepareert, die sij niet machtich sijn te vervallen. Versoecken daeromme een liberale subsidie nae 't exempel van Sijn Ex.^cie ende anderen, die voor sijn gegaen, ende consent tot een generale collecte door dese provincie te mogen doen.

77. M. Het 7^e point om 't cleynzeeghel te ampliëren met particuliere obligatiën, huurcedullen ende quytantiën, worde alleen bij Haer[lem ende] Amsterdam gedifficulteert, te meer dewijl het middel zelff --- de plaetsen van IJselsteyn, Heuckelum, Asperen ende andere noch --- en wordt gepractiseert, nochte oock eenparich allomme --- meenden voor te moeten ghaen. Andere consenteerden daerinne, exc[use]rende alleen de quytantiën van 30 £ ende onder, sodat daerom opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

P. In deliberatie geleyt het VII^e poinct van de beschrijvinge omme 't middel van 't cleynzeegel te beneficeeren, dat obligatiën, huyrcedullen ende quitantiën, schoon onder de hant gepasseert, mede het middel sullen subject wesen, mitsgaders alle commissiën ende verdere instrumenten.

De leeden divers sijnde van advijsen, is in resomptie opgehouden, niet buyten hoop van tenminsten yetswat daervan te trecken, maer wierde oock vermaent dat dit middel op eenige plaetsen noch niet nae behooren wierde gepractiseert, daerop wel naerder ordre dient gestelt.

78. M. Op het 8^e point van 't beneficiëren van de oude middelen van 't concept van Committeerde Raden is verstaen dattet zelve concept van p[oinct te] poinct voorgeleesen ende in naerder deliberatie zal werden geb[racht].

P. Gelijck mede het VIII^e poinct van de beschrijvinge omme de oude middelen volgende 't concept van de heeren Gecommitteerde Raden poinctuelijcken in deliberatie sal werden geleyt omme alsdan geresolveert te werden ten meesten dienste van de lande.

79. M. Opte questie van de heeren van Monnickedam tegens de andere dorpen van Waterlandt belanghende het kiesen van den secretaris van Waterlandt ende waer dezelve zijn domicilium ende residentie heefft te houden, gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raeden van 't Noorderquartier, is verstaen dat de gedaene electie van de secretaris Heyn Claesz. Verlaen effect sorteren zal, doch dat hij sijn woonplaetse zal moeten neemen binnen de stadt Monnickedam daer de charters ende papieren bewaert worden ende de dijckgraeff zijn residentie heefft, mits dat hem tot zijn opbreecken, so hij resolveert de commissie aen te neemen, de tijdt van zes maenden werdt vergunt.

P. Is gelesen een advijs van de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier op de requeste van de burgemeesteren van Monnickendam ende dijckgraeff van Waterlant, daerbij versocht wierde dat de verkiesinge van de secretaris van Waterlant, bij complotterie van de dorpen gedaen, mach werden vernieticht ende van nieus geprocedeert bij verkiesinge off tenminsten sijn woonplaets sal moeten nemen ende houden binnen Monickedam. D'heeren Gecommitteerde Raden meynen dat den dijckgraeff ende secretaris in bijwooninge sonder merckelijcke ondienst niet connen gescheyden werden ende dat daerom 't versoeck van burgemeesteren voornoemt indien niet in 't geheel, dan immers 't laetste lidt behoort toegestaen te werden ende Heyn Claesz. Verlaen geordonneert sijn woonplaets binnen Monickedam te nemen om 't secretarisampt te exerceren.

Daernae is gelesen een requeste ende deductie van Ransdorp, Suyderwoud, Lantsmeer ende andere dorpen van Waterlant debatterende de redenen in de requeste van Monickendam gemelt, met versoeck dat haer versoeck mach werden affgeslagen. Daernae noch een attestatie bij die van Monickedam overgele[ve]rt, dat de dorpen 3 apparte vergaderingen hadden gehouden om een secretaris te kiesen ende soo Monickendam daerom wilde pleyten dat de dorpen dan de costen souden vinden over de landen.

Is goetgevonden dat Heyn Claesz. Verlaen off sijn dienst sal moeten verlaten, off hem metterwoon transporteeren binnen Monickendam, ende omme sulcx niet te doen met sijn ongelegentheyt buyten tijts, wert hem ses maenden tijt vergunt.

80. M. De heeren Committeerde Raden binnenstaende om aen te wijsen de defectueuse leeden in de negotiatiën ende extraordinair consenten, seggen dat opte 1.200.000 £ anticipatie Leyden noch 15.600 £ te quaed is, Amsterdam 7.458, dat Naerden ende Weesp soude raecken, Rotterdam 12.000 £, Gorchem 6.000 £, 't Noorderquartier ƒ 89.744 £, t'saemen ƒ 130.802 £; dat van de leste 1.500.000 £ Mirop, Dort, Haerlem, Leyden goelijcken de helffte betaelt hebben, Delfft 26.000 £, Rotterdam 't geheel, Amsterdam een goede partije en 't meeste, ende dattet Noorderquartier daerop schuldigh is 307.000 £ ende nyets met allen betaelt heefft, hoewel sij sustineren daervan in 't leeger eenige penningen gesonden te hebben; dat zij opten 200^en penning 477.000 £ geassigneert hebben, onzeecker off betaelt zijn off nyet, onzeecker meede watter rest, omdat de quoyeren haer niet toegesonden worden; dat zij meede alle debvoiren aen de extraordinair ontfangers hebben gedaen om haere reeckeningen over te senden ende haer slots te weeten, doch dat gheene van allen gecompareert is offte geobedieert heefft, sodat zij t'enemael onzeecker zijn van 't heele werck, ende de steeden haer sullen moeten de handt bieden, off 't werck zal heel in 't wild raecken. Hoe 't ghaet so is blijckelijck genoch dattet cort ende de nodige lasten boven de drye staten so groot zijn, dat noch uyt deese restanten van negotiatiën ende 200^en penning, noch uyt dit nyeuw geëyschte millioen op veere nae nyet en connende werden vervallen; dat zij daeromme persisteren bij den gedaene voorslagh van continuatie offte verlenginge van de affectatie ende de negotiatie van noch een millioen; ende bij provisie dat prompte ordre magh werden gestelt tot betaelinge van 200.000, so om de leste leeninge in 't leeger te voldoen, als om de extraordinaris troepen eenigh contentement te gheeven.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de naerder last van de leeden aff te wachten, ende dewijle de geëyschte 200.000 £ geen uystel lijden can, dat een commies expresselijcken zal werden affgesonden aen alle de comptoiren om aldaer te ontfanghen de penningen uytte negotiatiën ende 200^en penning geprocedeert ende d'zelve zal worden aengeschreeven om gelijcke debvoiren aen alle comptoiren aldaer te doen ende sonder eenigh dilay de penningen over te brenghen, opdat alle swaricheeden mogen werden verhoedt.

P. De heeren Gecommitteerde Raden wederom binnencomende hebben verclaert dat de 26 capiteynen ende de voerluyden van 't voorleden jaer gelijck meer andere lasten, daervan sij gisteren openinge hebben gedaen, niet en connen werden geholpen sonder prompte penningen; dat de lasten soo groot sijn, dat al waer 't schoon soo dat alle de defecten wierden gesuvert, ende daerbij noch een millioen van nieus genegocieert, 'tselve alles wel sal werden geabsorbeert. Beclagen haer seer dat haer ten onrechte wert naegeduyt alsoff sij haer stelden tegen de affectatie der middelen voor de ordinaris militie, in de drie staten van oirloge begreepen, 'twelck sij niet en doen, maer allene gaerne souden sien dat deselve affectatie met goede ordre in treyn mach werden gebracht, specificerende voorts alle defectueuse steden in de 1.200.000 £ bij forme van negociatie in plaetse van 200^e penning, gelijck mede van de ontfangers in de leste geconsenteerde negociatie van 1.500.000 £, noch een groote somme bedragende.

Is nae deliberatie verstaen dat de saecke geen uytstel toe en laet, ende daeromme goedtgevonden dat in alder haest een commis sal werden affgevaerdicht omme de restanten van 200^e penning te vorderen ende voorts van de ontfangers te lichten alle dat uyt de lest geconsenteerde negociatie in voorraet soude mogen sijn, immers soo dat hij 200.000 £ become, omme daeruyt bij provisie te betalen de weeckelijcke leeninge aen de soldaten in 't leger, ende dan oock de 26 capiteynen van de ongerepartieerde troupen, meest in de frontieren leggende, mitsgaders oock d'voerluyden, 't voorleden jaer 't leger gevolcht hebbende, omme alsoo de presente noot te helpen.

81. M. Op 't versoeck van Drechterlandt, naerder geïnterpreteert zijnde de resolutie belanghende 't maecken van den dijck bij Winckel genomen, is verstaen datte heeren Committeerde Raden deur dijckgraeff ende heemraeden van Drechterlandt bij provisie de periculeuse plaetsen sulcx sullen doen verseeckeren als zij totte leste verzeeckeringe sullen vinden te behooren.

82. P. Is gelesen een advijs van Brederode den 6^en dito uyt Basel dat de prince van Condé op den 5^e de stadt Dole in Borgongen seer confuyselijcke heeft verlaten, alle 't geschut ende munitie ende andere behoeften gequiteert, dat sulcken alteratie heef gemaeckt dat het Perlement de penne nederleggende t'geweer in de vuyste heeft genomen om sich voor onheyl te beschermen, ja dat den president 10.000 man op sijn eigen beurs soude aennemen; dat den aengestelden vreedenhandel tot Ceulen niet anders bij de paus ende alle de catolicken sal werden opgenomen dan om de Roomsche religie te stabiliëren ende de gereformeerde religie door bedroch off gewoel te dempen ende t'onder te brengen (restitutie van de geestelijcke goederen); dat Gallas met sijn gansche armé nae Vranckrijck marcheert; dat den hartog van Rohan sieck geworden sijnde 't hartochdom van Mijlaen t'enemael van de Fransen gevrijt is.

83. P. De ontfanger Bijlewerff advijserende op de requeste van Tomas Dircxz. als borge voor de laeckenpachter bij eenen Blanckenburch, die als schelm met 's lants penningen is deurgegaen, dat de borch wel heeft betaelt ende bij executie is als geruïneert; rest noch 1.740 gulden, die men hem souden mogen remitteeren als tot hogen ouderdoom gecomen sijnde.

Is goedtgevonden dat hij sal betalen 500 gulden gereet ende d'reste met 100 gulden 's jaers, mits stellende cautie.

84. P. De raetsheeren Fagel ende Pau binnengecomen sijnde hebben vanwegen de Hoogen Rade geproponeert wat ten aensien van de beschuttinge van 't aeckerlant tusschen haer ende Sijn Genade graeff Maurits van Nassau was gepasseert, namentlijcken dat Sijn Genade d'sloot nevens den Hoogen Rade ontrent 6 voeten heeft vernaut ende 't schut heel dicht op de cant geset, daermede haer camer onvrij gemaeckt ende hare besoignes bij dengene die op 't hoochste somptijts daeraen gelegen is beluystert souden connen werden. Ten 2^e dat het prospect ende uytsichte van 't Hoff daerdoor soude werden benomen, dat men in regard van anderen soeckt te conserveeren, daervan verscheyden exempelen verhalende. Meynen dat sijluyden sijnde een van de nootabelste Collegiën van 't lant niet minder behooren bejegent te werden ten opsicht van een particulier persoon om sijn vermaeck van de jacht ende anders aldaer te nemen; dat sij daeromme Sijne Genade hebben gedisponeert gehadt 't schut weder aff te breecken, de palen uyt te halen ende de gaten te stoppen, gelijck oock op den 9^en deser effectueelijcken is geschiet, maer op den 21^en des nachts wederom opgericht bij 't branden van crullen om te beeter te connen sien, sulcx dat de clapwaker meynde datter brant was ende begoste oock al brant te clappen, 'twelck die van den Raet 's anderendaechs vernemende ende considererende dat sulcx was geschiet tegen belofte van Sijn Genade in cleynachtinge van de Raet, hebben 'tselve schut doen optrecken ende wert haer noch naegeduyt alsoff se qualick hadden gedaen met dreygementen van sulcx te sullen revengeeren, dat sij meynen niet dragelijcken te sijn, gemerckt sij niet anders en doen als de gerechticheyt van 't Hoff soecken te beschermen ende voor te staen versoecken.

85. M. Die van den Hoogen Raede binnenstaende deeden naerder bericht van de reedenen waeromme zij 't heck bij Zijn Genade graeff Maurits in 't akerlandt opgericht, hebben doen moliëren, te weeten omdatten zelven tegens zijn beloffte van stil te sullen staen, 'tzelve heefft doen timmeren, ende daermeede nyet alleen haer prospect beneempt, maer zelffs haer camer het luysteren subject ende mitsdien onvrij maeckt, behalven dat oock de lucht betimmert en 't waeter dat des somers een grooten stanck geefft te meer bedrempt wordt om nyet vrijelijcken te moghen exhaleren, daerdoor haer caemer die al te veel incommoditeyt subject is, oock van wel meerder stanck zal werden geïnfesteert.

Hierop weeder geleesen weesende het tegenbericht van Sijn Genade graeff Maurits sustinerende dat dit akerlandt den stadhouders tot haer vermaeck gegeeven is ende dat met consent van de heeren van de Reeckeninge ende van Zijn Ex.^tie ende tot dienst van 't jonge prinsjen om daer eenigh jongh wilt te houden, aldaer een heck gestelt is, datten Raedt noch prospect beneempt noch eenige onvrijheyt off quaeder lucht toebrenghen can, tevreeden zijnde dat daervan inspectie werde genomen, ende dat bij zijn verkreegen consent magh werden gemainctineert.

Is nae deliberatie goedgevonden dat vanweegen de vergaderinge eenige sullen werden gecommitteert om de gedeputeerden van de Hoogen Raedt te hooren, beneffens Zijn Genade graeff Maurits dezelve te accorderen, is 't doenlijcken, soo nyet, van alles rapport te doen, werdende hiertoe gecommitteert ende versocht een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer ende den heer Catz.

P. Mauris grave van Nassau verstaen hebbende wat vanwegen den Hoogen Rade noopende het aeckerlant is geproponeert, heeft bij remonstrantie haer redenen gedebatteert, met versoeck van sijn vercreegen recht van de Camere nae voorgaende communicatie met Sijn Ex.^cie, tot wiens plaisier 't voorss. aeckerlant tot daertoe gelaten is geweest, te mogen behouden, ende ordre dat een yeder sich sonder contradictie daernae sal hebben te reguleren.

Is goedtgevonden omme te verhoeden dat uyt dese wacke geen groot vuyr en come te ontstaen, dat door commissarisen uyt dese vergaderinge tusschen den Hoogen Rade ende Sijn Genade sal worden gearbeyt omme de saecke met gevoechelicheyt terneeder te leggen, ende soo sulcx niet soude willen vallen daervan rapport doen om naerder te resolveeren, daertoe gecommitteert sijn een van de Edelen, Dort, Amsterdam ende Alckmaer.

86. M. Op 't versoeck van den agent Glarges te Calis sustinerende 1.700 £ ten dienste van 't landt aen arme gevangens van 't landt ende verscheyden 's landts depesches verstreckt te hebben volgens zijne twee declaratiën, daerop hij alreede van den Raedt descharges verkreeghen heefft, maer van den ontfanger Doublet geen betaelinge becomen kan, versoeckende derhalven dat deese post van verschot opte defroiementen in toecomende magh werden gestelt ende dat nyet alleen deese ordonnantie, maer oock 'tgunt hij in toecomende verschieten zal mogen, bij den ontfanger-generael Mirop magh werden betaelt.

Is nae deliberatie verstaen in dit versoeck te accorderen, vermits andere agenten ende residenten voor deesen daerinne meede zijn beliefft, ende dat oock reedelijck is die zijn eygen gelt voor 't landt verschiet, dat men d'zelve om restitutie nyet lange en laet naeloopen.

P. Cornelis Glarges, agent vanwegen Haer Ho. Mo. tot Calus, te kennen gevende dat hij voor arme passanten ende secrete intelligentiën vervolgens sijn instructie heeft verstreckt een somme van 1.700 gulden, daervan ordonnantie becomen, maer aen geen betalinge weet te geraecken, ende alsoo sijn gelegentheyt niet toe en laet de betalinge lange te buyten te staen, soo versoeckt hij met dese ende voor toecomende op assignatie van de Raet op 't comptoir van Mirop, in mindering van de defroyementen op dese provincie staende gerepartieert, betaelt te worden. 'tWelcke verstaen is in goede redenen gefondeert te sijn ende mitsdien 't versoeck geaccordeert, mits dat dese provincie 'tselve tegen de Generaliteyt sal proffiteeren.

87. M. Vier extraordinair deputeerden van Utrecht binnen[staende] --- aenbiedinge van alle goede correspondentie met de exhibitie van haere credentiebrieven geproponeert het grieff --- hebbende ende verwachtende bij 't maecken van zeeckere --- dienst van particulieren getracht wordt te leggen van --- deur de Oostervechtdijck, omme daerdeur met een --- ende so voort in zee te comen, daerdoor nyet alleen --- landen tot Loenen toe met brack water souden werden geïnfecteert, maer oock bij quade toesichte over denzelven sluys, daer geen huysen ontrent souden staen, oock van geen inundatie soude connen weesen verseeckert, behalven dat men de hant aen de Oosterendijck van de Vecht, dat haer dijck is, soude slaen, dat in nyemants vermogen is. Ende hoewel sij verstaen hebben dat bij resolutie van deesen Staet ten gemeenen beste van deese provintie 'tzelve geoctroieert ende toegestaen soude zijn, dat zij effenwel nyet en connen geloven dat deese vergaderinge van alles onderrecht --- ende sonderlinge bethoont weesende dat door den vaert van Loosdrecht aen de grafft van Graefflandt meede voornomen te maecken ten overvloeden connen worden gerijffte de scheepen, die over den Uyterssche --- nyet en sullen willen passeren, ende versoecken daeromme dat deese zaecke nae behooren magh worden geëxamineert ende ter herten genomen datte zelve nyet en come tot vorder verwijderinge ende de meerdere genuchten tusschen so nabuurige provintiën moghen werden verhoedt, tevreeden zijnde daerover met eenige gedeputeerden van deese --- in naerder conferentie te comen.

Hierop gedelibereert zijnde is [goedt]gevonden eenige uytte vergaderinge te committeren, die beneffens de voorghaende gedeputeerden over de besteedinge gestaen hebbende, mette heeren gedeputeerden van Utrecht eens in conferentie sullen [comen] ende van haer weedervaeren rapport doen, werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Haerlem ende Alckmaer beneffens de heeren van Duvenvoirde, Beaumont, Waveren ende den pensionaris.

P. Sijnde binnengestaen 4 gedeputeerden van de heeren Staten van Utrecht d'welcke nae aenbiedinge van alle goede correspondentie haer credentie overgelevert hebbende, hebben geproponeert het grieff dat de provincie van Wtrecht soude comen te lijden bij 't maecken van de nieuwe vaert, lanck ontrent 600 roeden ende 52 voeten van ... aff tot aen de Oosterste seedijck ontrent de affwech toe ende aldaer met een sluyse in de zee, die dese provincie doet maecken, welcke dijck, hoewel in dese provincie gelegen, nochtans bij die van onder de provincie van Wtrecht wert beheert vanwegen de parthiculiere landen, sonder welckers consent de gemelte dijck niet can geopent werden; soude haer oock geven groote prejuditie, gemerckt 't water in de Vecht met sout water soude werden geïnfecteert van Naerden aff tot Loenen toe. Versoecken oversulcx dat volgende 't 1^e articule van de Unie d'saecke met onderlinge confer[e]ntie mach werden ter needergeleyt.

Is goedtgevonden dat in alle manieren getracht sal worden omme bij onderlinge conferentie een goede uytcoomste te vinden, daertoe gecommitteert sijn Haerlem ende Alckmaer beneffens de voorgaende commissarisen Van Duyvenvoorde, Beaumont ende Waveren met de heer raetpensionaris.

88. M. In omvraeghe gebracht zijnde het 9^e point, spreeckende van een notabile negotiatie, is verstaen 'tzelve noch wat op te houden totdat eenigen consenten sullen zijn gedraeghen.

P. Op 't 9^e point van de beschrijvinge omme een notabele somme van negotiatie te mogen toestaen, hetsij maentelijcken off andersints op de consenten, van nieus in te willigen, sijnde gedelibereert, is verstaen dit uyt te stellen totdat middelen ingewillicht sullen sijn om dan naerder te resolveren.

89. M. Op het 10^e point om te weeren de disordre in de neeringen ten plattenlande ende het vaeren mette cleyne schuytjes, daerdoor allerhande sluyckerijen gepleeght ende de steeden in haere neeringen grootelijcx vercort worden, worden bij alle leeden verstaen dat men het besogne, daerop ingestelt, soude mogen bij der handt neemen ende de heeren Edelen versoecken daertoe tijdt ende dagh te willen beraemen ten eynde in practijcque gebracht moghte werden de placcaten, al van over lange jaeren daertegens geëmaneert. Verclaerden de Edelen daertegens dat zij van sodanige placcaten nyet en wisten, ende so die daer waeren, wilden dezelve alvooren geëxhibeert ende geëxamineert hebben, sustinerende dat men t' plattelandt alsso weynich als de steeden haer vrijheeden ende privilegiën, daervan zij waeren in langduurige possessie, conden beneemen, sodat de zaecke daerbij is blijven steecken.

P. Gelijck mede op 't X^e poinct, terwijle de middelen gans vervallen ende de neringe ten plattenlande werden gediverteert contrarie de placcaten daervan sijnde, dat mede veel scheepkens ende schuyten ten plattenlande werden bevonden alderhande waren inne te brengen tot groot nadeel van de middelen, dat [jegens] de disordre uyt 't een ende 't ander ontstaende, sal dienen ordre gestelt.

Is goedtgevonden dat 't besoigne voor desen daerop aengestelt te vorderen, daertoe de heeren Edelen als 't eerste lit van de commissarisen sijn versocht, die insisteren alvooren de placcaten in de vergaderinge te mogen examineeren.

90. M. Den landgraeff van Hessen effter instantiën doende datte heeren Staeten het subsidie van 60.000 £ totten incoop van eenige graenen, hem geaccordeert, gelieffden te elargeren tot op 100.000 £, om voor de reste hem oock met eenige ammunitie tegens de keyserse te mogen versorgen, tenminsten dat hem toegestaen moghten worden de gemelte ammunitie ten prijse van 40.000 £ uytte naeste gemeenelandts magasijnen aen den Rhijn vrij van licent te moghen lichten, oordelden de leeden datte zelve eyntelijcken soude moeten redunderen tot laste van deese provincie, die daetelijcken haer quote in de gelichte parthijen weeder souden moeten suppleren, ende alssoo de ongeleegentheyt van den Staet 'tzelve nyet en coste lijden, is daeromme bij de voorghaende concessie volgens vorigen voet gepersisteert ende dit vorder versoeck affgeslaegen.

91. M. Den raedsheer Persijn, geweesen commissaris op 't lest gehouden Zuyd-Hollandse synode binnen Leerdam, leeverde over schrifftelijck rapport van 'tgunt aldaer is gebesogneert, verclaerende daerbij mondelinge dat alles met goede ordre ende ten dienste van de kercke ende 't gemeenelandt aldaer bestiert ende affgeloopen was; dat onder andere meede voor was geweest den eedt die de magistraten van de geconquesteerde steeden opte Mase tot conservatie van de ordre ende de capitulatiën gehouden waeren te doen, te weeten dat zij beyde, de catholijcke ende gereformeerde religie, souden moeten maincteneren, off sodanigen eedt wel geoorlofft is ende off men --- personen van de religie, d'zelve doende, wel ten avondtmael soude mogen admitteren, dan dat bij hem die zaecke als de politie raekende was opgehouden, ende sulcx geen deliberatiën op gevallen waeren; dat meede van 't gepasseerde in de zaecke van Delffshaeven aldaer rapport gedaen ende de resolutie van deese vergaderinge van 't transport van dezelve kercke geapprobeert ende gearresteert is; dan alleenlijcken daerbij verstaen dat men de vergaderinge soude versoecken in toecomende in gelijcke saecken met correspondentie van de kercken te willen ghaen, ende om de verwijderinge van de gemoederen, die daer ter plaetse gevallen is, te beeter te appaiseren, dat geduurende den tijdt datter geen eygen predicant beroepen zal zijn, dezelve plaetse van Delffshaeven door de predicanten van de classe van Zuyd-Hollant souden werden bedient ende dat hierentusschen beyden classen van Schielant ende Delfflandt stil souden staen, daertoe alreede bij haer requeste ingestelt ende eenige geadmitteert waeren om d'zelve aen de vergaderinge te vervolghen, hem vorders refererende tot zijn overgeleeverde schrifftelijcke verbael. Ende is denzelven hiermeede gescheyden ende van zijn goede voorsorge ende debvoiren bedanckt.

P. Daernae is binnengecomen de raetsheer Persijn, geweest sijnde commissaris op 't lest gehouden synode tot Leerdam in Suyt-Hollant, ende heeft in 't corte gerapporteert 'tgene aldaer was voorgevallen: 1. dat in consideratie was gecomen dat de magistraet van Den Bosch ende Maestricht eedt doen omme de Roomsche ende gereformeerde religie beyde te helpen maincteneren ende voorstaen, off 'tselve wel geoorloft was ende indien jae off soodanige magistraet tot de communicatie des heilig avontmaels oock behoorde toegelaten te werden, doch dat hij, commissaris, hadde geseyt dat die saecke was politicq ende sulcx aldaer niet verhandelt conde werden, 'twelck daerbij gebleven is.

Ten anderen d'saecke van de kercke van Delffshaven, die in 't lange ende breet was gerapporteert ende eenige haperinge maeckte tusschen de kercken off classe van Delfflant ende Schielant, doch door tusschenspreecken van hem, commissaris, was ternedergeleyt, daermede een geruymen tijt waer toegebracht, maer eyntelijcken de broederen des classe van Schielant waren bedanckt van haer goede voorsorge over de kercke van Delffshaven, daervan sij wierden ontslagen ende de opsicht vandien aen de classe van Delfflant, daeronder sij waren gestelt, bevoolen, onder conditie dat aen Haer Ed. Groot Mo. soude werden versocht dat de kercke van Delffshaven bij provisie soude mogen werden bedient bij de respective classen, mits dat de classe van Delfflant aen de eene sijde ende de classe van Schielant aen de andere sijde souden stilstaen, opdat de gemoederen van d'een ende d'ander ondertusschen wat souden setten ende d'gepasseerde saecken te eerder in vergeetelheyt mogen geraken, totdat de kercke van Delffshaven van een predicant, tot welck beroup sijluyden van doen aen wel souden mogen procederen, sal sijn versien.

Voorts dat veel andere parthicularia sijn voorgevallen, onder anderen versoecken van collecten van verdreven kercken, daervan de gedeputeerden soo seeker waren dat sij bewoogen sijn geworden in 't synode verscheyden collecten te doen garen in een hoet ende haer daermede bij provisie te begiftigen. D'reste sal aen Haer Ed. Mo. off aen de respective steden werden versocht. Ende andere saecken meer, niet noodich te rapporteeren, maer leverende alles over bij geschrifte omme gesien te connen werden. Hij is bedanckt van sijn genomen moeyten, met verclaers dat Haer Ho. Mo. souden delibereeren ende resolveren nae behoren.

92. P. Is gelesen een brieff van den admirael Dorp den 17^en dito uyt het schip Amelie onder de buysen, dat hij met sijn bijhebbende scheepen den 3^en deser, alsoo geen onraet onder de buysen was, geloopen is nae de Canael omme op de Spaensche scheepen die nae Duynckercken souden gaen te passen, maer heeft tot leetwesen verstaen dat deselve op den 29^en augusti met 26 schepen tot Duynkercken waren gearriveert, in voegen dat hij sooveel te laet quam, daerop hij sijn vloot heeft verdeelt, Lieffhebber met XI scheepen ende 2 jachten om te cruysen ende hij Dorp met 9 schepen onder de buysen, daer noch geen onraet en is, sullende op alle voorvallende gelegentheyt den meesten dienst van 't lant betrachten. Hierop en is geen deliberatie gevallen.

93. P. Is gelesen een advijs van den heer Harberts uyt het leeger tot Sprang den 24^en september dat de ritmeesteren ende capiteynen, buyten de drie staten van oirloge sijnde, seer clagen om gelt, seggen alles te hebben verset ende niet langer raet en weten haerselven, veel weyniger haer compagniën, te onderhouden, versoeckende dat daerop doch ordre mach werden gestelt, opdat de onheylen, die anders geschapen sijn daeruyt te ontstaen, mogen werden verhoet; dat Sijn Ex.^cie een resvue van de ruyterie met goedt contentement heeft gedaen; dat den vijant van Geel ende Balar opgebroocken ende tusschen Lier ende Antwerpen gelogeert is; onse treckpaerden ende wagens sijn oock gemonstert, maer sal mettet leeger niet connen werden gedaen sonder gelt. Daerop geen deliberatie gevallen is.

94. P. Is voorts gelesen een missive van Sijn Ex.^cie van den 24^en uyt het leger, nochmael recommanderen[de] op de propositie van den heer lantgraeff van Hessen om de meriten van Sijn Genade ter saecke van sijnen goeden ijever ende getrouwe diensten de gemene saecke ten besten voor desen gedaen ende die hij vorders noch soude mogen doen, doch wel te willen letten ende favorabelijcken disponeeren, daerop de heer Nobel heeft verclaert dat Sijn Genade aen Haer Ho. Mo. versoeckt dat bij de 50 à 60.000 hiervooren aen rogge te mogen medenemen geconsenteert, noch gevoecht mach werden 40.000 £ aen munitie van oirloge ende sulcx t'samen 10.000 £.

Daerop gedelibereert sijnde meynden eenige leeden, bijaldien de voorss. munitie gevonden soude connen werden uyt de Generaliteyts magasijnen, dat men dan daerinne souden consenteeren, maer de meeste leeden verstonden dat men omme de schaersheyt van de finantie bij de voorgaende resolutie behooren te blijven ende dit leste beleefdelijcken excuseeren.

95. M. Vermits het overlijden van den heere ruardt van Putten de brieven van de opdrachte van 't gors aen den Coorndijck aen hem nyet connende gedaen, noch de betaelinge van de uytgelooffde somme, die onder andere particulieren, die 'tzelve weeder van hem hadden gecofft, noch was berustende, nyet connende gepresteert worden, is goedtgevonden dat vanweegen de vergaderinge opten naeme van de heeren Staten brieven aen dezelve particuliere coopers sullen werden gegheeven, ende van dezelve haer respective uytgelooffde cooppenningen affgevordert omme ten dienste van 't comptoir van Coolwijck aen den ontfanger Mirop op interesten gestelt te worden, alles in conformité van 't advijs van de heeren die daerover naerder hadden gebesogneert.

96. M. De magistraten van Den Bosch versoeckende datte resolutie van de heeren Staten van 1/6 part van de middelen van 't landt volgens de Hollandse lijste binnen haer stadt te heffen, te moghen genyeten, haer geaccordeert in toecomende tottet jaer 1633 incluys, moghte werden geretrotraheert om te bequaemelijcker metten Raedt van State te connen liquideren ende een effen baene te maecken, is verstaen te persisteren bij de resolutie, ende belanghende 't voorghaende dat zij haer sullen hebben te contenteren mette concessiën bij deesen Staet haer gegheeven ende dienthalven met Raedt van State te liquideren so dat behoort.

P. Is voorgedragen dat de gedeputeerden van 's-Hartogenbosch haer liquidatie hebben gereet gemaeckt tegen de Raet van State nopende de subsidiën die sij voor desen uyt haer middelen hebben genoten, ende dat de intentie is van den Raet dat resolutie onlangs genomen op 1/6 uyt haer middelen te sullen genieten, ingangk sal hebben van de jare 1633, als wanneer de verpachtinge aldaer weder is gedaen op de Hollantsche lijste.

Daerop sijnde gedelibereert hebben d'leeden verclaert haer meyninge te sijn dat het voors. seste paert eerst sal ingaen van nu aff, doch wel te mogen lijden dat den Raet met die van Den Bosch liquidere ende d'saecke gesloten sijnde weder hier gebracht omme dan naerder te letten.

97. M. Den heere landgraeff van Hessen rememorerende zijn groote diensten deur zijn oorloghe deese landen bij reflexie gedaen ende hoe dat hij geresolveert is daerbij te continueren ende den viant, die op hem compt affsacken, het hoofft te bieden, in cas eeniger maeten nae zijn noot moght werden geassisteert, ende versoeckende daeromme effter datte geconsenteerde assistentie van 't 60.000 £ tot op 100.000 £ moght werden geëlargeert, is nae deliberatie verstaen dattet gemelte consent van 60.000 £ tot op 80.000 £ zal mogen werden geëxtendeert, alles opten voorghaenden voet, ende datten zelven heere grave versocht zal worden hiermeede contentement te neemen ende deesen Staet, die meer doet als sij magh, nyet vorder te verghen.

98. M. De heeren van Delfft proponeerden dat op gisteren uyttet rapport van den heer raedsheer Persijn, geweesen commissaris op 't Zuyd-Hollandse synode, verstaen is dat die van de synode de resolutie van de heeren Staten met woorden wel geapprobeert ende vastgestelt hebben, maer inderdaet noch soecken te contramineren ende tot dien eynde van voorneemen souden sijn requeste over te leeveren dat geduurende de deliberatie over 't beroep van een predicant binnen Delffshaeven, dezelve kercke noch bij Schielant noch bij Delfflandt, maer bij eenige van den classe van Zuyd-Hollant soude mogen worden bedient, onder pretext van deur dit middel de miscontenteerde gemoederen te beeter tot ruste te sullen brengen, daer nochtans 'tzelve nergens anders toe dienen soude als de predicanten van de classe van Delfflant in 't ongelijck te stellen ende mitsdien de ongenuchten langher aen te voeden, behalven dattet zelve t'eenemael strijdigh is mette --- statuerende dat men de classe van Delfflandt mettet --- kercke zal laeten bewerden ter tijd ende wijle toe een ord[inaris predicant soude] wesen beroepen. Versochten daeromme, dewijl oock voor dee[sen] --- geen requesten deesen aenghaende meerder te hooren, dat daer --- Â versoecken affgesneeden ende bij de resolutie magh werden gep --- datte vergaderinge eens van de deese moeylickheeden magh werden ontlast.

Deese zaecke in omvraeghe gebracht weesende ende meede geleesen zijnde de resolutie deesen aenghaende bij de synode genomen, is eyntelijcken bij meest alle leeden geresolveert dat men om eens van deese zaecke te weesen [ontlast], soude persisteren bij de resolutie ende daerbeneffens die van den kerckenraede van Delffshaeven soude aenschrijven dat zij haer daernae souden hebben te reguleren, ende metten eersten tot beroepinge van een ordinaris predicant wilden procederen; dat ditzelve de gedeputeerden [van de] synode meede zal worden aengeschreeven, opdat haer de --- nyet verder en bemoeyen.

P. De heeren van Delft hebben geproponeert dat de leden gisteravont uyt het rapport van de raetsheer Persijn hebben connen verstaen wat bij de synodus van Suyt-Hollant was geresolveert op de questie van de kercke van Delffshaven, 'twelcke expresselijck is strijdende tegen de resolutie van dese vergaderinge die sij hebben voorgelesen, gelijck mede de resolutie van de gemelte synode, versoeckende alsnoch dat de resolutie, hier genomen, effect mach sorteeren ende dat de remonstrantie bij de gedeputeerden van de synode onder de heer raetpensionaris gelevert, niet mach werden gelesen, opdat haer alle hoope benomen sijnde de saecke te eerder tot gerustheyt mach worden gebracht.

Waerop gedelibereert wesende is goedtgevonden dat de kerckenraet tot Delffshaven aengeschreven sal werden dat geen veranderinge meer voor haer is te verwachten; dat se haer gerustelijcken onder de classe van Delfflant ende de bedieninge derselver willen begeeven ende metten eersten procederen tot beroupen van een predicant; dat oock de classe van Delfflant sal werden aengeschreven de gemelte kercke, totdat een predicant beroupen sal sijn, daertoe sij willen helpen bevorderen, te willen bedienen, ende de gedeputeerden van de synode aengeseyt haer daernae te reguleren ende dat se dienvolgende naer huys willen gaen [ende] elcx sijn eygen kercke waernemen.

99. M. Daernae bij den pensionaris Cats geproponeert zijnde off de leeden nyet en soude connen resolveren opte aggreatie van 't leste tractaet metten heer van Charnacé vanweegen Zijn Ma.^t geslooten, waeren eenighe noch nyet gereedt. Is daeromme opgehouden tot naeste weecke.

P. Bij resomptie weder in deliberatie geleyt sijnde omme het lest tractaet met de baron van Charnacé gemaeckt alsnoch te willen ratificeeren ende aggreëeren, gemerckt 't landt de subsidie daerbij belooft sonderlinge in dese gelegentheyt wel sal van doen is hebbende ende sulcx sonder eenige obligatie daertegen can genieten.

D'heeren van Amsterdam ende weynich anderen verclarende de leste clausule, daerbij 't voorgaende tractaet, waerinne sij niet en hebben bewillicht, wort gehouden in sijn vigeur. Andere hebben haer advijs opgehouden tot maendach naestcomende.

100. M. De raeden ter Admiraliteyt van Amsterdam effter instantiën doende om --- becomen de 52.000 £ in minderinge van haer affterstallen ten --- haere matrosen van 't jaer 1625 daeruyt eyntelijcke moghten betae[lt werden], is nae deliberatie verstaen de heeren Committeerde Raden te authoriseren om de supplianten uytte genegotieerde penningen te mogen assisteren met een somme van 1.700 £ offte een gerechte derde part.

101. M. Die van Den Briel open leggende ende haer burgerije nyet lijdelijcken zijnde alle nachten te waecken, versochten met guarnisoen verzeeckert te moghen werden, ende dewijl Zijn Ex.^tie haer geweesen heefft op een compagnie tot Amsterdam, dat dezelve magistraet beweeght moet werden haer dezelve te doen volghen. Dan de heeren van Amsterdam waeren daerinne tevreeden, mits dat men dezelve compagnie soude betaelen, alsso zij een ander plaetse souden moeten aenneemen tot verzeeckeringe van haer stadt. Conden andersints daertoe nyet verstaen, sodat daeromme in deesen geen resolutie genomen heefft connen werden.

P. De gedeputeerden van Den Briel hebben echter gelijck voor desen instantie gedaen omme met een compagnie soldaten tegen alle perickelen van de vijant, die soo de geruchten gaen op haer toeleyt, voorsien te mogen werden, daerop Sijn Ex.^cie de heeren van Amsterdam hadde versocht een compagnie te willen missen ende binnen Den Briel te laten gaen, daerop deselve hadden verclaert tevreden te sijn de compagnie bij haer parthiculier aengenomen te laeten volgen, mits dat die tot laste van 't lant soude werden betaelt, daerop de heeren Gecommitteerde Raden als een nieuwe last voor 't lant swaricheyt hebben gemaeckt. Heeft daeromme de heer Cats weder in deliberatie gebracht wat best daerop te doen.

D'heeren van Amsterdam sijn alsnoch versocht een van de 2 compagniën van 't lant te willen laten volgen op 't advijs van Sijn Ex.^cie, doch die hebben gepersisteert, sustinerende geen redenen te sijn dat sij haer souden ontblooten van 's lants compagnie ende met haer eygen compagnie blijven beswaert. Die van Den Briel hebben geprotesteert van alle onheylen die haer souden mogen overcomen, ontschuldich te willen sijn.

Den 1^en october de saecke van Den Briel bij alle de leeden in naerder achtinge genomen sijnde ende geconsidereert het gevaer daeruyt te verwachten, is verstaen de compagnie van Amsterdam voornoempt derwaerts sal gaen ende tot laste van 't lant werden betaelt van haer vertreck tot haer wedercoompste t'Amsterdam, 'twelck apparent een corten tijt sal sijn alsoo men meynt dat Sijn Ex.^cie eerlang mettet leeger sal opbreecken, als wanneer een andere compagnie in Den Briel can werden geleyt.

102. P. Is gelesen een brieff van Sijn Ex.^cie van den 24^en uyt het leger aen de Generaliteyt: terwijle de Spaensche schepen in Duynkercken sijn gearriveert ende mitsdien niet sonders voor den admirael Dorp met sijn bijhebbende scheepen is te verrichten; heeft oock in 't minste geen kennisse waer sij sijn; geeft in bedencken off men de gemelte Dorp niet behoort aen [te] schrijven omme sich te vervoegen op de Vlaemsche custe, passende op de voornoemde Spaensche scheepen, die hij verstaet eerstdaechs weder in zee sullen lopen. Hierop is ditmael geen deliberatie gevallen.

103. P. Item noch een brieff van Sijn Ex.^cie uyt het leger tot Sprang den 25^en september in antwoorde op de monsteringe, dat d'selve goedtgevonden was in 't leeger in Den Bosch ende forten daerontrent te doen opten 27^en dito, sonder den dach ruchtbaer te maecken omme te beeter effect te hebben; dat oock de capiteynen sal worden aengeseyt dat se voortaen alle maenten sullen werden gemonstert ende precijs betaelt; dat den vijant is opgebroocken van Geel ende ontrent Santhoven 3 mijlen van Antwerpen is gaen logeeren, daerdoor Sijn Ex.^cie de handen ruymer [heeft] om wat te connen doen. Hierop is mede geen deliberatie gevallen.

104. P. De heer Cats heeft voorgedragen dat hier een notable personagie vanwegen Sijne Ma.^t van Vranckrijck is gearriveert, medebrengende dat Sijne Ma.^t sijn broeder d'heer hartoch van Orleans heeft gemaeckt generael van sijn leger starck 60.000 man, ende de graeff van Soiçon lieutenant van 'tselve leeger; dat de halft van 'tselve leeger sal marcheren nae Corby ende d'andere halft nae Vlaenderen, soo daer eenige gelegentheyt wil toe dienen; dat den vijant is geweken binnen Camerick, uytbijsondert eenich weynich geschut dat sij noch gelaten heeft; dat den overste Lavalette in Borgongen de saecke mede verhoopt goedt te maecken, soodat de saecken voor Sijne Ma.^t vorderlijcken staen als men hadde gemeynt.

Heeft voorts gelesen een brieff van Sijne Ma.^t in date den 13^e augusti aen Haer Ho. Mo. de heeren Staten-Generael, haer bedanckende dat se de gemene saecke ten besten haer leger mede in 't velt hebben gebracht, verhoopende dat uyt het naevolgende de vruchten aen de eene ende andere sijde sullen werden gespeurt tot affbreuck van den vijant, die alomme sijn handen vol sal werden gegeven. Hierop is mede geen deliberatie gevallen.

105. P. Is rapport gedaen van de examinatie van 't concept van de brieff aen de ruwaert van Putten van de gorsen aen de Coorndijck te passeeren, dat de limiten ende belendens daerin wel sijn gestelt, maer naedien de heer ruwaert jegenwoordich is overleden, meynen considerabel te sijn off men aen sijn parteniers elck voor sooveel hij herideert geen brieff apart behoort te passeren, ende daerbeneffens de penningen te ontfangen, die anders langer uyt de hant sullen staen door het overlijden van de voors. ruwert.

Waerop sijnde gedelibereert hebben de leden haer mettet voors. rapport ende advijs geconformeert dat de brieven alsoo gepasseert ende de penningen van yeder ontfangen werden.

106. P. Sijn voorts gelesen verscheyden brieven van den secretaris Heuskercken, wegen desen Staet bij Sijn Ma.^t van Vranckrijck t'sedert het overlijden van de ambassadeur Langerack gebleven, als een van den 22^en ende een van den 28^en augusti, mitsgaeders van den 5^en, 12^en, 16^en ende 19^en september lestleden, die alle tegelijck aengecomen sijn, inhoudende dat den commandeur buyten noot Corby overgegeven heeft, 'twelck groote alteratie bij den coning ende cardinael-duck causeerde; dat de cardinael-duck generaellissimo over des conings leegers was gemaeckt; dat de Franse vloot starck 120 schepen last hadde omme de Spaensche vloot al waer’t in de havenen van Geneva aen te tasten; dat de Fransche frontieren wel sijn voorsien ende 't leger soo machtich dat se den vijant wel onder de oogen souden dorven sien; dat die van siens 300.000 te voet ende ... te paerd aennemen door de groote verslagentheyt dat Gallas ende de coning van Ongeren nae Vranckrijck passeeren. Dat de bulle van de paus over de vreedenhandel aldaer aengecomen waren, maer in sulcken voegen dat Sijn Ma.^t die niet conde accepteeren; dat Gallas nae Borgongiën marcheerde, dat groote verslagentheyt causeerde; dat Sijne Ma.^t verleden weecke de bulle van de paus door 't Parlement hadden doen corrigeeren ende weder nae Romen doen senden, met verclaers van d'selve niet te connen aennemen tensij d'selve in behoorlijcke forma wert gestelt; dat de cardinael-duck bemerckende eenige jalousiye dat hij generaellissimo was gemaeckt, heeft d'selve commissie opgedragen aen den hartoch van Orleans, broeder van Sijne Ma.^t, die daerover seer verblijt was ende sich datelijcken gereet maeckte om nae 't leeger te vertrecken; dat veel van de noblessen van Vranckrijck hem souden volgen; dat eenige jalousie tusschen Vranckrijck en Savoyen ontstonden; dat haer de Switsers tegen Galles gereet maecken; dat den vijant het fort Riael aen de Somme met vijff poincten seer verstarcken; dat de Nederlantsche schepen op Spangen varende ende bij de Fransen achterhaelt ende ingebracht, werdende 1/3 volgende 't provisioneel accoort met de heer ambassadeur Pau gemaeckt, werden geconfisqueert, welck accoort den 1^en september is geëxpireert; sullen apparent hiernae in 't geheel geconfisqueert werden. De coninginne is bij 't vertreck van Sijne Ma.^t in desselffs absentie gouvernante over Parijs gemaeckt.

Dat een verloopen monick sich aldaer heeft geopenbaert omme door sijn cunst van alchemisterie den coning maentelijcken te forneren 600.000 £, daervan den proeff gedaen met goet effect uytgevallen is, daeromme d'selve van een bequame plaetse is voorsien, daer hij wel bewaert wert.

De conings leeger soude op den 16^en beginnen te marcheren. De heer Bresee heeft met groot misnoegen sijn commissie als gouverneur over Calus nedergeleyt ende nae sijn huys om in stilheyt te leeven is vertrocken; dat de hartoch van Wijmeren met 12.000 man marcheert nae Borgongiën; dat d'vloot van Sijne Ma.^t starck 106 schepen, daeronder 12 galeyen, gaet nae … d'Spaensche vloot 15 galeyen.

Dat de paus vermits het quaet succes van Vranckrijck heeft begint te hangen nae Spangiën; dat Gallas met 30.000 man marcherende nae Borgongiën, groote verslagentheyt maecktt tot Lions; dat Sijne Ma.^ts leeger starck 34.000 te voet ende 12.000 te paerd, daerbij noch soude comen 6.000 te voet ende 2.000 te paerd, de vijant begint te naerderen, die sijn ingenomen plaets heeft gequitteert, Sijne Ma.^ts leeger met groote couragie haer vervolcht om te slaen, ende dat de Fransche vloot Monacko beleegert heeft.

Veel andere parthiculariteyten maer, hier te lanck te verhalen.

107. M. Is ghedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genoomen, daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

108. M. Zijn meede geleesen verscheyden requesten, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is. Andere die aen advijs gestelt zijn ende naederhandt sullen dienen.

109. P. Is gelesen een missive van de heer ambassadeur Beveren den 12^en uyt ... dat 4 Turcken opte custe van Yerlant slaechs hebben geweest tegen een van conings schepen, dat sij oock verovert souden hebben, tenware 2 van onse schepen 'tselve hadden ontset. Clagen die van Yerlant seer over de bescherm van den coning ende prijsen seer de onse die haer van dit jaer 2 moet hebben verlost; dat de scheepen van Spangiën met ontrent 2.500 Spangiaerden tot Duynkercken sijn gearriveert, maer men gelooft niet van sooveel gelt als wel voorgegeven was. Mentioneerde oock van de cautie voor Jan van Galen voor 't 1 ende 2 arrest ende dat de heer ambassadeur Joachimi sijn affscheyt aldaer genomen hadde om herwaerts over te comen. Is verstaen sijn coompste ende rapport aff te wachten.

110. P. Een missive van Zijn Ex.^cie den 27^en uyt het leger tot Sprang dat de generale monsteringe aldaer ende elders dien dach was geschiet ende de capiteynen aengeseyt haer compagniën complet te maecken; dat se voortaen maentelijcken gemonstert sullen worden ende haer prompte betaelen volgende de ordre van affectatie. Versoeckt off de meyning noch sulcx niet en is, gemerckt hij verstaet dat eenige swaricheyt wort gemoveert, antwoort te mogen hebben.

Is verstaen, alsoo eenige leeden sijn absent, dat hiernae in de volle vergaderinge te werden gedelibereert wat antwoort te geven.

111. P. Graeff Maurits van Nassau versoeckende continuatie van vrijdom van de impost van de groove waren totdat sijn gebou in Den Hage achter 't Hoff sal wesen voltrocken, 'twelck Sijn Genade is geaccordeert, mits dat d'selve sal sorge dragen dat sulcx voor de verpachtinge telckens werdt genotificeert, opdat den pachter geen doleantie tegen 't lant en pretendeere.

112. P. Janneken Jaspers, haer man saliger geweest pachter van 't cleynsegel over Dordrecht, daeronder mede Sevenbergen, versoeckt ten aensien van de groote contraventie ende de schade daerdoor geleden haer restant van 1.123 gulden 7 sts. te mogen betaelen op reedelijcke atterminatie van 100 gulden in 't halff jaer.

Is toegestaen te betalen 300 gulden gereet ende de rest op drie halff jaren, mits stellende cautie.

113. P. Is gelesen een brieff van de 26^en september uyt het schip Amilia voor de Maes van den admirael Dorp, bij hem hebbende 9 schepen met een jacht. Heeft 60 buysen binnengebracht, d'andere op de neringe voorsien gelaten met 8 schepen ende 5 fregatten op den 23^en dito. Is voornemens omme weder nae de cust van Vlaenderen te gaen. Haer schepen sijn soo vuyl dat se seylen noch drijven willen ende soo leck dat eenige 8.000 steecken in 't etmael moeten pompen. Sijn t'ende van raet. Sullen in 't leste van october bij gebreck van victualie moeten incomen. Nobel verhaelt daerbij dat de directeurs hem hebben geprovideert voor 4 maenden, die hij seer qualick heeft gejegent. Dit is gehouden voor notificatie.

114. P. Burgemeesteren ende regierders van Vlaerdingen versoecken tot haer haven, die seer begint te verdroogen tot groot naedeel van 's lants ende alle parthiculiere schepen, subsidie omme eenige hooffden te mogen uytsteecken, elck van 30 roeden lanck, op sulcken voet als bij de heer Nobel is gerapporteert, dat ontrent 4 Ã 5.000 gulden soude costen.

Is verstaen hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden omme daernae te disponeeren ten meesten dienste van de lande.

115. P. De erffgenamen van Claes Huybertsz. Cramer van Gorcum omme eenige huysen subject fideï-commis te mogen vercoopen ende de penningen daervan procederende, op ’t gemene lant gestelt, blijvende van gelijcke nature als de goederen sijn geweest, 'twelck is gesonden aen 't Hoff om te dienen van advijs.

116. P. M.^r Willem Regewaert, geschutgieter van Haer Ho. Mo., heeft verstreckt over 5.000 gulden aen sijn arbeyders ende anders; versoeckt daervan betalinge opdat hij in sijne goede dienst, dat anders onmogelijcke sal sijn, mach continueeren. De deliberatie hiervan [is] opgehouden totdat op den brieff van Sijn Ex.^cie nopende de affectatie van de middelen voor de militie sal wesen geresolveert, om dan hierop te letten.

117. P. 4 capiteynen staende op de reparthitie van het Noorderquartier aengeschreven bij de heeren Gecommitteerde Raden vandien den 14^en augusti dat se geen betalinge meer van haer hebben te verwachten, daermede sij in ongelegentheyt gestelt. Versoecken naerder ordre om vooralsnoch op deselve reparthitie te mogen blijven. Is opgehouden als vooren.

118. P. Die van de Hasepolder commissarisen versoecken continuatie omme haer bruggen, wallen ende anders te mogen onderhouden 15 sts. op elck tonne bier te mogen setten tot laste van de tappers als voor desen. Is gesonden aen de Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier omme te examineerenn ende dienen van advijs.

119. P. Burgemeesteren van Catwoude versoeckende continuatie van octroy omme voor 6 jaren 20 sts. te mogen heffen op elck tonne bier tot laste van de tappers omme haer schoolmeester ende arme gemeente te mogen onderhouden. Fiat 6 jaren als versocht.

120. P. Regeerders van S.^t Adolffslant geseyt Ooltgesplaet versoeckende tot verval van haer menichvuldige lasten, die sij specificeeren in 't lang ende breet, te mogen hebben octroy bij continuatie omme te mogen heffen soodanige imposten als voor desen voor 16 jaren.

121. P. Gemene ingelanden aen de noortsijde van Ooltgesplaet leggen mette zee gemeen, geschapen haer landen mettertijt te verliesen ende de naest aengelegen polder mede in perickel gebracht souden werden, tot groote schade van de schepen, die aldaer bij menichte comen te leggen. Versoecken vrijdom verpondinge ende andere 's lants lasten voor 30 jaren, ende van wijn ende bier gedurende de herdijckinge. Sijn beyde gesonden aen de heeren Gecommitteerde Raden om advijs.

122. P. Is voorts gelesen een brieff van Billerbeeck van de 19^en uyt Ceulen, niet veel sonders inhoudende omme hier te notere.

123. P. Sijn gelesen de resolutiën van de voorleden weeck 't sedert den 23^en september, daerop de heer Cats heeft verclaert dat de heer van Duvenvoorde consideratie moveert dat de gorsen van de Coorndijck aen niemant behooren te werden opgedragen als die met het lant heeft getracteert; dat anders den ruwaert ende oock het lant in sijn gerechticheyt aen de 40^e penning soude werden vercort.

Is verstaen dat affgewacht sal werden het rapport van de heer Beaumont, die alrede last heeft de penningen van parthiculieren te ontfangen, die geseyt werden mette heer ruwaert saliger gecontracteert te hebben, op conditie dat hij soude procureren dat sijluyden brieven van de heeren Staten bequamen van elcx haer aenpaert, welcke contracten sullen werden geëxamineert ende dan nae gelegentheyt van saecken naerder geresolveert.

124. P. Tobias Muller van Gorcum versoeckende betalinge van 30.000 £ hem refererende van haver aen de voorluyden 't voorleden jaer in 't leger gelevert, dat hij andersints sijn leverantie nu niet sal connen continueeren, maer werden geruïneert.

Is opgehouden totdat op de affectatie der middelen volgens den brieff van Sijn Ex.^cie naerder sal sijn geresolveert.

125. P. Scheepen ende regierders van Wtgeest proces communicatoir hebbende tegen die van Heemskercke over seeckere molen, versoecken dat die van Heemskerck alsnoch binnen corten tijt sullen werden geordineert te dienen van dupliquen off dat op haer stucken alleen request sal werden gedaen. Is verstaen dat die van Heemskerck sullen werden geordineert omme alsnoch binnen 8 dagen nae de insinuatie haer dupliquen over te geeven op peyne van versteck.

126. P. Wouter de Roy, commissaris, versoeckende redemptie van de jaren 1631, 1632 ende vervolgens tot den jare 1636 incluys over de verpondinge over van der Dussen, gelijck al nae gebeuren bij Gecommitteerde Raden sijn getracteert, 'twelck gestelt is aen de heeren Gecommitteerde Raden omme te examineren ende te dienen van advijs.

127. P. Pachter van 't sout over Worcum ende plaetsen daeronder sorteerende, groot verlies hebbende gehat door verbodt van Haer Ho. Mo. van uytvoer, alsmede dreygementen van den vijant, versoeckt ¼ remissie. Advijs aen de heeren Gecommitteerde Raden.

128. P. Dirck Pieters Bot, pachter van de bieren over van der Dussen, alsmede van de besayde landen, versoeckt om redenen als vooren ¼ remissie. Advijs van Gecommitteerde Raden als vooren.

129. P. Adriaen Stevens, pachter bieren over Gijsen ende Rijswijck, versoeckt om redenen als vooren ¼ remissie. Advijs aen Gecommitteerde Raden.

130. P. Gemene molenaers, soo van coorn- als moutmolens, clagen dat sij in 't redres van de verpondinge van 20 gulden sommige 60 Ã 70 gulden sijn beswaert, verre boven de molenaers van Haerlem, Amsterdam ende Alckmaer. Versoecken daerom verlichtinge off surchantie tot de doleantie sal wesen affgedaen.

Is verstaen dat geen doleantie can werden aengenomen die bij parthiculieren, maer wel die bij corpora werden gedaen, ende moet mitsdien affgewacht worden wat daerop bij Sijn Ex.^cie ende geassumeerde heeren sal werden gedaen.

131. M. Effter geproponeert zijnde de aggreatie van 't tractaet metten heer van Charnacé vanweegen Zijn Ma.^t van Vranckrijck geslooten, verclaerden verscheyden leeden daerop noch nyet gereedt te zijn, ende is daeromme opgehouden in resumptie.

P. De leeden sijn wederom aengemaent omme alsnoch te willen ratificeren het nieu tractaet met den baron van Charnacé wegen Sijn Ma.^t van Vranckrijck, als hiervooren breder gemelt, gemaeckt, omme te genieten de subsidie daerinne gemelt. Eenige leeden, alsnoch swaricheijt maeckende, sijn versocht naerder last te willen becomen, gemerckt gansch niet aenstootelijcx daerin en is.

132. M. Het 11^e point van beschrijvinge in omvraege gebracht zijnde omme eenige gorssen ende slijcken van de Graefflijckheyt te vercoopen volgens de lijste bij de heeren van de Reeckeninge daervan gemaeckt, worde bij eenige leeden alsnoch copye van dezelve lijste versocht, 'twelck toegestaen is, ende daerbij meede goedgevonden dat deese lijste door eenige leeden alvooren naerder geëxamineert ende rapport van gedaen zal worden.

P. Op 't XI^e poinct van de beschrijvinge omme eenige gorsen, slijcken ende andere rauwe parthijen van goederen de Graeffelickheyt toebehoorende, te vercoopen, waerop de heeren van de Rekeninge hebben gedient van haer consideratiën ende advijs, is goedtgevonden dat de leden daervan copie sal worden verleent, ende werde bij eenige gemoveert 't concept ende advijs van de Camer in besoigne naerder te examineeren.

133. M. Het 12^e point om tot betalinge van de lasten boven de drye staten van oorloghe vallende inne te willigen het opleggelt van de graenen meede in deliberatie geleyt zijnde, worden alleen bij de heeren van Amsterdam geëxcuseert, sustinerende de verhoginge van de rondemate op geen ander conditie geconsenteert te hebben dan dat men in sulcken cas hiervan soude moeten swijgen, ende dat sulcx bij formele resolutie haer toegestaen ende beloofft is, ende daerom hierinne nyet te connen verstaen, waeromme 'tzelve oock opgehouden is in resumptie.

P. Op 't XII^e poinct omme te willen consenteeren in 't opleggelt van de greynen op sulcken voet als de leeden best sullen connen eenswerden, Amsterdam is alsnoch, gelijck menich mael voor desen, gebleven singulier, sijn versocht last te willen becomen daertoe sij verclaerden geen hoope te sijn.

134. M. Noch zijn geleesen eenige requesten ende particuliere versoecken, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

135.13535. M. De heeren Committeerde Raeden proponeerden de groote becommernissen die zij hadden belanghende de betaelinge van de lasten buyten de drye staten van oorloghe, bij haer beghroot ten mintsten op vijff millioen, daer nyet een stuyver toe in voorraedt is, de luyden nyet alleen om gelt, maer oock om ordonnantiën haer ten uytersten moeyelijck vallende, ende zij nyet weetende hoe haer in deesen te draegen, want te weygeren schrifft, daer men geen gelt gheeven can, is nyet wel mogelijck, ende aen d'ander zijde te gheeven ordonnantiën op comptoiren, daer de middelen geaffecteert zijn ende nyet ten besten is, is bespottelijck ende soude quade operatiën connen [veroorsaecken]. Versochten daeromme ordre van deese vergaederinge hoe haer in deesen te draeghen.

Hierop gedelibereert zijnde, worde bij alle leeden verstaen dat dit nyet anders te rechten was als met inwillighen van vigoureuse middelen, daertoe de leeden versocht wierden yeder in 't zijne te willen contribueren nae de grooten noot is vereyssschende, opdat daermeede de comptoiren gestijfft zijnde opte zelve ordonnantiën souden mogen werden gedepescheert ende dat hierentusschen Committeerde Raden versocht worden te adviseren op wat voet ten meesten dienste van 't landt dit stuck zal connen werden gedirigeert.

P. Voorts dat de heeren Gecommitteerde Raden oock versoecken op de verpondinge van 't jaer 1636 te mogen ordonneeren ende assigneeren, is bij veel leden vermaent dat de verpondinge mede onder de affectatie der middelen van de comptoiren sijn begreepen, d'welcke mitsdien niet anders can werden geëmployeert als daertoe, namentlijcken tot betalinge van de rente over intressen, mitsgaeders de militie in de drie staten van oirloge sijn gedestineert, doch hebben eenige leeden swaricheyt gemaeckt in 't consent van de verpondinge, tensij de doleantiën alvooren worden affgedaen.

136. M. Meede in omvraege gebraght zijnde off men de heeren Committeerde Raeden nyet souden mogen accorderen assignatiën te verleenen opte verpondinge van 't jaer 1636, meenden eenige leeden dat nyet conde weesen, vermits sowel de verpondinge als andere middelen voor de militie alreede geaffecteert waeren. Andere waeren hiertoe van haer principalen nyet gelast, sodat daeromme opgehouden is in resumptie.

P. Voorts dat de heeren Gecommitteerde Raden oock versoecken op de verpondinge van 't jaer 1636 te mogen ordonneeren ende assigneeren, is bij veel leden vermaent dat de verpondinge mede onder de affectatie der middelen van de comptoiren sijn begreepen, d'welcke mitsdien niet anders can werden geëmployeert als daertoe, namentlijcken tot betalinge van de rente over intressen, mitsgaeders de militie in de drie staten van oirloge sijn gedestineert, doch hebben eenige leeden swaricheyt gemaeckt in 't consent van de verpondinge, tensij de doleantiën alvooren worden affgedaen.

137. M. Op het 13^e point spreeckende van 't consenteren in een last- ende mastgelt van de scheepen, worde bij meest alle negotiërende steeden nyet doenlijck noch lijdelijck geoordelt, eenige oock de binnenvaerders, andere de buytenvaerders daervan eximerende, sodat daeromme geen resolutie inne genomen heefft connen werden.

P. Op 't XIII^e poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren een last- ende mastgelt over de schepen volgens 't concept daervan voor desen in beschrijvinge gebracht, gedelibereert sijnde. Verscheyden leeden hebben geoordelt dit niet practicabel te wesen omme de redenen bij eenige geallegeert ende mitsdien 'tselve gedifficulteert. Sijn versocht in desen hogen noot naerder last te willen becomen, opdat de middelen te water nae advenant te lande mogen rijsen.

138. M. Het 14^e point van den impost opte booter buytensduyns mitsgaders op pick ende teer toe te staen, worde bij Amsterdam alleen het point van de booter buytensduyns, ende bij haer, ons ende eenige andere den impost op pick ende teer, so om de onmogelijckheyt van de peyldisproportie tusschen den vieren ende eekenbandt ende al te groote belastinge van de commerciën, geëxcuseert. Ende is daeromme opgehouden in resumptie.

P. Item het XIIII^e poinct vervattende twee leeden: 1. omme den impost van de booter buytenduyns, 2. omme den impost op peck ende teer te consenteeren, sijnde in deliberatie geleyt. Opte booter buytensduyns sijn de heeren van Amsterdam omme de divertie van de neringe gebleven singulier. Sijn versocht den voorslach daertegen gedaen dat de extraordinarie directeurs sorge souden connen dragen dat de boter in Hollant soude moeten werden gecoft, naerder te willen examineeren ende daerop last becomen. Peck ende teer is bij eenige gedifficulteert, die mede versocht sijn naerder last in dese dringende noot te willen versoecken.

139. M. Is geleesen zeecker request van den graeff van Hanauw claegende over de groote miserie bij de ingeseetenen van dezelve sijn stadt deur de tweejaerige blockeringe geleeden, ende hoewel naemaels sijn ontset, dat zij effenwel van nyeus voor belegeringe vreesen. Dan alsso haere fortificatiën dienen gerepareert ende haer magasijn van vivres en munitie voorsien, daer zij allenthalven gebreck van hebben ende geen middelen noch raedt weeten om te becomen, versocht daeromme dat vanhier met raedt ende daet moghten werden geasisteert.

Is meede geleesen seecker missive van Zijn Ex.^tie, bij dewelcke dit versoeck op 't serieuste wierde gerecommandeert. Dan alsso in spetie geen versoeck en werdt gedaen, is nae deliberatie goedgevonden datte gedeputeerden ter Generaliteyt sullen worden versocht naerder te willen openen wat eyntelijcken het versoeck ende meyninge van Zijn Genade is ende offer eenige Generaliteyts middelen zijn daeruyt hetzelve soude connen werden gevonden, om daernae op gelet te worden.

140. P. Anthonio Legier, predicant van de oratheur Haga tot Constantinopolen, versoeckt dat aen Joost Brasscher, coopman tot Amsterdam, mach werden betaelt 'tgene voor hem verstreckt over 4 jaren tractement Æ’ 2.640-0-0 ende daerenboven voor sijn reys gelt omme herwaertsover te mogen comen Æ’ 660-0-0; samen 3.300-0-0

Is goedtgevonden dat ter Generaliteyt alle devooren sullen werden aengewent omme de defectueuse provintiën, voornementlijcken de provintie van Vrieslant, die over de 11.500 gulden schuldig is, tot suveren van haer defecten te bewegen omme de voorss. lasten, selffs oock het tractement van Hage ende anderen, daeruyt te betalen.

141. P. Abraham Commersteyn, ontfanger van de geestelijcke goederen in Den Briel, over de landen van Voorne tot onderhout van de predicanten gedestineert, 'tselve over ... jaren bedient hebbende, nu out geworden sijnde 65 jaren, versoec[t] de hulpe van sijn soon m.^r Isaack, secretaris van Den Briel, te mogen gebruycken, ende dat d'selve nae sijn doot off indispositie in 't voorss. officie mach succederen.

Daerop 5 leeden hebben gemoveert dat dit strijdich was met voorgaende resolutie, ende oock dat onder dit ende andere comptoiren van geestelijcke goederen veel costelijcke landen waren die weynich opbrengen ende daeromme met dienst souden connen werden vercoft, ende de tractement[en] affgeschaft. Houden daeromme 't versoeck in bedencken. Ende andere leeden stonde’t versoeck toe, doch d'heeren Edelen absent sijnde, is gehouden in resomptie.

142. P. Dirck van der Does, clercq ordinaris van de Finantie van Hollant, verthogende dat hij op een sonderlinge wijse door Goodes Genaede is verlicht ende geopenbaert dat nu van october aff noch 9 maenden den val van den paus seeckerlijcken sal geschieden, ende dat de religie eerst over Hollant, daernae over de provinciën, daernae over de 17 provinciën, daernae over de geheele Christenheyt ende eyntelijcken over de geheele werelt suverlijcken sal werden geleert door Goodes schickinge ende, alsoo dese provintie bij de ware religie is opgecomen ende daerbij oock sal werden gemaincteneert, versoeckt daeromme dat ordre tegen alle secten mach werden gestelt, off andere wil hij als Goodes wil geopenbaert hebbende, ontschuldich sijn.

Is verstaen dat dese man niet wel mettet hooft bewaert sijnde, alsnoch in conformité van de resolutie van de heeren Gecommitteerde Raden sal werden geordineert in sijn huys te blijven, 't wederschrijven van boeckjens ende andere schriften nae te laten ende de regieringe niet vorder moeyelijcken te vallen.

143. P. Burgemeesteren ende regierders van Naerden verthogende bij requeste dat voor desen aen een Jan Engel is verleent octroy omme eenige landen in Goylant te cultiveeren, ten opsichte van 'twelcke nu wort gegraven seeckere vaert uyt de Vecht tot Breedijck, bijaldien dat een publijcque vaert soude mogen wesen, souden sij daerdoor t'enemael van hare neringe worden ontbloot ende geruïneert, soude oock grootelijcken strecken tot fraudatie van 't gemenelants middelen, daerdoor oock 't water in de Vecht met sout water werden geïnfecteert. Versoecken daerom dat mettet graven mach werden gesupersedeert, off immers tot geen publijcque vaert gemaeckt voor ende aleer haer contentement sal wesen gedaen.

Is goedtgevonden dese requeste te stellen in handen van de gedeputeerden die mette heeren van Utrecht op de clachten bij haer gedaen sullen besoigneren omme d'selve requeste als slaende op deselve saecke te examineeren, ende soo sij 't geraden vinden de supplianten appart te hooren ende daernae van de geheele gelegentheyt te doen rapport ende dienen van advijs.

144. P. De heer Cats heeft verclaert dat de heer van Duvenvoorden verclaert tevreeden te sijn te desisteren van 'tgene hij gisteren heeft doen proponeren op de opdrachten van de gorsen aen de Coorndijck ende tevreeden is dat de opdrachten gedaen werden aen de parthiculieren in conformité van de resolutie die dienaengaende voor eenige dagen genomen, off de leeden daer yets tegen hebben. Seyt voorts de heer Cats dat de heer Beaumont van Dordrecht wedergecomen sijnde, verclaert dat aldaer 60 gulden gereet leyt te ontfangen soo haest de brieven gepasseert sullen sijn.

Is goedtgevonden dat de brieven van opdrachten vanwegen Haer Ed. Groot Mogende aen de respective eygenaers van de heer ruwaert saliger gecoft hebbende, sal worden gedaen neffens den ontfanck van de penningen, doch werde bij verscheyden leeden vermaent, mits dat 't lant daerdoor in 't betalen van 't recht van de 40^e penning niet en wort vercort.

145. P. De heer Cats heeft voorts geproponeert dat de heeren Geommitteerde Raden haer ten hoochsten becommert vinden vermits de middelen van de comptoiren alle voor de militie sijn geaffecteert ende tot betalinge van alle de andere lasten ordinare en extraordinare niet een penning te vinden is bij deselve comptoiren, ende connen evenwel de luyden qualick ordonnantiën van haer achterstallen weygeren, dat nochtans grootelijcken sijn bedencken heeft omme deselve te ordonneren op een dorp sonder huysen, soo men seyt. Versoecken te mogen weeten hoe haer in desen te dragen.

Is goedtgevonden dat de consideratiën van de heeren Geommitteerde Raden naerder op de geheele saecke sullen werden gehoort hoe best de affectatie sijn voortganck te doen hebben, ende dat ondertusschen opte middelen sal werden geresolveert omme consenten uyt te wercken.

146. P. De classe van Neder-Rijnlant hebben gedient van antwoorde opte requeste van den heer van Lis nopende 't beroepen van een predicant aldaer in questie staende. Is gestelt in handen van den heer van Lis omme binnen 14 dagen nae d'insinuatie daertegen te seggen, omme alsdan naerder te disponeren.

147. P. Is gelesen een recommandatie van Zijn Ex.^tie in date den 13^e september 1636 ende oock een recommandatie van de coninginne van Bohemen dienende tot het versoeck van den heer grave van Hanau dat mede gelesen is in Fransen tale, te kennen gevende sijn noot ende de ongelegentheyt van de voorss. stadt mette ingesetenen vandien, daer niet dan alles gebreck is van amunitie ende eetwaren als anders, versoeckende daertoe een liberale subsidie.

Is goedtgevonden naedien Sijn Genade eygentlijcken niet en specificeert soodanige subsidie d'selve versoeckt, dat de gedeputeerden ter Generaliteyt sullen onderstaen wat eygentlijcken de intentie van Sijn Genade is ende daervan alsmede waer sij meynen dat sulcx gevonden sude connen werden, dienen van haren advijs.

148. M. Is gelesen een remonstrantie van Willem Usse[linghs gerecomman]deert bij brieven van den cancelier Oxensteern ende [ambassadeur] van Sweeden, bij dewelcke denzelven aenraedt dat vanwegen de croone van Sweeden gesaementlijcken een compagnie met den Staet mach werden opgericht, omme daermeede den Spagnaerden in de Zuydzee zijn advantagen ende vordelen wegh te neemen, daertoe zeer goede gelegentheyt soude zijn, bereydt weesende aen te wijsen de middelen door dewelcke 'tzelve buyten laste van 't landt tot grooten dienst van haere ingeseetenen ende affbreuck van den viant met Godts hulpe bequaementlijcken soude connen werden teweeghe gebracht.

Hierop gedelibereert zijnde, worde verstaen dat gepersisteert soude worden bij voorghaende resolutie ende dit versoeck aen d'eene zijde gestelt onder reedenen, voor deesen bij die van de XIX^en van de Westindische Compagnie geallegeert, ten waere naemaels bleecke dat yet besonders [off] anders was als voor deesen, daerop alsdan soude connen werden gelet.

P. Willem Ursseling versoeckt alsnoch met recommandatie van de heeren rijcxcanselier Oxenstarn ende de ambassadeur Camerarius dat tusschen de crone Sweeden ende Haer Ho.Mo. de heeren Staten-Generael mach worden opgerecht een Suyder Compagnie op de Suytzee tot affbreuck van de coning van Spagniën.

Is geconsidereert dat het te kennen geven voor desen is gestelt geweest in handen van de bewinthebberen van de Westindische Compagnie; dat d'selve haer redenen daertegen hebben overgegeven, d'welcke daernae t'samen in besoigne sijn geëxamineert, daervan in de vergaderinge rapport gedaen ende niet geraden gevonden daerin te treden, daerbij alsnoch is gepersisteert.

149. M. Abraham Pina sloegh voor seeckere nyeuwe imposten gevonden te hebben die men ten dienste van de lande bequaemelijcken sonder yemant quetsinge soude connen practiseren, te weeten vooreerst een impost van ½ percento opte assurantiën ende 2 percento opte boodemerijen; 2^en eenen impost opte tabacq tot laste van de herbergiers; ten 3^en eenen impost opte speelcaerten. Dan worde bij de leeden geallegeert dat belanghende de twee leste voorslaegen in de 17^e ende 19^e poincten van beschrijvinge bij de projecten meede mentie van wordt gemaeckt ende aldaer op gelet zal connen werden, ende belanghende 't eerste hie[lden] de leeden noch in bedencken.

P. Abram Pina te kennen gevende dat hij heeft geïnventeert omme een impost te vinden van ½ ten hondert op de asseurantiën, 2 gulden ten hondert op de bodemerie, item de herbergiers met taxt in den impost van de taback, alsmede 3 à 4 sts. op yeder caertspel.

Waerop nae deliberatie verstaen is den eersten voorslach van de asseurantie ende bodemerie vooralsnoch houden in bedencken ende de twee andere voorslagen uytgestelt totdat de poincten van beschrijvinge, daervan mentie maeckende, sullen bij ordre voorgedragen worden.

150. M. Is geleesen ende geresumeert de missive van Zijn Ex.^tie van 27^en september uyt Sprangh, dicterende dat opten zelven dagh de generale monsteringe in 't leegher ende steeden ende forten daerontrent heefft doen doen ende de capiteynen aengeseyt dat zij haer compagniën souden hebben compleet te houden, ende dat zij voortaan precijs bij de comptoiren souden werden betaelt. Dan alsso Zijn Ex.^tie verstaet dat belanghende de resolutie van de affectatie van de militie alhier eenige naeder consideratiën souden werden gemoveert, dat Zijn Ex.^tie gheerne geïnformeert waere van de intentie van de heeren off haer meeninge is datte affectatie van de militie zijn voortgangh neemen ende hij dienvolgens de capiteynen zal moghen aenseggen dat zij alle maenden haer ordonnantie hebben te vorderen off nyet, om te weeten waernaer hem te reguleren.

Hierop gedelibereert zijnde, worde bij meest alle leeden verstaen datte resolutie van de affectatie van de militie staet grijpen ende effect sorteren sal, als nae volcomen kennisse van zaecken nae rijpe deliberatie genoomen ende dat sulcx Zijn Ex.^tie zal worden aengeschreeven, ende belanghende de vordere lasten buyten de drye staeten dat men die soveel mogelijck is zal betaelen uytte restanten van den 200^en penning van de negotiatiën van 1.500.000 £ ende anders voor desen geconsenteert. Dan belanghende het 2^e lidt van de missive off de capiteynen van nu aff ordonnantiën op de comptoiren zal werden gegheeven, dan off noch voor eenige weecken leeninge zal worden gecontinueert, is verstaen dat op mergen naerder sal werden geresumeert.

P. Bij resomptie is in naerder deliberatie geleyt den brieff van Sijn Ex.^cie den 27^en tot Prang[!] dat de monsteringe aldaer ende naestgelegen garnisoenen op dien dach is gedaen, dat de capiteynen is aengeseyt haer compagnie complet te maecken, dat se voortaen maentelijcken gemonstert ende precijs betaelt sullen werden volgende de goede resolutie op de affectatie der middelen genomen, daerop Sijn Ex.^cie verstaet dat eenige swaricheyt wert gemaeckt. Versoeckt daeromme antwoort te mogen hebben of de meyninge alsnoch niet en is d'selve resolutie te volgen ende d'ordonnantiën op de comptoiren uyt te geven soo haest alse vergeven sijn.

Is bij meerderheyt van advijsen verstaen omme de affectatie alsnoch vast te houwen ende dat sulcx Sijn Ex.^cie sal worden aengeschreven. Op 't uitgeven van de ordonnantiën is niet geconcludeert, ende worden oock crachtige redenen ter contrarie gemoveert dat niet mogelijck sal sijn de affectatie in treyn te brengen sonder op d'andere lasten tegelijck ordre te stellen.

151. M. Op 't versoeck van de bewinthebberen van de Noordse Compagnie van Amsterdam ende 't Noorderquartier, versoeckende, alsso Zelandt nyet aengecomen is ende haer nyet geleegen compt daernae te wachten ende dat oock buyten haer de questie van de pretenderende leeden nyet en zal connen werden affgedaen, dat daeromme de bijeencompste magh werden geprolongeert totte naeste vergaderinge ende ordre ter Generaliteyt gestelt dat die van Zeelandt daertegens meede mogen werden ontboden ende beschreeven, opdat alsdan die questie een eynde gemaeckt ende de zaecke met accommodatie magh werden gevonden.

Is nae deliberatie goedtgevonden dit versoeck toe te staen ende dat ter Generaliteyt zullen worden geprocureert brieven aen de heeren van Zelandt, bij dewelcke dezelve van deese resolutie verwittight ende tegens den gestelden tijde meede aengeschreeven ende gelast sullen werden te compareren.

P. De bewinthebbers van de Noortsche Compagnie van de Camere tot Amsterdam te kennen gevende dat sij volgende de ordre van Haer Ho. Mo. ende Ed. Mo. op den 15^en september hier sijn verschenen geweest omme op de accommodatie van de leeden die sustineren in deselve Compagnie mede ingelaten te moeten werden, in besoigne te treeden, doch dat die van Zeelant in gebreecke gebleven sijn ende die van het Noorderquartier, vermits de aencoomste van haer schepen weder sijn vertrocken. Versoecken oversulcx dat de saecke mach werden uytgestelt tot de naeste vergaderinge ende daertegen bij Haer Ho. Mo. bevordert dat die van Zeelant alsdan mede beschreven mogen worden, opdat de saecke eenmael mach werden affgedaen, 'twelcke is geaccordeert sooals 't leyt ende sal dienvolgende daertoe ter Generaliteyt devoor gedaen werden omme die van Zeelant mede te beschrijven.

152. M. De heeren van Den Briel effter instantiën doende om met behoorlijck guarnisoen voorsien te worden, is verstaen datte heeren van Amsterdam werden versocht een van haer compagniën derwertsaen te senden, mits dat men dezelve daerover sal doen behoorlijck contentement als voor deesen, ende hebben de gedeputeerden aenghenoomen die zaecke te faciliteren datter geen swaricheyt in zal werden gemaeckt.

153. P. Is voorts bij die occasie in resomptie gebracht wat de leeden verstaen dat te doen sal staen mette capiteynen buyten repartitie sijnde ende meest op de frontieren in garnisoen leggende, daeruyt dan groote swaericheyt staet te verwachten bij gebreck van betalinge, gelijck meermaels voor desen is geproponeert, ende op gisteren noch verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden naerder bericht souden willen doen, daerop de heer raetpensionaris Cats nu verclaert vanwegen de heren Gecommitteerde Raden dat sij niet naerder connen advijseren als voor desen hebben gedaen, gemerckt d'saecke sonder prompt gelt niet en is te helpen.

Is goetgevonden dese ende andere nootsaeckelicheeden door de heeren Gecommitteerde Raden te voldoen uyt de negociatiën voor desen geconsenteert, eerst tot 1.200.000 ende daernae noch 1.500.000 £, daeraen noch veel resteert, ende dan oock uyt de restanten van de 200^e penning ende anderen, ende dat ondertusschen op de middelen sal worden gedelibereert.

154. P. Den 1^en october naenoen op de voorss. saecken alsoo de omvraeg op der Goude; sluyte voornoen.

155. P. Is gelesen een brieff van den heer Harberts den 29^en september uyt het leger tot Sprangh, refererende van de gedane monsteringe ende dat de capiteynen was aengeseyt voortaen promtelijcke op de rollen te sullen worden betaelt; voorts van de groote clachten der ritmeesteren ende capiteynen buyten de drie staten van oirloch om gelt; datter alles was verset; dat sij hadden over buyten alle credijt sijn, sulcx datter ruyters waren die in 2 dagen geen broot gehadt en hadden, 'twelck een miserie is daertegen ordre sal moeten worden gestelt; dat den vijant noch leyt ontrent Lier; dat binnen Breda seer gevuyrt ende het canon 3 mael affgeschooten was; men meynde over 't ontset van Dole.

156. P. Item een brieff van Sijn Ex.^cie uyt het leger den 29^en voorss., daerbij op 't hoochste recommanderende dat Sijn Genade graeff Willem van sijn achterstal als veldmareschal over 15.225 Æ’ ende van sijn tractement als colonel ... doch mach werden betaelt, daeraen Sijn Ex.^cie ende [Sijn] Genade grote vruntschap sal geschieden.

157. P. Een missive van Billerbeeck den 27^en uyt Ceulen dat de keysersen Soest hebben ingenomen, veel moederkoorn daerin gevonden, daernae Ratenau ende veel Sweetsche daerin nedergehouden.

158. P. Noch een advijs uyt Valencijn den 22^en september dat bij 't leeger van Sijn Ma.^t van Vranckrijck niet wort uytgerecht apparent door de infectatie van de lucht; dat de cardinael-infant tot Bergen in Henegouwen was, daer nochtans van de groote sieckte mede niet vrij en is; dat bij de keyserse Coison ende Verduyn ingenomen sijnde, groote rijckdom in schuyten gevonden is. De Franchoysen souden Italiën t'enemael verlaten hebben.

159. M. Zijn geleesen drye attestatiën op 't versoeck van de Staten-Generael bij de heren van Amsterdam beleyt van verscheyden schipperen lest uyt Portugael ende Spagnen overgecomen, die de vloote van Dorp ontrent drye à vier mijlen van Oosteynde op den lesten augusti tusschen 9 ende 10 uyren voornoen gerencontreert hebben, die verclaerden so den admirael zelff als andere uytte vloote verprayt te hebben, die haer vraeghden waer de Spaense vloote was off die oock binnen Duynkercke was gearriveert ende hoe sterck die moght zijn, daerop zij voor antwoordt hadden gegheeven 'tzelve nyet te weeten, maer so se nyet binnen waeren, dat se buyten twijffel alle daeghen incomen souden als weesende al voor haer t' zeyl geghaen, ende dat hij, admirael, met haer 26^en wel soude connen destrueren; dat deese vloote van Dorp, alssoo 't een westelijcken windt ende goedt tije was, desselven daeghs 's avonts noch voor Duynkercken soude hebben connen weesen, doch dat sij voortseylende gehoort hebben datten admirael een schot geschooten heefft ende de witte vlagge affter aff laeten waeyen, waerop datelijcken alle de andere de marseylen hebben laeten loopen ende haere focken off opgeghijt off opte mars hebben laeten daelen ende haer boots uytsettende nae den admirael toe, drijvende alsoo voort solange als zij die beooghen conden, sonder haer debvoir te doen om voor Duynkercken te comen. Ende was, so sij verstonden, den viant daeghs daeraen tegens den avondt binnen Duynkercken gearriveert.

Is meede geleesen de missive van de admirael Dorp van de 27^en september, van inhoude dat hij weder nae de cust gingh; dat al de scheepen van zijn vlote vuyl ende eenighe so leck waeren, dat noch seylen noch drijven conden, pompende 8.000 steecken in een etmael; dat zij oock meest t'eynde victualie waeren ende t'eynde de maent october alle uytter zee souden moeten opcomen om te revictualiëren.

Hierop gedelibereert worde verstaen dat deese stucken wel bewaert souden werden mettetgunt dat noch meer bij de leeden toucherende deese zaecke ende de quaede woorden ende bejeegeninge van de admirael aen de directeurs op zijn vertreck gegheeven, daerbij zal connen werden gebracht, bij gelegentheyt denzelven daerop gehoort ende alsdan geresolveert ende inne gedaen te worden dat men zal vinden te behooren; dat meede dezelve directeurs belanghende 't victaliëren naerder sullen werden gehoort, om alsdan den admirael daerop sodanige resolutie toe te senden als men noodigh achten zal.

P. De heeren gedeputeerden van Amsterdam hebben overgeleyt in handen van de heer Cats drie distincte cartificatiën van verscheyden schippers die verclaren dat se met een vloot van 19 scheepen comende van S.^t Tubes den lesten augusti ontrent 9 à 10 off XI uyren op de hoochte van Oostende 4 à 5 mijlen in zee ontmoet sijn 21 oirlochschepen van 't lant, daerover geseyt wierde dat den admirael Dorp commandeerde, ende indien sij seylende gebleven waren, conden gemackelijcken mette suydweste wint noch dien avont voor Duynkercken gecomen hebben. Sommige van henluyden hebben den anderen verpreyt, vragende off se niet en wisten van de Spaensche vloot, onder anderen een van de admiraelsschip selffs. Hadden voor antwoort gegeven dat se meynden dat die al in was, off indien niet, dat se binnen een dach off 2 souden moeten comen, gemerckt d'selve al voor haer waren affgeseylt, ende dat d'halft van onse vloot machtich genoch was de Spaensche vloot te vernielen. Hebben voorts gesien dat de admirael Dorp een witte vlagge heeft laten weyen ende een schot geschoten met canon, daerop de scheepen haer marsseylen hebben laten loopen, eenige oock de fock op de mast gehaelt ende de scheepen alsoo laeten drijven sonder devoor te doen omme voort te geraken, voorts haer booten uytgeset ende daermede aen de admirael gevaren.

De heer Boreel verclaerde voorts bij monde daerbij bericht te sijn dat de Spaensche vloot 's anderen daechs 's avonts eerst ingecomen waren. Wierde bij anderen oock geseyt dat de directeurs van 't extraordinaris convoy haer, in Den Hage sijnde, oock bericht souden connen doen hoelange sij den admirael met sijn bijhebbende schepen hebben geprovideert ende hoe schandelijcken sijluyden van deselve sijn bejegent.

Is goedtgevonden dat de voorss. certificatiën ende andere die noch meerder souden mogen werden beleyt, daertoe de leden versocht sijn, wel sullen worden bewaert omme bij gelegentheyt daervan gedient ende gedaen te worden nae behooren; dat oock de directeurs in de vergaderinge sullen werden gehoort hoe sij de scheepen van de admirael hebben geprovideert ende hoe daerover bejegent sijn, alsmede hoe men de scheepen best bij 3 à 4 teffens souden doen incomen ende revictualieeren omme soo haest doenlijcken weder see te kiesen ende de scheepen die in zee sijn mede victualie toe te brengen.

160. M. Effter geresumeert zijnde off men de affectatie van de comptoiren voor de militie in de drye staten van oorloge vastgestelt zijnde om het gebreck van eenige comptoiren, de betaelinge van leeninge nyet en soude connen voor noch een maent continueren ende daertoe goedtvinden een negotiatie van noch een millioen, meenden de Edelen dat men de ordonnantie opte gereede comptoiren soude connen doen depescheren aen de capiteyns ende belanghende de onvermogende comptoiren dat dezelve uyt een nyeuwe negotiatie bij leeninge souden moghen werden geassisteert.

Die van Dordrecht, Delfft, Goude, Rotterdam verstonden dat men deese continuatie van leeninge ende daertoe de negotiatie van noch een millioen soude moghen toestaen.

Die van Amsterdam en 't heele Noorderquartier meenden dat men datelijcken de ordonnantie opte comptoiren behoorde te depescheren ende de resolutie practiseren om Zijn Ex.^tie te beeter contentement te doen ende oock te genyeten de vordelen van de monsteringe, die alreede met goeden dienst is beghonnen ende nyet te vervallen in veel meerder confusiën als men oyt tevooren inne is geweest. Meenden datte comptoiren --- buyten ordre haer penningen ende tegens de intentie van de resolutie --- weesen gediverteert. Conden daeromme tot geen nyeu --- verstaen. Wilden de restanten alvooren geïnnet hebben, ende --- van alles soude werden verwittight. De stemmen alsso --- gevonden datte leeden haer wat naerder souden bedencken --- merghen dit stuck soude werden geresumeert.

P. Is vorders bij resomptie wederom in deliberatie geleyt, alsoo op gisteren goedtgevonden is Sijn Ex.^cie te schrijven, dat men verstaet de affectatie treyn te doen nemen, maer wat aengaet omme de ordonnantiën die verschijnen sullen op de comptoiren te depescheren ende uyt te geven opdat de officieren haer betalinge promptelijcken mogen becomen 'tselve is uytgestelt tot nu toe, daerop Sijn Ex.^cie mede antwoort versoeckt.

De leden sijnde driederley van opinie: 1. houdende de resolutie ende affectatie vast, sustinerende dat anders de leste dwalinge arger sal wesen als de 1^e ; 2. resolutie wel voor vast, maer den inganck 6 weecken verschuyven, ondertusschen bij leninge betalen uyt de comptoiren alle weecken; 3. tot de leningen ende anders van nieus 8 à 1.000.000 £ negocieeren, als bij de heeren Gecommitteerde Raden versocht, daertoe de leeden sijn ongelast vermits defecten. Sal morgen werden geresumeert als important.

161. M. Het 15^e point om eenen impost opte zuyckeren ende siroopen te vinden conden alle leeden verstaen dattet soude connen draeghen. Dan vermits de heeren van Amsterdam sustineerden datten peyl nyet practicabel was, ende daeromme opten voet als 't leyt daerinne nyet te connen toestaen, is geen conclusie in gevallen.

P. Het 15^e poinct van de beschrijvinge omme den impost van de suyckeren ende siroopen met diergelijcke dilicate waren te consenteeren. Meest alle de leeden hebben geconsenteert, doch de heeren van Amsterdam allene wel mogende lijden dat de twee voorss. speciën in naerder besoigne werden geëxamineert off daervan yets getrocken soude connen werden, maer andere delicate waren excuseerende als niet practicabel.

162. M. Het 16^e point om het zoudt aen den Staedt te brengen volgens 't concept tot meerder beneficie van 'tzelve middel, worde bij alle negotiërende steeden als nyet practicabel in deesen Staet ende schaedelijcken voor de commerciën geëxcuseert. Andere verstaende dat men 't concept deur eenige leeden eens naerder soude doen examineren, is 'tzelve goedgevonden, werdende daertoe gecommitteert vijff van de voorsittende leeden van 't Zuyder- ende drye van 't Noorderquartier.

P. Voorts omme een goedt important middel ten dienste van de lande te mogen uytbrengen het sout te brengen aen de Staet, gelijck elders met groot voordel wert gedaen, ende tot dien eynde te willen aennemen 't concept daerbij overgesonden onder n.^o 1.

Verscheyden leeden dit als niet practicabel difficulterende, andere niet vreempt daervan sijnde, is goedtgevonden in besoigne naerder te examineeren, daertoe gecommitteert sijn 5 voorsittende steden van 't Suytquartier ende 3 voorsittende van 't Noordquartier.

163. M. Het 17^e point om een impost te vinden opte papieren volgens 't concept daerbij overgesonden, meenden verscheyden leeden dat dit concept alvooren naerder geëxamineert ende beschaefft soude moeten werden, 'twelck alsso meede goedgevonden is.

P. Van gelijcken het 17^e poinct omme een impost te vinden op alderleye soorten van papieren ende diergelijcke volgende het concept daerbij overgesonden onder n.^o 2, eenige leeden hierop noch niet gereet sijnde, onder anderen de heeren aengemaent last te willen becomen ende is daer opgehouden in resomptie.

164. M. De gedeputeerden van de Visscherije van Massluys versochten haer con[voyers] gefurneert te worden sodanige somme van 19.000 £, als haer noch is [re]stende, tot betalinge van de oorloghscheepen haer bij 't landt vergunt volgens de genomen resolutie. Die van de Groote Visscherije versochten meede betalinge van den 23.000 £, reste van 't subsidie, tottet maecken van 6 fregatten in plaetse van 3 groote scheepen, haer bij resolutie toegestaen, ende noch een somme van 56.000 £ tottet uytrusten van drye andere landtsscheepen, haer als vanoudts geaccordeert ende bij resolutie in martio lestleeden genoomen. Verstaen dat sonder dispute aen haer souden werden betaelt.

Hierop gedelibereert zijnde conde een ijder wel oordelen datte resolutiën daer legghende, de betaelinge nyet en conde werden geweygert. Meenden daeromme dat deese geallegeerde sommen meede bij de heeren Committeerde Raeden uytte restanten van de negotiatiën ende 200^e penning behoort te worden betaelt ende is in dier voeghen oock geconcludeert geworden.

P. De gedeputeerden van Delft proponerende dat de Cleyne Visscherie van Maessluys toegeseyt is geweest 4 convoyers, daervan haer maer drie sijn gevolcht, dat nu verscheyden visschers gereet leggen om zee te nemen, maer connen convoyer Pieter Broeck, capiteyn, bij gebreck van gelt niet meer crijgen, daerdoor yeder dach groot interest comen te lijden. Versoecken voldoeninge van de 19.000 £ als reste van haer belooffde subsidie. De heeren van Delft hebben voorts versocht oock voldoeninge van de subsidie voor de Groote Visscherie van de 6 fregatten, 3 oirlochscheepen.

Is verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden dese luyden contentement sullen doen uyt de consenten van de voorgaende negociatiën, alsmede uyt de restanten van de 200^e penning ende andersints, 'twelcke Gecommitteerde Raden verclaren onmogelijcken te sijn.

165. P. Wijders hebben d'heeren van Den Briel overgeleyt een requeste van de bailliu aldaer, te kennen gevende ende doende blijcken bij seeckere attestatie, daer annex, de groote moetwil die de maetroosen van 's lants oirlogsschepen op Helvoetsluys ende plattelant daer rontsom bedrijven, ontnemende met gewelt de huysluyden haer aerd- ende boomgewassen, mitsgaeders gansen, eynden, hoenderen ende diergelijcke, brekende de daken ende glasen van de huysen met troupen van 80 starck. Overvallen de luyden in de huysen, slaen ende steecken d'selve dat al te grouwelijcken is te seggen, dreygen haer huysen aen brant te steken, soodat die van Helvoetsluys genootsaeckt sijn geweest seecker mestooff te landvaert staende aff te breecken ende op een ander plaets tot meerder verseeckerheyt te transporteeren, soodat hochnodich is daertegen ordre te stellen, versoeckende oversulcx, alsoo hij met sijn 4 dienaers niet machtich en is 'tselve te weren, met noch 6 dienaers, te weten 3 te paerde ende 3 te voet, mach werden versien, refererende hem vorders tot de naerder kennisse die de directeurs daervan sullen connen geven.

Is goedtgevonden dat de capiteyn off commandeur in Den Briel garnisoen houdende, sal werden aengeschreven omme de heer bailliu met sooveel soldaten te assisteeren als hij sal achten van node te hebben, omme de voorss. moedwillen ende overlasten te weeren.

166. P. Burgemeesteren ende regierders van Rotterdam te kennen gevende dat sij sijn geprivilegeert met 2 jaerlijcke leermarckten, versoecken dat de dagen vandien mogen werden verleyt, de 1^e van ... op daechs voor Heemelvaersdach van rou leer, ende daechs daernae van bereyd leer; d'ander van de 8 november op den 25^en derselver maent van rou leer ende 's anderendaechs van bereyd leer, off soo 't aldan sondach soude mogen wesen, dan daechs daernae.

Eenige leeden hebben versocht copie omme te communiceeren daer 't behoort off de genoemde dagen haer marcten oock prejudiciabel sijn, daerop sij haer in de naeste weeck sullen verclaren. D'andere hebben geconsenteert.

167. M. Effter geresumeert weesende de aggreatie van 't tractaet, lest met den heere van Charnacé gemaeckt, verclaerden de heeren van Haerlem gelast te zijn 'tzelve te excuseren, omdat zij daer geen vordel in saeghen. Leyden wilde alvooren weeten watte lasten, die uyt dit subsidie souden moeten betaelt werden, sijn bedraeghende, om daervan rapport te doen, sodat alsnoch geen conclusie in genomen heefft connen werden.

P. Bij resomptie sijn de leeden weder aengemaent omme haer alsnoch naerder te verclaren op 't tractaet met de baron van Charnacé gemaeckt, gelijck hiervooren meermalen heeft gedient dat se 'tselve willen ratificeeren, opdat de Staet van de subsidie daerbij wegen Sijn Ma.^t van Vranckrijck belooft, mach sijn gedient.

D'heeren van Haerlem hebben 'tselve als schadelijck ende als onproffijtelijck voor 't lant affgeslagen. Leyden versoeckende naerder bericht van sarvice- oock gasthuyscosten, alsmede van de Fransche officieren ende de 2 regementen van Mollart ende Waerdenburch, daerop de heer Cats verclaert heeft uyt Sijn Ex.^cie verstaen te hebben datter noch naerder aen de 6 als 500.000 £ sal overschieten, wijders al[s] se gaen in dienst van de lantgraeff van Hessen, dat ons vordel sal wesen. Amsterdam ende eenige anderen conden de leste clausule van voorgaend tractaet in haer vigeur alsnoch niet toestaen. D'andere consenteerden en resomptie.

168. M. Zijn Genade graeff Willem in ongeleegentheyt gestelt weesende deur schaersheyt van penningen ende versoeckende dat hem doch promptelijcken gefurneert moght worden de 15.225 £, die hem alsnoch aen de gage van sijn verloopen mareschalsampt sijn restende, is nae deliberatie bij de meeste leeden verstaen ende geresolveert de heeren Committeerde Raden te authoriseren denzelve heere graeff ter bester gelegentheyt uyt de restanten van de negotiatiën ende 200^en penning contentement te doen.

P. De heer Cats heeft geproponeert dat d'leeden op den 1^en deser hebben gehoort de serieuse recommandatiën van Sijn Ex.^cie bij Sijne Genade graeff Willem van sijn achterstallige tractament, soo als colonel als veldmaerschalck tot 15.225 gulden doch mach werden voldaen, daerop doenmaels geen deliberatie gevallen is; dat nu de secretaris van Sijn Genade bij hem is geweest, verclaren[de] veel parthiculariteyten, die niet sonder groote oneere hier in de vergaderinge souden connen worden geseyt, van de groote necessiteyt ende ongelegentheyt daerinne Sijn Genade bij gebreck van gelt is, versoeckende dat hij doch mach worden geholpen.

Is bij verscheyden leeden gemoveert dat omme de schaersheyt van penningen noch wat behoorde te worden verschooven, maer geconsidereert de groote ongelegentheyt van Sijn Genade, die geen uytstel can lijden, is geconcludeert dat de heeren Gecommitteerde Raden de voorss. betalinge uyt voorgaende negociatie ende restanten ter bester gelegentheyt sullen doen.

169. M. Effter geproponeert weesende belanghende de resolutie van de affectatie van de militie datte meeninge van de heeren Committeerde Raden is dat die vast sal staen, ende dat van nu aff ordonnantiën opte respective comptoiren de capiteynen, daerop gerepartieert, in handen zal werden gestelt. Dan also eenige van de comptoiren, vermits de afflossinge van de penningen aen haer geverght, daertoe onvermogende zijn, die daerom moeten geassisteert worden, sullen sij de ordonnantiën voldoen; datte meeninge van de heeren Committeerde Raeden is dat men om deese onvermoghende bij leeninghe te assisteren ende tot betaelinge van verscheyden lasten buyten de drye staten, die nyet geëxcuseert connen worden, soude mogen toestaen een nyeuwe negotiatie van een millioen.

Ende is daeromme in deliberatie geleyt off de leeden daertoe nyet en souden connen verstaen, dewijl een yegelijck kennelijck is dat alreede opte restanten soveele posten geweesen zijn dat tot extraordinair militie, leegerlasten ende anders nyets overich is, moetende volgende de claere resolutie aen Admiraliteyten betaelt worden 592.000 £; aen die van de Groote ende Cleyne Visscherije noch 56.000, 23.000 ende 19.000 £; aen de fortificatiewerckers tot Gorchem 50.000 £; aen de waeghenluyden van anno 1635 36.000 £, behalven 'tgunt totte scheepsvrachten, leegerlasten, incoop van ammunitiën ende andere ontallijcke lasten meer van nooden is.

De Edelen, Dort, Delfft, Rotterdam, Gorchem ende eenige andere conden in deesen voorslagh ende tot een reedelijcke negotiatie verstaen, sonder die uyt te drucken.

Die van Amsterdam vonden goedt het voltrecken van de resolutie van de affectatie ende tot assistentie van de onvermogende comptoiren ende betaelinge van andere lasten; conden verstaen tot een maentelijcke negotiatie van 200.000 £ ter maent voor drye maenden.

Leyden, Rotterdam, Goude ende 't heele Noorderquartier vonden meede de voltreckinge van de resolutie opte affectatie noodigh, maer conden in geen vorder negotiatie verstaen solange de voorghaende nyet souden weesen gesuyvert. Wilden aenwijsinge in spetie wat steeden ende van wat sommen noch defectueus moghten zijn omme d'zelve daertoe te disponeren, sodat eyntelijcken goedtgevonden is de heeren Committeerde Raden te versoecken om deese aenwijsinge ende specificatie alvooren te doen.

P. D'heer Cats heeft voorts vanwegen de heeren Gecommitteerde Raden geproponeert dat d'selve op de gelegentheyt van de affectatie der middelen voor de rente, interesse ende militie, nu meermalen gedient, naerder hebben geconsidereert ende verstaen dat de affectatie vast moet werden gehouden ende in practijcque gestelt achtervolgende voorige resolutie. Dienvolgende worden oock alle de ordonnantiën om dat werck sijn volle swier te geven op de respective comptoiren gedepescheert. Maer terwijle eenige ontfangers alrede hebben verclaert niet mogelijcken te sijn de betalinge soo prompt te doen, 't sij dan dat òff de middelen soo promptelijcken niet te berde werden gebracht, òff dat eenige capitalen worden opgeëyscht, òff remissie aen de pachters gegeven ende diergelijcke intervallen meer, omme welcke dan te mogen suppleren bij weeckelijcke leeningen aen de militie, versoecken de heeren Gecommitteerde Raden consent om een millioen van nieus te mogen negotieeren. Ende naedien de leden daerop swaricheyt maecken ten aensien de voorgaende 1.200.0000 in plaetse van de 200^en penning ende daernae 1.500.000 £ geconsenteert omme te negocieeren noch op verre nae niet opgebracht en sijn bij gebreck van credit der comptoiren, soo dienen deselve daertegen te weeten dat op deselve negociatiën groote resolutiën sijn genomen omme te voldoen, als 592.000 £ tot uytrustinge van de vloot ter zee, 50.000 £ voor de fortificatiewerckers tot Gorcum, 36.000 £ voor de wage[n]s in 't leeger, daerbij dan noch sullen comen de treckpaerden ende ontallicke lasten meer, op gisteren noch ten aensien van de Groote ende Cleyne Visscherie 56.000, 32.000 ende 19.000 £, weshalven de heren Gecommitteerde Raden alsnoch versoecken de voorss. nieuwe negociatie de gemene saecke ten lesten te willen toestaen.

Waerop sijnde gedelibereert hebben alle de leden verstaen dat men de voorss. affectatie volgens de voorgaende resolutie in treyn sal brengen, gelijck de heeren Gecommitteerde Raden alreede beginnen te doen, maer wierde de onvermogentheyt van eenige comptoire ende 't ongelijck incomen van de middelen alsmede 't verval van rente ende interessen weder geallegeert. Ende 'tgene daertegen wierde geseyt, dat de compagniën niet complet sijnde gemonstert, haer ten goede soude comen, gedebatteert dat se onderrecht waren dat de monsteringe geen plaets soude hebben, maer allene pro forma was gedaen, dat oock de Fransche troupen niet alleen compleet, maar oock t'overich hadden, immers dat de commissarisen geen last hebben eenige rollen uyt te geven. Ende tot de versochte negociatie conden de leeden alsnoch niet verstaen, vermits noch sooveel in ontrent 1.100.000 ƒ van de voorgaende consenten was uytstaende. Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden op morgen naerder afdoeninge van de defecten sullen doen.

170. M. Bij deese occasie meede geresumeert ende in omvraege gebracht weesende het 24^e point van de beschrijvinge om de solliciteurs op haere continuele clachten eyntelijcken eenigh contentement te geven, is verstaen dat alsnoch het advijs van de heeren Committeerde Raeden daerop, misgaders opte genomen resolutiën dienaenghaende zal worden gehoort.

P. Op 't XXIIII point van beschrijvinge omme een voet te ramen dat d'solliciteurs op haer menichvuldige clachten contentement mach worden gedaen, daerop verscheyden consideratiën sijn gemoveert, onder anderen als haer al in conformité van voorgaende resolutie obligatiën wierden gepasseert, off dan de intentie is dat se haer capitalen over 5 millioenen bedragende nae verloop van een jaer metten interest vandien souden mogen opeyschen, daermede het credijt van 't lant nae alle apparentie dan t'enemael gebroock[en] soude sijn.

Is goedtgevonden dat op de voorss. resolutie ende de saecke selffs d'consideratiën van de heeren Gecommitteerde Raden naerder sullen werden gehoort, omme dan te resolveeren sulcx bevonden sal werden te behooren.

171. M. Den burghemeester Commersteyn, ontfanger van de geestelijcke goederen binnen Den Briel ende de landen van Voorn, versoeckende dat nae zijn doot zijn zoon m.^r Isack Commersteyn in zijn plaetse moght werden gecommitteert ende hem daertoe acte van survivance gegeeven, is 'tzelve versoeck affgeslaegen, maer in plaetse vandien toegestaen datelijcken de resignatie te mogen doen, mits volgens de naeste vergaderinge hem daerop verclaerende off dat van deese concessie zal vervallen.

P. Bij resumptie in naerder deliberatie geleyt sijnde 't versoeck van de heer burgemeester Commersteyn van Den Briel, hiervooren fol. 17 verso gemelt, is verstaen dat hij sijn commissie van ontfangerschap over de geestelijcke [goederen] aldaer niet bij forme van survevance, als bij hem versocht, maer bij forme van resignatie, hoewel strijdich tegen voorgaende resolutie, die verstaen wort te blijven ongecreuct in sijn geheel, sal mogen oversetten tusschen dit ende de naeste vergaderinge, op verlies van 't effect, op m.^r Isaack Commersteyn sijn soon, secretaris van Den Briel, ende dat dienonvermindert sal worden ondersocht off men de landen daeronder, alsmede onder andere parthiculiere ontfanger[s] sorteerende, niet met groot voordel soude connen vercoopen, d'penningen daervan procederen[de] reguleren op de comptoiren van 't lant off van Mierop, omme alsoo de tractementen van de parthiculiere ontfangers ledich te mogen staen.

172. M. Rapport gedaen zijnde van den voorslagh bij den gedeputeerden gedaen tot accommodatie van de questie tusschen Zijn Genade graeff Maurits ende de heeren van de Hoogen Raede belanghende 't gestelde ende affgeworpen heck offte heyninghe, is verstaen datt Zijn Genade in plaetse van een heck daer een schuttinge van sporten, drye duymen van malcanderen staende ende onder met twee plancken op malcanderen gehecht, zal mogen stellen ende 'tzelve decken met een cappen, deurghaens soo 't bedonghen is, alles in conformité van 't advijs van dezelve heeren.

P. Voorts heeft de heer pensionaris Cats rapport gedaen van de besoigne over de questie tusschen de heeren van den Hoogen Raet ter eenre ende Sijn Genade graeff Maurits van Nassau ter andere sijde, soo hiervooren breder gemelt, over de heynen van 't aeckerlant ontstaen, dat parthijen voor de heeren commissarisen verscheyden malen sijn gehoort ende 't grieff van de Hoogen Raet principalijcken bestaet in 3 poincten: 1. dat mette heyninge de sloot om 't Hoff 5 Ã 6 voeten wordende vernaut, daerdoor des te meerder stanck ende perickel van sieckte soude veroirsaecken; 2. dat door de heyninge het gesicht ende prospeckt van de Raet op 't aeckerlant, dat in andere altijt was geconserveert, soude worden benomen, en ten 3. dat men achter de voorss. heyninge souden connen staen luysteren watter in den Raet passeerde.

Omme welcke grieven wech te nemen voorgeslagen is dat men voor sooveel als 't schut in questie in plaetse van een heyninge souden mogen maken een glinting off staketting met traliën à 2½ duym breet, ende even sooveel van malcanderen, daerdoor de stanck dan sal connen uytslaen [ende] 't gesichte blijven ende niemant achter staen luysteren off soude worden ontdeckt, doch dat d'saecke daermede soude wesen vereenicht, behalven dat Sijn Genade gaerne soude sien dat de cap over de glinting mochte worden gemaeckt gelijck over de heyninge doorgaens is, ende den Raet aen de andere sijde liever hadde dat de cap over de glinting haer ten gevalle wierde naegelaten; dat voorts in alle gevalle een salutare clausule achteraen sal werden gevoecht, bijaldien de heeren van den Raet naemaels mochten bevinden merckelijcke grieff door 'tgene voorss. te hebben, dat se 'tselve aen Haer E. Groot Mo. vergadering souden verthoogen, daerop dan nae gelegentheyt der saecke naerder sal worden gelet.

Met welck rapport ende advijs de leeden haer hebben geconformeert, mits dat, omme 't werck te beeter sijn fatsoen te geven, Sijn Genade d'cap doorgaens alleens sal mogen maecken.

173. P. Is gelesen een advijs van de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier van den 27^en augusti lestleeden op de requeste van de pachters van de bieren over Enchuysen, dat se door de langduerige vorst groote schade hebben geleden ende mitsdien wel een goede gratie van remissie ende atterminatie tot discretie van Haer Ed. Groot Mo. meriteert. Seggen verloren te hebben 89.500 £.

De heeren van Haerlem ende eenige andere met alle de leden van 't Suytquartier inclineerden tot eenige gratie off ten minsten 't verlies te betalen ½ gereet ende de reste op vier halff jaren, maer alsoo d'andere leeden daertegen waren, is 'tselve geëxcuseert.

174. P. De pensionaris m.^r Cornelis Boom van Amsterdam heeft als nieuwe compa[ra]nt den gewoonlijcke eedt gedaen aen hande van de heer van Duyvenvoorde omme sich daernae te reguleren.

175. M. Opten nominatie van de heeren van Den Briel is in plaetse van m.^r Pouwels Nieustadt, geweesen gecommitteerde raedt ter Admiraliteyt in 't Collegie van Rotterdam, gesurrogeert m.^r Sijmon Gijsbertsz., raedt ende oudt-scheepen aldaer, ende is verstaen dat door onse gecommitteerden ter Generaliteyt desselffs commissie aldaer zal werden gevordert.

P. Is gelesen een missive van de heeren burgemeesteren van Den Briel in date den 21^en september, te kennen gevende dat op den 1^en october de plaetse van Pouwels van der Nieustadt in 't Collegie van de Admiraliteyt tot Rotterdam sal comen te expireeren, in wiens plaetse sij hebben gecommitteert m.^r Sijmon Gijsbertsz. Versoecken dat sijne commissie ter Generaliteyt mach worden bevordert als nae behooren.

Daerop bij de heeren Edelen eenige consideratiën sijn gemoveert van seecker pasquil tegen d'selve uytgestroyt dat niet eerlijcken en luyt, 'twelck bij de heeren van Den Briel gedebatteert sijnde, hebben de leeden daermede genomen contentement.

176. M. Advijsen bij de Oostindische Compagnie van Amsterdam overgesonden weesende hoe datt Engelssen 8 scheepen nae Hitlandt hadden gesonden om het costelijcke schip Amboina, aldaer bij ongeval ingeloopen, bij de 16 tonnen gouts waerdigh, aen te haelen, ende daerbij versocht weesende dat men de drye oorloghscheepen, leggende so in de Mase als in 't Goereedse Gat, seylreedt omme met paerdescheepen over te ghaen, derwaertaen soude mogen schicken, met last omme 'tzelve in deese landen te helpen --- Engelssen 'tzelve bemaghtight offte gearresteert --- met gemoede, is 't doenlijcken, so nyet, met onmoed, --- handen te drijgen, is eenparichlijcken goedtgevonden dat hier --- debvoiren sullen werden gedaen deur de heeren van de --- van Rotterdam. Die weederkeerende rapporteerden dat sulcx bij de provintiën meede goedgevonden is, ende dat twee expressen affgesonden zijn om de 2 scheepen in 't Goereese Gadt end het eene in de Mase op mergen precijse in zee te doen ghaen, met vorder last om haer bij de Visserije te begheeven, ende vandaer oock vorder bij haer te neemen ten zelven eynde alle sodanige scheepen als die sullen connen missen.

P. De heer Nobel heeft gerefereert bericht te sijn dat 8 schepen uyt Engelant gelopen sijn omme 't schip Amboinae, coomende seer rijck geladen, soo men seyt, met 16 tonne gouts uyt Oost-Indiën, te rescontreeren ende aen te halen ende wat ordre daertegen bij die van de Compagnie is gestelt, namentlijcken geschreven aen de officieren op 'tselve schip op haer hoede te willen wesen tegen hare vijanden ende geveynsde vrunden ende soo sij alrede vermeestert off in arresteert souden mogen sijn, haer beste te doen volgens den eedt ende trouwe om op 't gevoegelijcken off met gewelt daeruyt te redderen ende wat voorts bij de Admiraliteyten tot Amsterdam ende Rotterdam daerop is gedaen.

Ende waerop gedelibereert sijnde is goedtgevonden dat ter Generaliteyt sal worden ingebracht door de heeren van Delft, Amsterdam ende Rotterdam ter Generaliteyt te bevorderen dat aen alle de capiteynen van de oirlochschepen van 't lant sal werden belast, indien sij tot 'tgene voorss. versocht worden de behulpelijcke hant te bieden, opdat het voorss. schip behouden in 't lant mach werden gebracht.

Daernae rapport sijnde gedaen dat ter Generaliteyt goedtgevonden was op morgen drie van 's lants schepen in 't Goerese Gadt gereet leggende uyt te presten met last omme noch 2, 3 Ã 4 van de convoyers onder de buysen, soo 't eenichsints can geschieden, voor weynich dagen mede te nemen, ende dat de heer Nobel inderhaest sal gaen nae Sijn Ex.^cie omme deselve te communiceeren off niet geraden vint per post nae den admirael Dorp te senden om met sijn gansche vloot mede te gaen 't voorss. schip te soecken ende convoyeeren in 't vaderlant.

177. M. Is daernae in deliberatie geleyt het 18^e point van de beschrijvinge om eenen impost te vinden opte tulpen volgens het project bij den pachter daerop ingestelt, ende meede geleesen een request bij den zelve pachter overgelevert, versoeckende belanghende den impost mett Committeerde Raden in handelinge te comen, presenterende te solveren alle de reedenen die ter contrariën bij ende in faveur van de bloemisten souden mogen werden geallegeert.

Die van Haerlem seyden dattet maer een vexatie wesen soude ende nyet practicabel, omdat men dezelve buyten yemants weeten in een sack soude connen steecken sonder affterhaelt te connen werden, ende de luyden met eede haer te doen suyveren, dattet zelve den onvromen de proffijten toejaeghen ende de goeden alleen beswaeren soude, [dient]halven dattet zelve soude causeren diversie van die neeringe tot Utrecht ende andere plaetsen haer effenwel geleegen, ende andere reedenen meer. Conden daeromme in geenderhande manieren daertoe ver[staen], gelijck meede nyet de heeren van Leyden, Alckmaer ende voornaementlijcken meede Enckhuysen. Andere leeden meenden dat men deur eenige leeden dit stuck eens naerder soude mogen doen examineren, dat men den pachter zijne solutiën opte geallegeerde contrarie reedenen soude hooren, ende [in] alles rapport gedaen zijnde, dat alsdan naerder in de zaecke soude mogen werden geresolveert, in welcker voegen oock geconcludeert is geworden, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert de heeren van Dordrecht, Haerlem, Rotterdam, Amsterdam ende Hoorn.

P. Sijnde gedelibereert op 't XVIII^e poinct van de beschrijvinge omme een redelijcke impost te vinden op alle soorten van bloemen, tulpaen ende bollen van deselve volgens 't concept van ordonnantie daerbij overgesonden onder no. III.

Daerbij is gelesen een request van Jan Haeck cum sociis woonende tot Hoorn, te kennen gevende dat sij inventeurs sijn van de voorss. impost ende tevreeden sijn alle die daertegen souden mogen seggen, te wederleggen, versoeckende dat haer de voorss. impost in pachte mach worden gelaten op sulcken somme als men daerover sal connen accordeeren.

Is goedtgevonden alhoewel d'heeren van Haerlem ende Enchuysen 'tselve plat affsloegen als niet practicabel, in besoigne te examineeren, daertoe gecommitteert sijn Dordrecht, Haerlem, Amsterdam, Rotterdam ende Hoorn omme de redenen pro et contra te examineeren ende dienen van haren advijs. 't Versoeck van Jan Haeck is geacht te prematuer te wesen gedaen.

178. M. Op het 19^e point om een impost te vinden opten tabacque opten voet van de comsumptie, daerinne men de tappers geleyck als in de bieren een zeecker getal van ponden soude mogen doen verantwoorden, worden bij alle leeden hiertoe inclinatie gethoont als men daervan conde instellen een concept, 'twelck men oordelen moghte practicabel te sijn, waeromme de heeren Committeerde Raden gelast zijn daervan zeecker concept in te stellen ende daervan te dienen, om alsdan naerder op gelet te worden.

P. Item het XIX^e poinct van de beschrijvinge omme den impost van den taback te vinden over de coopers, sulcx dat de tappers seeckere quantiteyt van ponden in 't halff jaer te verantwoorden, off op soodanige andere voet also daerop soude mogen beramen. Is goedtgevonden dat d'heeren Gecommitteerde Raden sullen worden versocht een concept van ordonnantie in te stellen omme nae examinatie naerder te resolveeren als nae behooren.

179. M. Gehoort het rapport van de heeren Committeerde Raden opte questie ende different tusschen Jan de Leu, bailliu van Goederede, ende den bailliu van Den Briel ende van Oostvoorne ter eenre, ende de burgermeesteren ende regeerders derzelver steede ter andere zijden, is nae deliberatie verstaen ende geresolveert dat voortaen geobserveert zal worden in de ondergeschreven poincten de ordre hiernae volghende, te weeten datte nominatie van de magistraten bij de burgermeesteren ende de electie bij den bailliu zal worden gedaen; dat bij afflijvicheyt van eenige den magistraet die magh suppleren ende vervullen, maer nyet bij onbequaemheyt, als voor deesen abusivelijcken gedaen hebben; datten bailliu aldaer meede schout weesen magh; datte publijcque stadtsreeckeningen ten overstaen van den bailliu offte schout bij den secretaris van de plaetse sullen werden geapostilleert; datte magistraeten de poltijcque regeringhe alleen sal toecomen, ende den bailliu hem daermeede nyet moghen bemoeyen; dat in 't maecken van de keuren den bailliu sal moeten worden gekent, maer datte zelve opten naemen van burgermeesteren ende regeerders sullen worden gepubliceert; dat hiernae partijen in toecomende haer sullen hebben te reguleren.

P. D'heeren Gecommitteerde Raden hebben gerapporteert ende gedient van advijs op de poincten tusschen de bailliu van Goederede ende de magistraet aldaer in questie staende:

1. off den officier voortaen sal hebben d'nominatie ende elecxie van de magistraet aldaer, dat de heeren Gecommitteerde Raden heel vreempt dunckt, weten oock niet hoe hij daeraen gecomen is, als strijdich tegen haer privilegie, daertegen de heeren van de Rekeninge sustineeren dat de possessie de privilegie teniet doet. Is goedtgevonden dat de magistraet de nominatie ende de bailliu de elecxie doen sal.

2. dat in cas van affsterven d'magistraet andere sal mogen surrogeeren, maer niemant ter saecke van onbequaemheyt verlaten ende andere in plaets stellen, dat al te veer sien.

3. dat de bailliu wel schout meteen mach wesen sonder legie.

4. dat niet de bailliu, maer de secretaris de rekeningen sal appostilleren, doch den bailliu daerover mede mogen sitten om te hooren etc.

5. dat de regieringe van de stadt gelaten sal worden aen de burgemeesteren, sonder dat den bailliu sich daermede sal hebben te bemoeyen.

6. dat de bailliu in 't maecken van alle keuren mede sal werden gekent, ende alsoo gepubliceert.

Daerop de leeden haer hebben geconformeert mettet voorss. advijs.

180. M. Neegen capiteynen van de extraordinaris troepen op 't Noorderquartier gerepartieert geweest ende nu verschoven sijnde, hebbende noch solliciteurs noch gelt, is op haer versoeck van 81.000 £ goedgevonden de heeren Committeerde Raden alhier te authoriseren dat sij deese suppliant off met eenigh gelt off credijt sullen soecken te helpen, alles onvermindert de resolutie van de affectatie van de militie.

P. IX capiteynen op de repartitie van het Noorderquartier gestaen hebbende van de extraordinaris troupen, versoecken seer instantelijcken, alsoo sij in groote ongelegentheyt gebracht sijn ende alles hebben verset, langer geen raet wetende, dat se doch van eenige betalinge mogen werden versien om de mont open te houden ende nae haer garnisoenen mogen vertrecken. Haer rest 81.000 £.

Is verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden haer eenich contentement sullen doen uyt de restanten, opdat geen onheyl daeruyt en come te onstaen.

181. M. Op 't geproponeerde van de heeren van Amsterdam belanghende de fameuse boekjes, die tegens den cardinael Richelieu ende eenige grooten van 't rijck aldaer alhier bij meenichten gestroyt ende oock herdruckt worden, is nae deliberatie verstaen dat men 'tzelve serieuselijcken zal verbieden ende den officiers van de plaetsen allomme aenschrijven dat zij daerop sullen inquireren in conformité van voorghaende placcaten; dat men 'tzelve den ambassadeur alhier aenseggen ende den secretaris Heuskercke in Vranckrijck overschrijven zal om de zaecke daer 't behoort bekent te maecken ten eynde daerover geen onlusten souden comen te ontstaen.

P. De heeren van Amsterdam hebben overgeleyt seeckere fameuse boeckjens, die alomme hier ingebrocht, herdruckt ende opentlijck vercoft worden, gaende tegen de regieringe van Vranckrijck ende voornementlijcken tegen de persoon van den heer cardinael-ducq. Verclaren voorts dat men in Vranckrijck eenige boeckges tegen desen Staet off de persoon van Sijn Ex.^cie vernemende, d'selve datelijcken doet intrecken. Meynen dat men hier van gelijcken behoort te doen, gemerckt d'selve boeckgens niet anders als onlusten veroirsaecken.

Is goedtgevonden alle d'voorss. boeckgens door de officieren te doen intrecken ende dat den ambassadeur van Vranckrijck, hier sijnde, gelijck mede de secretaris Heuskercken, wegen dese Staet in Vranckrijk sijnde, daervan kennisse sal werden gedaen omme te mogen dienen als nae behooren. Op de resomptie van de resolutiën hiernae den VI^en october is goedtgevonden dat om de mesnagie elck selffs aen sijn principalen sal schrijven teneynde de officiers etc.

182. P. De heeren Gecommitteerde Raden dienende van advijs op de requeste van de weduwe van Cornelis Pietersz. van Couwenhoven, pachter geweest hebbende van de bieren tot Leyderdorp, dat haer doleantie gefondeert is op de groote sterfte aldaer, daermede 't geheele lant jegenwoordich is vervult, dat men 'tselve om de consequentie behoort aff te slaen, daermede de leeden haer hebben geconformeert ende hoewel de heeren van Leyden eenige consideratiën moveerden, 'tselve geëxcuseert.

183. P. Noch op de requeste van Wouter de Roy, schout over Dussen ende Muylkercken, dat haer redemptie geen inganck behoort te nemen als metten jare 1636, gemerckt sij niet eer hebben versocht, met welck advijs de leeden haer hebben geconformeert.

184. P. Is gelesen een brieff van de commis Claeremont uyt het leger den 3^en october, dat de commis Kessel voor een maent aen sijne handen heeft getelt voor de compagniën van het Noorgerquartier de I^e maent solts, die volgens de genomen ordre is gedistribueert; dat Kessel nu gecomen is mette II^e maent voor deselve compagniën ende dat hij, Claeremont, d'eerste maent voor de compagnie van 't Suyderquartier noch ten vollen niet ontfangen heeft. Versoeckt dat daerop ordre mach worden gestelt. Hierop is geen deliberatie gevallen.

185. M. Zijn geleesen de resolutiën verleeden weecken ter vergaderinge genomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

P. Sijn gelesen de resolutiën van de voorleden weeck, welcke extentie de leeden haer wel hebben laten gevallen, mits dat, soo wanneer het tractaet van Charnacé sal wesen geaggreëert, alsdan naerder sal werden uytgedruckt de intentie van de leeden die eenige consideratiën ter contrarie moveren, omme voor toecomende daervan te mogen blijcken.

186. M. Noch zijn geleesen een groote quantiteyt requesten ende particuliere versoecken, die offte affgeslaegen sijn offte aen advijs gestelt ende naerderhant sullen dienen.

187. P. Is gelesen een brieff van den heer Harbarts den 3^en dito uyt het leger tot Sprang, dat de clachten van de ongereparthieerd[e] ruyteren ende knechten aldaer soo groot is, dat se haer volck niet langer bijeen connen houden off moeten van honger ende ongemack vergaen, versoeckende dat alsnoch daerop ordre mach worden gestelt.

Voorts dat de commis Kessel met de 2^e maent solts voor de compagniën van 't Noorderquartier aengecomen is tot Heusden bij den commis Claermont, maer dat d'selve vanwegen 't Suytquartier noch niet verneempt, behalven dat op de eerste maent mede noch resteert. Voorts dat den vijant tot Santhoven ende daerontrent noch stil leyt.

188. P. Een brieff van den heer ambassadeur Cornelis van Beveren den 18^en september dat de Engelse vloot alle uyt zee in Duyns gecomen is, maer dat de 4 Turckse schepen op de custe van Yerlant, daervan voor desen gemelt, hebben veroirsaeckt dat den admirael van Engelant met 5 schepen derwaerts soude gaen omme de custe te bevrijden; dat oock 3 scheepen nae de Noortcuste souden gaen, d'andere aen landt blijven; dat den admirael voor desen een gulden van t'lastgeving genomen heeft; dat de heer Joachimi hem surchantie bij Sijne Ma.^ts commissarisen heeft connen becomen, sonder erkentenis, gelijck uyt sijn rapport breeder sal hooren, ende dat den graeff van Arondel rondelijcke schrijft bij den keyser geen apparentie te sien tot restitutie van de Pals.

189. P. D'vijff jongste vroulijns van Poortugael versoecken dat de ontfanger Mirop ende rentmeester van Noort-Holllant mogen worden geordonneert de renten op hare comptoiren staende ende [onder]tusschen haerluyden ende haer suster Maria, tot Geneven sijnde in proces voor 't Hoff, op quitantie van haer gemachtigde Lapremeyer onder quitantie van sijn hant, onaengesien van 't arrest daerop gedaen, te laten passeeren totdat het voorss. proces sal wesen gedecideert. Is goedtgevonden, alvooren hierop te disponeeren, te hooren 't advijs van 't Hoff voorss.

190. P. Op de requeste van de vrouwe van Soeburch omme een nieuwe acte dat de nieuwe goederen van haer man Stoutenburch, om sijn delicten geconfisqueert, haer weder sijn toegevoecht om de getrouwe diensten van haer sal. vader, de heer van S.^t Aldegonde, ten eynde deselve goederen voor de schulden van Stoutenburch, daervooren sij tot Bruyssel is gearresteert, wel ter somme van 63.000 £ niet sullen mogen geëxecuteert werden.

Is opgehouden totdat de vergaderinge compleet sal sijn.

191. P. D'gewesene pachters van de wolle laeckenen over de steden van 't Suytquartier versoeckende 1/16 paert remissie van de pacht, gelijck de pachters van Amsterdam ende 't Noordtquartier is vergunt, omme de questie mette Engelsche Coert in haer saisoen ontstaen.

Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden ende dat ondertusschen de supplianten haer namen sullen hebben bekent te maecken.

192. P. Pieter Jacob Olican, burgemeester tot Haerlem, cum sociis, te kennen gevende dat sij van den heer van Schagen seeckere erven aldaer in erffpacht hebben genomen ende costelijcke huysen tot bierstallen daerop geset, onder conditiën dat binnen deselve heerlicheyt op geen andere plaetsen eenige meerder bierstallen souden werden toegelaten, ende dat nu tot Bersingerhorn op een proeve weder een bierstal, daer se tevooren affgeschaft was, is opgerecht, daerop apparent meer sullen volgen, tot d'fraudatie van de middelen. Versoecken daertegen ordre in conformité van 't accoort ende voorgaende resolutie.

Is gestelt aen handen van de heer van Schagen om sijn consideratiën daertegen te seggen ende alsdan gedisponeert te werden nae behooren.

193. P. De gewesene pachter van 't gemael over Rijnlant versoeckende ten aensien van de groote sterffte die sijn bedrijff over 8.000 menschen heeft wechgeruckt, waer hij 12.000 gulden heeft verloren, daervan hij noch 10.000 £ schuldich is, dat hem d'selve mogen worden geremitteert, ‘twelck om de consequentie is geëxcuseert.

194. P. De 5 jongste vroulins van Poortugael versoecken ten aensien van de getrouwe diensten van haer grootvader ende ooms, respective princen Willem ende Maurits van Nassau, den lande gedaen, dat haer toegevoecht mach werden de 25.000 pond jaerlijcx, die haer moeder sa., tot Geneven overleeden, heeft getrocken tot haer onderhout, 'twelck bij Haer Ho. Mo. is toegestaen, wtbijsondert bij de gedeputeerden van dese provintie. Ten anderen dat haer oock mach werden toegestaen vrijen impost van de consumptie binnen Delft, immers van de tijt die gepasseert is, 'twelck is uytgestelt todat de vergaderinge compleet sal sijn.

195. P. Wijbrant Jansz. Tubalkijn, pachter van de wijnen over Den Hage van verscheyden jaeren, versoeckende surchantie van executie tot 21.000 gulden tot seker proces, voor de Gecommitteerde Raden ende reviseurs uytstaende, sal wesen gedecideert.

D'surchantie is geëxcuseert ende verstaen dat hij sijn saecke soo 't behoort mach vervolgen.

196. P. Cornelis Jansz. Hoorn, pachter van de haring ende gesouten vis geweest sijnde tot Amsterdam, noch schuldich 2.100 gulden, versoeckt ten aensien 't ongemack onder de buysen in sijn saisoen ontstaen, daerdoor hij groot verlies heeft gehadt. Is om de consequentie geëxcuseert.

197. P. Maritgen Heyndricx, weduwe van Heyndrick Joppen, versoeckt surchantie van executie omme haer huys te Winter ten overstaen van de ontfanger Bijleworft te mogen vercopen ten behoeve van 't lant over haer achterwesen ter saecke van pacht.

Is gestelt aen de heeren Gecommitteerde Raden om te examineeren ende dienen van advijs.

198. P. Jo.^r Mathijs van der Hoeve uytgegeven hebbende de Handvesten van Out-Batavie, dediceert 'tselve aen Haer Ed. Groot Mo. met versoeck dat hij voor historieschrijver mach werden aengenomen ende getracteert, 'twelck is geëxcuseert.

199. P. De regenten van 't eylant Texel versoeckende octroy van seeckere waterput aldaer om van yeder ton die bij de schepen aldaer sullen worden gehaelt, te mogen genieten 2¼ sts. ende verbodt dat geen meerder putten daerontrent sullen mogen werden gemaeckt, gelijck sij voor desen oock hebben versocht, maer bij de heeren van Amsterdam ende anderen opgehouden omme te communiceren met haer principalen, die daerop noch niet gereet en sijn.

Is alsnoch opgehouden totdat de voorss. leeden haer consideratiën sullen openbaren.

200. P. David Lingerbach uyt Duytslant, nu woonende tot Amsterdam, is vergunt seureté du corps tegen uytheemsche voor den tijt van ses maenden.

201. P. Frans Harres van Amsterdam continuatie van seureté du corps voor ses maenden.

202. P. Voorts dat de directeurs van 't extraordinaris convoy tegen morgen nanoen hier sullen werden beschreven omme openinge te doen van 't victalieeren van de schepen onder den lieutenant-admirael Dorp ende hoe sij van deselve sijn bejegent.

203. P. Wijders dat de leeden selffs omme oncosten te verhoeden aen haer principalen sullen schrijven omme de officieren te vermanen dat alle de fameuse boeckgens gaende tegen de regieringe van Vranckrijck ende tegen den persoon van de cardinael-ducq mogen werden ingetrocken etc. ende dat den officier ende fischael alhier sulcx sal werden aengeseyt.

204. P. Ende dat Sijn Ex.^cie sal werden aengeschreven de naerder resolutie opte affectatie van de middelen omme die te doen practiseeren, met verclaers hoe de saecke alhier voor den Staet staet, daerop men mede verhoopt ordre te stellen.

205. P. Aechgen Ariaens, haer man, pachter geweest sijnde tot ... ende vertrocken nae Oost-Indiën, is van seecker restant 12.000 £ geremitteert ende geordonneert de resteren[de] 12.000 £ te betalen op termijnen, mits stellen cautie, daertoe sij geen raet en weet. Versoeckt te mogen gestaen sonder cautie, mits haer mans gagie daervoor verbindende.

Is gestelt om advijs aen de ontfanger.

206. P. Frans Stevensz., pachter van 't gemael over Niepoort ende van meer andere middelen, versoeckt om de heete sieckte, die ontrent de halft van de menschen heeft wechgenomen, remissie van ..., 'twelck om de consequentie is geëxcuseert.

207. P. De ingesetenen van Aelsmeer clagende dat de pachter van heerengelt haer affparst tegen de ordonnantie, versoeckende daeromme interpretatie op veel verscheyden gelegentheeden. Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden den pachter sullen vermanen dat hij de luyden tegen de ordonnantiën geen overlast en doe.

208. P. Is gelesen een advijs uyt Bruysel den 26^en september dat den cardinael-infant van Camerick nae Aetrecht is verhuyst om de heete sieckte ende sijn leeger tegen de aencomste van 't Franse leeger, starck 50.000, over de riviere de Som geweecken; dat den hartoch van Wymmeren sich met Lavalette heeft geconjugeert ende met 20.000 man de stadt Sarbach belegert; dat 's vijants leeger ontrent Antwerpen leyt, houde het ooge op de prince van Orangen om, so d'selve nae Vlaenderen gaet, hem datelijcken te volgen.

209. P. Noch een brieff van Billerbeeck den 1^en october uyt Ceulen, niet sonderlijcks inhoudende.

210. M. Is geleesen de missive die Zijn Ex.^tie belanghende 't stuck van de affectatie van de militie ende 't uytgheeven van de ordonnantiën op zijn voorghaende versoeck tot antwoordt soude werden toegevoeght, ende daerbij verhaelt hoe datte heeren Committeerde Raden swaricheyt vonden om deese missive Zijn Ex.^tie toe te schicken ende van meeninge waeren, dewijl de affectatie vastgestelt is op dat vertrouwen dat teffens meede totte extraordinaris lasten behoorijcke middelen souden werden geconsenteert ende dat sulcx nyet en geschiet, dezelve lasten alsso weynigh uytstel connende lijden als de militie zelve, dat men daeromme deese resolutie nyet stucksgewijse, maer in zijn volle leeden behoort te afftervolghen, ende dewijl den ontfanger-generael Doublet claeght 13 maenden van 't ordinaris aen deese provintie ten affteren te weesen, datten ontfanger Mirop meede geen raedt om gelt en weet, ende dat daerbeneffens de extraordinaris troepen ende ongerepartieerde militie in extremiteyten gestelt zijn ende haer betalinge met impatiëntie vervolghen ende een groote somme zijn pretenderende, behalven alle de andere ontallijcke lasten. Meenden daeromme dat alvooren den brieff aen Zijn Ex.^tie aff te veerdigen, op dit tweede lidt van de resolutie meede naerder ordre behoorde te worden gestelt, ende sodanige middelen beraempt daeruyt dat men deese swaricheeden meede eensdeels soude moghen tegemoedt ghaen.

Hierop gedelibereert zijnde vielen tusschen de leeden over deese zaecke verscheyden discourssen, eenige mettet advijs van Committeerde Raden haer conformerende, andere 'tzelve impertinent oordelende ende sustinerende dat een resolutie, met volcomen kennisse van zaecken genomen ende noch naemaels bij iterative resumptiën geconfirmeert, nyet langer in dispute getrocken behoort te worden, datter het gemeene landt meede groote ondienst aen geschiet, vermits de swaricheeden daerover geclaeght wordt, mettet ophouden van deese resolutie van de affectatie nyet en worden gebeetert, maer dat men d'ander candt daerdoor de verwachte vruchten van de monsteringe oock t'eenemael teruggeset ende de saecke tot veel meerder verwijderinge ende confusie gebracht wert, behalven dat Zijn Ex.^tie oock gediscourageert wordt ende door deesen onvermogent om te behertigen datten dienst van 't landt requireert, sullende oock de zaecken daerdoor gebracht worden in sulcken poincten, dat men nyet alleen de ordinaris militie van drye staten van oorloge in 't gros ende sonder monsteringe zal moeten betaelen, maer daerdoor oock genootsaeckt worden al het extraordinaris volck aen te houden, die men voorheeft te casseren, ende dewijl de comptoiren wel betaelen connen als se willen, dat daeromme de ordonnantie opte zelve gedepescheert ende Zijn Ex.^tie bij missive daervan soude werden geadverteert, sonder de zaecke langher te dilaieren. Ende is eyntelijcken geconcludeert datte ontfangers offte heeren Committeerde Raden van haeren --- worden versocht reedenen te gheeven waerom zij de ord[dinaris compagniën] haer gerepartieert nyet connen voldoen, en hoeveele --- breeckt; dat daerbeneffens de heeren Committeerde Raden sullen overleveren staeten van de restanten van de leste negotiatiën van 12 ende 1.500.000 £ ende [200^e penning], ende pertinentlijcken aenwijsen de leeden, die daeromme noch defectueus zijn, opdatte zelve daertoe aengemaent mogen werden, werdende hierentusschen de missive aen Zijn Ex.^tie noch opgehouden.

P. Is geleesen het concept van de brieff die men in antwoorde opte affectatie der middelen voor de militie souden senden aen Sijn Ex.^cie, dat men verstaet van nieus alsnoch de affectatie vast te houden ende practiseren in conformité van voorgaende resolutie, ende soo eenige comptoiren haer quote niet wel prompt connen voldoen, dat de heeren Gecommitteerde Raden die met leeninge sullen onderhouden, ende dat men voorts besich is omme op de ongerepartieerde troepen ende andere nootelijcke lasten mede te resolveeren.

Daerop de heer Cats heeft geproponeert dat de heeren Gecommitteerde Raden haer ten hoochsten vinden becommert omdat op verdere saecken geen penningen sijn ingewillicht, voornementlijcken dat de commis Ketting gelijck mede de ontfanger van Haerlem ende Leyden rondelijcken verclaren haer quote in de affectatie maentelijcken niet op te connen brengen; dat oock de ontfanger Doblet verclaert noch 5 volle maenden aen dese provintie ten achteren te wesen; dat de extraordinaris troupen clagen dat sij bij de affectatie ende oock haer solliciteurs alle hoope van betalinge sijn benomen ende daermede t'enemael buyten posture ende in de grootste ongelegenheyt gestelt; dat ook de negociatiën sonder alvooren middelen te consenteeren daeruyt de rente souden connen werden betaelt, nootsaeckelijcken moet stuyten het credit. Versoecken daeromme de heeren Gecommitteerde Raden dat dese brieff noch mach werden opgehouden totdat op alle de andere lasten mede resolutie sal wesen genomen; dat de leeden willen consenteeren dat de insinuatiën opte verponding voor 't jaer 1636 mogen werden uytgeschreven ende een negociatie van 800.000 off 1.000.000 £ van nieus in te willigen.

Op alle 'twelck sijnde gedelibereert hebben meest alle de leeden geconsidereert met wat groote moeyten de voorss. resolutie op de instantie van Sijn Ex.^cie is tewege gebracht, daerop Sijn Ex.^cie oock sulcken staet heeft gemaeckt dat hij alrede in beslooten leger heeft gemonstert, 'twelcke men voorheenen noyt, immers t’sedert den trèves, niet heeft connen tewege brengen ende is Sijn Ex.^cie oock geresolveert de voorss. monsteringe van maent tot maent te vervolgen, ende soo men nu van de voorss. voet begint aff te wijcken, dat men dan sal vallen in naerder swaricheyt als oyt voor desen, besluytende mitsdien dat men de voorss. resolutie moet vasthouden ende Sijn Ex.^cie, die al eenige dagen op ronde antwoort heeft verwacht, aengeschreven werden, maer dat men daermede noch sal supersedeeren totdat d'heeren Gecommitteerde Raden grondich bericht sullen hebben gedaen, off door eenige van de haren off door de ontfangers, waeromme d'selve haer quote niet connen voldoen daer sij nae rijpe examinatie op sijn gerepartieert; dat oock bij deselve Gecommitteerde Raden perfecte staet sal werden overgelevert van de restanten, item van de negotiatiën, van de 200^e penning, verponding ende diergelijcke omme alle 'tselve gesien, met volcomen kennisse Sijn Ex.^cie volcomen aenschrivinge te doen. Omme de uytschrijvinge van de verpondinge volgens 't redres te doen verclaerden eenige leeden niet gelast te sijn, sustinerende dat de doleantie alvooren behoorde affgedaen te werden ende tot de versochte negociatie een apparentie te sijn voor ende aleer de defecten van de voorgaende negociatie sullen wesen gesuyvert.

211. M. De heeren Committeerde Raden effter instantiën doende datte uytschrijvinge voor de verpondinge van 't jaer 1636 allomme 't redres moght werden gedaen, vonden de heeren van Leyden ende eenige andere haer daertoe noch nyet gelast, waeromme alsnoch ongeresolveert is gebleeven.

212. M. Volgens de resolutie van huydenmergen de heeren Committeerde Raden binnenstaende ghaeven reedenen van weegen de defectueuse comptoiren waeromme dezelve onmaghtigh sijn de compagniën, op haer gerepartieert, te voldoen, te weeten omdatte repartitie genomen is nae de rollen van de verpachtinge ende datte zelve middelen nyet promptelijcken noch maentelijcken worden gefurneert, maer dickwijls off t’ eynde 's jaers, off nyet, om de meenighte van doleantiën, daerop dat oock nyet selden remissiën, surcheancen van executie ende atterminatiën werden verleent, sulcx dattet incomen daeruyt men betalen soude mogen affterblijven, behalven dat oock verscheyden capitalen opgeseyt, ende om 't credijt te behouden uytte middelen in de comptoiren moeten werden affgelost, die nyet datelijcken weeder gevonden connen werden om 't gebreck van gelt. Dat zij daeromme meenen dat beeter is de missive aen Zijn Ex.^tie op te houden ende eenighe uytte vergaderinge te committeren, die beneffens de Committeerde Raden de ontfangers, hier present weesende, naerder souden mogen hooren op haer grieff ende van alles rapport doen, om dan geresolveert te worden 'tgunt men noodigh ende dienstigh vinden zal. Belanghende de restanten van de negotiatiën, dat die zijn omdatte ontfangers geen gelt becomen connen op interessen. Dat zij tevreeden zijn daervan op mergen staet te leeveren, maer belanghende den 200^en penning, dat haer sulcx ondoenlijck is, omdat haer de quoyeren nyet toegesonden worden, ende sij daer om schrijvende nyemant haer antwoordt geefft. Dat zij de leeden versoecken, lyeff als haer is den welstandt van 't landt, dat sij met sodanige ijver willen behartigen dat nyet alleen de quoyeren overgeleevert, maer oock de restanten moghen werden gesuyvert, opdat zij de extraordinaris compagniën, die noch solliciteurs noch gelt hebben ende in de meeste extremiteyten gebracht zijn, eenigh contentement souden connen doen.

Hierop gedelibereert zijnde meenden de heeren Edelen dat men de ontfangers allomme soude lasten de ordonnantiën van de repartitie te betaelen off dat zijzelffs reeckeningen ende reedenen souden moeten geeven waerom ende hoeveel zij te cort quaemen, ende dat men haer alsdan uyt een reedelijcke negotiatie, van nieus in te willigen, soude moghen nae gelegentheyt assisteren ende alsso de resolutie in train brenghen. Dat men tot dien eynde beneffens de Gecommitteerde Raeden twee uytte vergaderinge soude moghen committeren om ten overstaen van de commies van de Finantiën d'zelve reedenen te hooren ende daervan rapport te doen. Dat men vorder Zijn Ex.^tie soude aenschrijven dat men de affectatie vast heefft gestelt ende meede datte ordonnantiën aen de capiteynen opte comptoiren sullen werden gegheeven, dan dewijl op d'een ende d'ander comptoir eenigh defect is, dat men alhier beesigh is om 'tzelve in conformité van de resolutie te rechten, ende 'tzelve geschiet zijnde, dat men Sijn Ex.^tie alsdan van alles naerder soude adverteren; datte leeden haere quoyeren hebben over te leeveren van de 200^e penning ende ordre te stellen tot furnissement van de deffecten. 'tZelve geschiet zijnde, dat men dan Zijn Ex.^tie soude mogen aenschrijven datte affectatie met effect is geresolveert.

Hiermeede hebben haer de heeren van Dort, Delfft, Rotterdam ende eenige andere geconfirmeert. Amsterdam ende meest alle volgende leeden naemen met deese reedenen geen contentement, mochten effenwel lijden datte naerder reedenen bij Committeerde Raden ende eenige uytte vergaderinge te committeren, van de ontfangers moghten werden gehoort ende daervan rapport gedaen, maer meenden effenwel dat dienonvermindert Zijn Ex.^tie tot antwoordt soude mogen werden toegevoeght dat men de affectatie vaststelt ende de ordonnantie dienvolgens daerop uytgeefft. Dan alsso belanghende eenighe weynige comptoiren noch eenige swaericheyt is, dat men beesich is in de vergaderinge daertegens ordre te stellen, ende van de uytcompste Zijn Ex.^tie naerder adverteren zal, in welcker voegen oock eyntelijcken geconcludeert is geworden.

P. Naenoen de heeren Gecommitteerde Raden versocht ende binnengecomen sijnde omme te doen bericht op de saecken huydenmorgen goedtgevonden, hebben geproponeert dat sij nae 't nemen van de resolutie op de affectatie ter leste vergaderinge d'ontfangers dubbelt van de voorss. resolutie hebben toegesonden, met last om haer daernae te reguleren; dat niemant van deselve sal connen seggen eenige andere last van de heeren Gecommitteerde Raden ontfangen te hebben. Maer de ontfangers verclaren d'selve ordre niet connen voldoen, gemerckt de staet van haer incomen is gemaeckt uyt de rollen van de verpachtinge ende reces van de verpondinge, daervan dat dickwils groote restanten vallen, oock remissiën ende atterminatiën werden gegeven, oock groote capitalen affgelost. Derhalven de heeren Gecommitteerde Raden de commis van de Finantie en de secretaris Casiopijn van de Rekencamer hebben gecommitteert omme een perfecte staet mette ontfangers te maecken. Versoecken dat eenige uyt de vergaderinge daerbij mogen werden gevoecht omme grondige kennisse van alles te mogen hebben.

Wat aengaet de extraordinaris troupen buyten de drie staten van oirloge, die clagen, ende dat wel terecht, dat sij door de voorss. resolutie van de affectatie niet allene van haer solliciteurs, maer van alle hoope van betalinge sijn ontbloot ende mitsdien in de uyterste extremiteyt gebracht; 't is wel soo dat men spreeckt om daertegen ordre te stellen, maer de soldaten connen sulcx niet affwachten off sullen van honger ende ongemack vergaen. Ende nopende 't suyveren van de defecten ende restanten, oock van de 200^e penning, daer de leeden hier sijnde belooven de goede hant aen te sullen houden, soo connen de heeren Gecommitteerde Raden met al haer schrijven sooveel niet tewegen brengen dattet effecten van dien daerop volgen, ja selffs niet dat de quoyeren daervan werden overgelevert.

Op alle 'twelcke gedelibereert wesende goedtgevonden ende geresolveert is:

1. dat een van de heeren van Leyden, Amsterdam ende Alckmaer beneffens de heeren Gecommitteerde Raden mette commis van de Finantie ende secretaris van de Rekencamer voornoemt, een perfecte staet sullen maecken van de comptoiren van de ontfangers die clagen d'ordere van de affectatie der middelen niet te connen voldoen, omme nae rapport daerop geresolveert te werden nae behooren.

2. dat de heeren Gecommitteerde Raden alsnoch een perfecte staet sullen maecken van alle de restanten, soo van de 200^en penning als verpondingh ende andersints, mitsgaders van de defecten in de negociatiën van 1.200.000 £ ende 1.500.000 £, met nominatie van degene die daerinne ende hoeveel d'selve defectueus sijn, omme alle 'tselve gehoort ende gesien sijnde, voorts geresolveert te werden sulcx ten meesten dienste bevonden sal werden den noot ende oirbaer te vereyschen.

3. dat Sijn Ex.^cie sal worden aengeschreven dat men de affectatie vasthout, d'ordonnantie daerop alrede uytgeeft ende voorts dagelijcx openbaren eenige cleyne defecten, daermede men besich is omme te suppleren ende Sijn Ex.^cie eersdaegs daerop naerder bericht sal doen.

213. P. De heer Bas van Amsterdam heeft voorgelesen een extract uyt een brieff van den 26^en september uyt Londen, dat het Oostindisch schip Amboina in Yerlant masteloos was ingecomen, doch dat de natie aldaer de Nederlanders seer sijn toegedaen, verhoopte datter eenige van onse oirlogscheepen bij sich soude crijgen om behouden in 't vaderlant te comen, soo anders de Engelsche daer achter comen, soude grootelijcken sijn swaricheyt hebben. De Engelsche vloot was in Duyns gearriveert, maer 8 van deselve weder nae de Visscherie souden gaen, vertrout dat se geen buysen sullen vinden, mochte anders wel groote swaricheyt tusschen de Engelsche ende onse schepen ontstaen. Joachimi souden den 17^e vandaer vertrecken sonder troost van Sijn Ma.^t, doch was nae sijn affscheyt een brieff naegesonden, die men verhoop[t] dat yets naeder sal inhouden. De saecken in Engelant staen seer slecht.

214. M. De gedeputeerden de ontfangers gehoort hebbende op haer onvermogentheyt tottet afftervolgen van de resolutie van de affectatie, rapporteren uytten commies verstaen te hebben datte repartitie nae de rollen van de verpachtinge gedaen is, doch opte restanten nyet en is gelet; dat oock de negotiatie van de 1.500.000 £ daeronder nyet en is beghrepen, ende dat over alle comptoire opte 3 staten 180.000 £ te cort bevonden is, die men gemeent heefft dat uytte incompleetheyt van de compagniën soude connen werden gevonden. Dat zij uytten ontfanger van Haerlem verstaen hebben dat hij hoopt opte ordonnantie betaelinge te sullen connen doen, maer soveel negotiatiën souden volghen, dat hij nyet wel raedt sagh.

Datten ontfanger van Dort verclaert dat sijn suyver incomen boven de renten ende interessen maer bedraeght 50.000 £; dat op hem 3 compagniën gerepartieert zijn, bedraegende ter maent 7.800 £; datte interessen van sommige maenden so groot zijn dat daervan voor de compagniën nyet overschieten can ende dat hem daerom sonder assistentie van ontrent 40.000 £ 's jaerlijcx onmogelijck is te betaelen.

Hierop gedelibereert zijnde is verstaen ende geresolveert datte zelve gedeputeerden versocht worden oock de reedenen van de andere ontfangers te hooren ende daervan rapport te doen, datte zelve beneffens Committeerde Raden den staeten van de ontfangers willen opneemen, opdat op 't een ende 't ander teffens magh werden geresolveert.

P. D'heer Baersdorp van Leyden heeft rapport gedaen dat sij dese morgen de commis van de Finantie alsmeede de naevolgende ontfangers van de gemene middelen op de ordre van de affectatie hebbben gehoort, dat de commis verclaerde de staet van de comptoiren gemaeckt te sijn uyt de rollen van de verpachtinge, ende dat alle de comptoiren ontrent t'samen te cort quamen off teveel beswaert waren 180.000 £, daertegen 't gemael ontrent 200.000 £ was geresen, daerbij oock de restanten niet en sijn gereeckent, ende ten derde dat de monsteringe gemenelijcken niet compleet en sij, soodat men daeruyt mede sal proffiteeren.

D'ontfanger Accersloot maeckt geen swaericheyt d'ordre van de affectatie te volgen, die hij oock verhoopte te voldoen, maer d'ontfanger De Wit van Dordrecht sijnde beswaert met 3 compagniën, bedragende ter maent een merckelijcke somme behalven de renten ende interessen die seer ongelijck verschijnen, ende in 't jaer maer overschiet ontrent 15.000 pond op sijn comptoir, in voegen dat hij de ordre van de affectatie niet sal connen voldoen, off soude met 40.000 £ moeten werden gesubsidieert.

Waerop sijnde gedelibereert is goedtgevonden dat de gedeputeerden ende Gecommitteerde Raden respective met haer besoignes, op gister gedecerneert, sullen voortgaen ende op 't spoedichste voltrecken.

215. M. De directeurs van de Mase binnenstaende ende adviserende over de gelegentheyt van de vloote van den admirael Dorp, seggen dezelven rijckelijcker als de lijste van Oost- ende Westindische Compagnie ende als de directeurs opte Noordzee van vivres voorsien te hebben, ja deurgaens ¼ part per cop meer, ende dat voor een tijdt van vier maenden ruym, die vermits in 't begin in plaetse van 600 maer 300 mannen waeren tot vijff 't halff maent bequaemelijcken ende oock langer souden connen strecken, te reeckenen van I^a augusti aff, sodattet onmogelijck is dat hij t'eynde deese maent soude moeten invallen deur gebreck van victualie. Dat oock de leckheyt ende vuylheyt van de scheepen weynigh weesen can ende met schrobben ende verckenen ende krenghen in zee haerzelffs genochsaem connen helpen. Datte leckheyt van 8.000 steecken in een schip van 100 mannen en met vijf pompen ghaende weijnigh om’t lijff heeft, houdende wel zee die 48.000 steecken met één pomp ende neegen man in een etmael doen; datten zelven admirael zelffs van de ontvangen vivres recepissen gegeeven ende groot miscontentement bethoont heefft dat men hem, so hij seyde, als nae Oost-Indiën met vivres wilde afflaeden, seggende dat hij dezelve nyet al in 't schip begheerde te hebben, maer d'zelve liever over boort wilde bruyen ende aen landt laeten staen, gelijck hij oock een geheel boot met turff aen landt gelaten heefft. Bethoonde oock groote wreevelmoedigheyt in 't monsteren van dezelve scheepen, seggende dat hij haer directeurs ende de geassumeerden nyet en kende, maer de bruy van haer hadde; dat hij aldaer souverain was ende andere onhebbelijckheeden meer, presenterende van 'tgunt voors. is breeder openinge ende aenwijsinge te doen voor eenige die de vergaderinge daertoe particulierlijck zal willen committeren.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden volgens dit versoeck eenige uytte vergaderinge te committeren om met deese directeurs naerder te spreecken ende te dienen van rapport ende advijse in wat voeghen zij sullen oordeelen dat aen den admirael Dorp op zijn missive ende clachten zal worden gerescribeert, werdende hiertoe versocht ende gecommitteert een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

P. Sijnde binnengestaen 4 directeurs van Rotterdam ofte Maes, doende bericht op 't victualieeren van de admirael Dorp met sijn bijhebbende schepen, dat d'selve den I^en augusti sijn geprovideert van alles tot den lesten november toe, ende dat niet nau, maer ruym genomen volgens de lijste van de Oost- ende Westindische Compagnie, daer wel geschaft wert, oock meerder als de capiteynen selffs voor desen geschaft hebben, behalven dat noch meer als de halve maent van augusti maer ontrent 300 coppen met vrouwen ende kinderen scheep geweest sij[n] ende behoorden over 600 starck te wesen, soodat de victualie wel behoort te strecken tot halff december.

Wat vorder aengaet dat de schepen vuyl ende leck souden wesen, connen sulcx niet begrijpen. Sijn den 25^en augusti van Hellevoet t'zeyl gegaen, wel schoon ende soo der tusschen wind ende water wat groeyt, dat can lichtelijcken schoongemaeckt werden, ende de leckheyt van de scheepen can in geen consideratie comen, vermits hij met veel volcks ende verscheyden pompen lichtelijcken 8.000 steecken can pompen, daer andere met één pomp ende weynich volck wel 48.000 steecken hebben gepompt ende noch evenwel see gehouden.

Verclaren voorts dat de admirael Dorp claechde dat sijn schip met sooveel victualie werde versien, seggende: "Wat meynt ghij, dat ick nae Oost-Indiën varen sal? Ick begeer niet langer als 2 maenden in zee te blijven ende sal mitsdien een gedeelte van de vivres weder aen landt setten" ende diergelijcke spitsvinnige propoosten meer.

Is goedtgevonden de voorss. directeurs naerder voor commissarisen te hooren, daertoe gecommitteert sijn Delft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enchuysen ende Medenblick. Dewelcke daernae hebben rapport gedaen ende gedient van advijs dat men 3 Ã 4 van de onbequaemste scheepen souden mogen opontbieden, mits dat se haer vivres alvooren sullen oversetten off in den admirael, off op desselffs ordre bij verdelinge over de vloot bij recepisse ende dat men deselve scheepen in der haest sal revictualieeren van alle noodtdrift ende schoon ende dicht gemaeckt sijnde, weder in see schicken.

Daernae heeft oock de heer Nobel rapport gedaen van sijn wedervaren bij Sijn Ex.^cie soo op de voorss. saecke alsmede van 't Oostindisch schip Amboina in Hitlant gearriveert ende wat dienaengaende daerop alhier is gepasseert. Sijn Ex.^cie geëxcuseert hebbende, heeft Sijn Ex.^cie daerop verclaert nodich te vinden dat den lieutenant-admirael Dorp met alle sijn scheepen derwaerts wert gesonden ende 't voorss. schip Amboinae, soo 't bij yemant soude mogen werden belet met gemoede off met gewelt te bevrijen ende in 't vaderlant te brengen ende andere consideratiën meer, hier te lanck om te verhalen.

Levert voorts over een credentie van Sijn Ex.^cie aen de heeren Staten-Generael, in date den VI^en october, waerinne Sijn Ex.^cie alles refereert tot het mondeling rapport van de heer Nobel.

D'welcke voorts verclaerde gesproocken te hebben een schipper van scheepgen comende van Jarmuiden, die van schip Amboina niet en hadde vernoemen, maer wel 10 coningsschepen met 2 jachten op de custe van Jarmuiden, die hem gedwongen aen boort te comen, hem affvragende off hij eenige brieven off last hadde bij monde off bij geschrift om in Hollant te brengen, dat hij sulcx soude openbaren, off soo hij yets versweech ende sij naemaels bevonden dat se hem met al sijn volck souden ophangen aen de ree. Heeft verstaen dat se weder souden gaen onder de buysen omme d'selve vorder tot recognitie te brengen.

Op alle 'twelcke als een saecke van gewichte rijpelijcken gedelibereert sijnde, is geconcludeert dat met dese noordooste wint het schip Amboina binnen een dach off twee off in ’t vaderlant, off in d'een off d'ander haven van Engelant sal moeten wesen gearriveert, ende sulcx geen tijt en is omme den admirael Dorp daernaetoe te senden, maer dat men hem sal aenschrijven see te houden ende eenige van sijn scheepen te laten op de custe van Vlaenderen, d'andere een keer te laeten doen onder de buysen omme d'selve voor alle onheylen te beschermen, ende soo daer geen onraet en is, dan weder te keren nae de cust omme den meesten dienst van 't landt op 't beste mogelijcken te betrachten, ende soo hij 't voorss. schip Amboine soude mogen rescontreren, 'tselve in 't vaderlant convoyeeren. Dat hij voorts 3 à 4 van sijn onbequaemste scheepen om see te connen houden van haer vuc[t]ualie sal ontledigen onder recepisse omme d'selve te verdelen daer meest van noden is, ende selffs mette gemelte 3 à 4 scheepen (laetende altijt sijn eygen schip in zee omme dienst te mogen doen, ende 't commando over de vloot aen diegene die bij sijn instructie daertoe is gestelt) opcomen, omme rekenschap van sijn doen te geven, de voorss. scheepen in alder haest schoon ende dicht te maecken ende revictualieeren, niet allene voor haer, maer oock voor de voorss. vloot, indien sij yets gebreck hebben, omme alsoo den dienst van 't lant tegen den vijant, die men verstaet dat op 't uytcomen leyt, te betrachten.

216. M. De heeren gedeputeerden naerder gehoort hebbende [de directeurs] van de custscheepen belanghende de voorsorge die in 't vict[ualeeren] van deselve is gedraeghen, deeden rapport ende dienden van advijs wat zij oordelden dat den admirael Dorp tot antwoordt soude behooren toegevoeght te werden.

Waerop gedelibereert zijnde eenparichlijcken verstaen ende geresolveert is datten zelven admirael zal worden aengeschreeven om zee te houden solange mogelijck is, ende tegens 't uytcomen van den viant sorghe te draeghen, ende hem op sijn soch volghen ende alle mogelijcke affbreuck te doen, ende een gedeelte van zijn vloote naer de Visserije te senden om te sien off daer eenige onraedt is ende d'zelve van alle overlast te bevrijden; so nyet, datelijcken weeder opte cust te keeren om allenthalven bij de wercken te zijn, ende in cas eenige van dezelve scheepen om vuylicheyt off leckheyt onbequaem moghten zijn langher zee te houden, dat hij, admirael, 3 à vier van dezelve nae de Mase zal opsenden ende haer vivres op de andere blijvende scheepen doen verdeelen, ende daervan recepisse gheeven, behoudende soveel als tot haer reyse nae de Mase van nooden zal zijn; dat hij mette zelve scheepen zelffs in persoon meede zal opcomen, doch zijn eyghen schip opte cust laeten onder sodanigh commandement als in zulcken cas zijn ordre is meedebrenghende, omme de heeren Staten naerder reeckenschap te gheeven van verscheyden saecken roerende 't employ ende beleydt van dezelve zijne vloote voorghevallen, ende dat dit alles ter Generaliteyt voor resolutie zal werden ingebracht, alles in conformité van 't advijs van de voors. gedeputeerden.

217. M. Is meede bij den raedsheer Loenius, geweesen commissaris op't synode lestlijcken in Noord-Hollandt gehouden, rapport gedaen van 't gepasseerde aldaer, so belanghende de gravamina over de exorbitantie van de papisten ende profanatie van den sabbaten ende 't bleycken van webben op sondaeghen, ende diergelijcke onhebbelijcke acten, alsmeede belanghende de voorgevallen saecken van de voorreedens in nyeugedruckten bijbel te maecken, van 't redresseren der psalmen Davidts tot minder ende kennelijcke voysen, van de plaetse daer de orginele translatie van den bijbel behoort bewaert te worden, van 't appel ende questie van Smoutius, 't bestellen van een predicant in 't leegher, van de exorbitantiën der Mennonisten in Groningen ende Vrieslant ende 't omloopen van haer bisschoppen binnen de steeden ende ten plattenlande, van die van Den Bosch meede onder een synode te reguleren, ende andere gelijcke saecken meer, breeder geëxtendeert bij 't schrifftelijck rapport daervan gehouden ende overgeleevert, daertoe hij hem was refererende.

Hierop gedelibereert zijnde is den heere Loenius voor zijne moeyten bedanckt, ende vorders verstaen datte originele schrifften ende pampieren van de translatie geleyt sullen worden bij de acten van 't Nationael Synode in een zeeckeren kist opte caemer ter Generaliteyt berustende, ende belanghende 't reduceren van de psalmen, dattet zelve vooralsnoch in bedencken werdt gehouden.

P. De heer Loenius als commissaris op 't Noort-Hollantsch sijnode tot Enchuysen geweest hebbende, heeft rapport gedaen van 't principaelste dat daer gepasseert was. Eerst van 't beroep bij die van Lieuwaerden op Johannes Goedthals, predicant tot Purmereynde, gedaen bij de classe van Edam, die van Lieuwaerden toegewesen, daervan Purmereinde hadde geappelleert aen 't synode, 'dwelcke parthijen over ende weeder eyntelijcken oock, de verclaringe van de predicant Goedthals gehoort, verstaen hebben dat hij bij sijn gemeente sal verblijven.

Dat voorts op de instantie van de ouderlingen van Wormer goedtgevonden was dat d'selve op alle classicale vergaderinge onder Haerlem mede sullen werden beschreven ende mogen compareeren.

Wijders de questie tusschen de predicant van Jhisp ter eenre ende de ouderlingen aldaer ter andere sijde, dat die was bijgeleyt, dat daer niet langer met stichtinge can staen, maer sal tot mey mogen blijven ende sijn tractement behouden tot mey voors., mits dat hij niet daernaer wel elders over de classe van Haerlem sal mogen predicken, ende de kerck aldaer ondertusschen bedient werden bij deselve classe.

Sijnde oock gevallen consideratiën opt den bijbel ende nieuwe testament, omme d'selve volgens het translaet, gedruckt sijnde, 2 voorredenen te geven vanwegen Haer Ho. Mo. ende d'ander vanwegen de alle gemeyne kercken. 't Oude testament is al gedruckt ende 't nieu tot II^e brieff gecomen.

Item op den rijm ende wijsen van de psalmen omme die beeter te stellen ende op weyniger gemeene wijsen te brengen. Doch is opgehouden.

Item noch waer 't or[ig]inele translaet van alles sal werden bewaert.

Noch seeckere brieff van d. Smoutius, appellerende aen 't Synodus Nationael, dat ter sijden geset maer op sijn tractement de hant bieden sullen.

Oock clachten gedaen sijnde over den aenwas van de Mennonisten ende derselver bischoppen, daertegen de predicanten sullen arbeyden, gelijck alrede tot Schermerhorn ende in Beverwijck met goede vrucht bij de predicanten is gedaen.

Consideratie omme de kercke van 's-Hartogenbosch te reguleren onder de classen van Gelderlant, doch dat geen resolutie daerop was genomen.

Daernae comende totte gravamina. D'selve waeren weynich ende meest staende op de stoutheyt der papisten, daertegen ordre sal werden versocht, doch dat wegen de classe van Haerlem oock was geclaecht over de profanatie der sabbatten, omme de boomen ende poorten te sluyten, maer bijsonder oock de bleeckeriën tot Oostzanen, Bloemendael ende Heemstede dan behooren stil te staen.

D'heer commissaris is bedanckt voor sijne moeyten ende nae deliberatie op sijn rapport verstaen dattet principaelijcken 2 poincten in consideratiën quamen, eerst aengaende den rijm ende voysen van de psalmen, d'selve noch te houden in naerder bedencken; ten tweeden dat het origineel translaet van oude ende nieuwe testament off den bijbel, soo wanneer den druck sal sijn voltrocken, sal werden bewaert bij de heeren Staten-Generael ter plaetse daer de geschriften van Synodus Nationael van Dordrecht bewaert werden.

218. M. Gehoort het rapport van den heere Nobel bij Zijn Ex.^tie geweest zijnde om denzelven te communiceren de resolutie genomen belanghende 't schip Amboina, ende omme 'tzelve in behouden haeven te brenghen, ende dat Zijn Ex.^tie van meeninge is dat men bij alle middelen met moede offte onmoede dit schip, zelffs deur de vloote van Dorp is 't noot, de Engelssen ende anderen behoorde uytte handen te houden ende te becomen ende in salvo te brenghen.

Is nae deliberatie verstaen ende geresolveert datte ordre aen den admirael Dorp te gheeven te laet soude comen, sullende het schip Amboina alvooren al in salvo gebracht offte elders anders vervallen zijn, maer dat effenwel denzelven admirael zal worden aengeschreeven om te letten so opte verseeckeringe van de cust tegens het uytloopen van de Duynkerckers, als opte Visscherije tegens de Engelssen ende tot dien eynde d'zelve eenighsints te verdeelen, so nochtans dat op het spoedichste weeder tesaemen souden connen werden geruckt, ende in cas bij occasie het schip Amboina in de handen van de Engelssen gevallen zijnde, haer moght ontmoeten, dat hij 'tzelve met zijne maght met moede offte onmoede daeruyt zal hebben te bevrijden, ende dat dit meede ter Generaliteyt voor resolutie zal werden innegebracht.

219. P. Is gelesen een advijs van Billerbeeck uyt Ceulen den 4^en october dat den bisschop aldaer nae Regensburch vertrocken [is]; dat de keyser eenige consideratiën hadde gemoveert over den handel met Vranckrijck; dat de verkiesinge van d'Roomse cooning apparent dit mael niet sal voortgaen; dat de Sacxe mitsgaders den bischop van Wirtsburch ende anderen genegen sijn tot een generale amnestia; dat de keyserse van Mompelaer sijn opgebroocken ende een groot treffen in Sacxen, daer Haersvelt gebleven soude sijn, is geschiet; dat Offenbach soo starck is dat sonder leeger daerop niet en is te winnen.

220. M. Vier capiteynen gerepartieert op 't comptoir van der Goude, vier op 't comptoir van Leyden, andere op 't comptoir van Mirop, remonstreerden op haere ordonnantiën geen gelt te connen becomen ende dat men haer aenseyt dat sij oock nyet hebben te verwachten in langen tijdt. Versochten daeromme alsso sij van solliciteurs zijn ontbloot ende datte soldaten, leeninge manquerende, nyet dan allerhande swaricheeden te verwachten te staen, dat men op 't spoedichste ordre wilden stellen tot haer betalinge. Dan is verstaen datte heeren voor deesen gecommitteert om te hooren de reedenen ende grieven van de ontfangers, die sustineren nyet te connen betaelen, 'tzelve besogne op 't spoedichste sullen voltrecken ende daervan rapport doen, omme op deese ende gelijcke versoecken alsdan gelet te werden.

P. Verscheyden colonellen ende officieren sijnde gerepartieert op 't comptoir van Leyden, Gouda ende Mirop, alwaer sij met hare ordonnantiën hebben geweest om betalinge, maer werden bij gebreck van gelt weder ledich wechgesonden, en sijn oock ontbloot van haer solliciteurs, sulcx geen raet en weten haer troupen in ordre te houden, maer sullen nootsaeckelijcken in confuysie moeten vallen. Versoecken prompte ordre dat sulcx mach werden verhoet. Is verstaen dat de gedeputeerden haer besoigne mette ontfanger omme te ondersoecken waeruyt de defecten spruyten, sullen voltrecken, om rapport gedaen sijnde daerop ordre te stellen.

221. M. Verscheyden capiteynen van 't regement van de oversten Loo ende Ferens voor deesen op 't Noorderquartier gerepartieert geweest ende nu verschoonen zijnde sonder te weten waer eenige betaelinge te consequeren, oock geen raedt weetende om eenighe solliciteurs te stellen, deeden meede ghroote instantiën om te weeten waer ende van wie haere betaelinge soude hebben te consequeren.

Waerop gedelibereert zijnde is bij meerderheyt van stemmen verstaen ende geresolveert datte resolutie van den 4^en october de Committeerde Raden van 't Noorderquartier meede zal werden aengeschreeven, ende datte zelve sullen worden versocht uytte restanten van de 200^en penning ende de gedraeghen negotiatiën aen deesen compagniën eenigh contentement te doen, ende voorts den ontfangers lasten om over te senden staet van de restanten die opte comptoiren van 'tzelve quartier noch souden mogen te ontfanghen staen, omme tot inninge van dezelve in beyde quartieren naerder ordre alsdan gestelt te worden.

P. Gelijck verthooch ende versoeck is oock gedaen bij de extraordinaris troupen onder de overste Loo, Ferens ende anderen, dat sij bij gebreck van prompte ordre t'enemael sullen comen in verloop. Is geresolveert als voor desen dat de heeren Gecommitteerde Raden de betalinge sullen doen uyt de restanten van de extraordinaris consenten.

Nota: dat oock de resolutie van den 4^e october sal overgesonden werden aen de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, omme dienvolgende d'betalinge van de extraordinaris troupen van haer repartitie te versorgen uyt de restanten ende dat se oock sullen werden versocht staet van de comptoiren over te leveren.

222. M. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde 't versoeck bij m.^r David Verheul, geweesen admiraliteyt van Den Briel, ende van de erffgenaemen van Nicolai, geweesen admiralliteyt van Zelant in 't Collegie tot Rotterdam, beyde gecondemneerden, om te hebben vernyetinge van 'tzelve vonnisse ende abolitie van haer beganghen misdaet. Worde bij alle leeden verstaen dattet zelve soude weesen van schadelijcken gevolge ende occasie connen geeven tot meerder quaedt doen, ende ten hooghsten schandaleus voor de gemeente, dat daerom ditzelve versoeck met allen ijver ter Generaliteyt tegengesprooken ende geweert sal worden.

P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat ter Generaliteyt bij m.^r David Verheul van Den Briel ende de erffgenamen van Nicolai uyt Zeelant wort versocht abolitie van de sententie tegen haerluyden ter saecke van de delicten, voor desen als raden van de Admiraliteyt tot Rotterdam gewesen, wat de leeden meynen dat daerop behoort te werden gedaen.

Is verstaen dat in dese saecke omme de leelickheyt van de fout ende consequentie niet can worden getreden ende dat oversulcx de gedeputeerden ter Generaliteyt 'tselve sullen affslaen.

223. M. Meede gerapporteert zijnde van de clachten bij Zijn Ma.^t van Vranckrijck gedaen over den vaert uyt deese landen op Spagnen, daerdeur de gemeene viant onder pretext van zout te haelen met allerhande waeren van contrebande werdt versorcht ende ten overvloede voorsien, die Zijn Ma.^t geresolveert is met alle mannieren te weeren ende de scheepen ende goederen prijs te verclaeren die nae I^a september sullen werden becomen, alsmeede over de groote onreedelijckheyt van de schippers van deese lande, die haer tot Genua met voorweeten ende vrijwilligh in dienst van Spagnen begheeven, tot stuytinge van de desseynen van zijn vloot, versterckinge van den gemeenen viant ende ondienst van de croone ende deesen Staet.

Is nae deliberatie verstaen ende geresolveert dewijl om 't soudts wille den vaert op Spagnen nyet missen connen, dat daeromme aen Zijn Ma.^t ende sijne ministers in Vranckrijck zal werden geschreeven om totte compste van den ambassadeur Lier uyt Venetiën aldaer nyet harder tegens dezelve scheepen te procederen, maer de zaecke te laeten bij de provisionele ordre tusschen den cardinael-duc ende den ambassadeur van deesen Staet beraempt; dat alsdan de zaecke naerder zal worden verhandelt ende den ambassadeur daervan behoorlijcken zal werden geïnstrueert, maer belanghende de tweede clachten die met geen reedenen geëxcuseert connen worden, dat men vanweegen den Staet daerop zal informeren ende naederhandt resolveren 'tgunt men tot dienst van de croone ende deesen Staet ende continuatie van de vrundschap ende voorcominge van meerder onheylen zal vinden te behooren.

P. Ten anderen dat 29 scheepen van dese landen haer van Genua tot Napels hebben getransporteert ende aldaer dienst van de coning van Spangiën aengenomen hebben, dat lichtelijcken groote swaricheyt tusschen Vranckrijck ende desen Staet soude connen veroirsaecken, gelijck Sijn Ma.^t sijn misnoegen daerover heeft getoont.

Is verstaen dit een onverdraechelijcke saecke te sijn, dat in sulcken gevalle onse vloot mette Fransen volgens het tractaet geconjungeert sijnde, vader tegen soon, broeder tegen broeder ende d'eene vrunt tegen d'ander soude moeten vechten, dat men sich daerop scharpelijcken op schippers ende reders sal informeeren ende alsdan naerder ordre daertegen stellen.

224. M. Op het 20^e point, spreeckende van 't weeren van de exorbitantie van de paepisten, is nae deliberatie verstaen dattet advijs van 't Hoff, daerop lest gegheeven, naerder zal werden geëxamineert; datte placcaten so die leggen allomme sullen werden geëxecuteert, ende de officieren bij 't Hoff ende anderssints daertoe gehouden dat dienthalven haer officie quijten so dat behoort.

P. Sijnde voorts in deliberatie omme ordre te stellen tegen de groote stoutheyt der papisten ende pausgesinden, die langer hoe meer toeneempt ende niet anders als verscheyden onheylen can veroirsaecken, volgens het XX^e poinct van de beschrijvinge.

Is goedtgevonden dat het advijs van 't Hoff bijderhant sal werden genomen met aller ernst als nootsaeckelijcken sijnde, ende dat de placcaten wel mogen worden geëxecuteert, daer 't alles op aencompt.

225. M. Op het 21^e point wat ordre te stellen tegens de scheepen van Engelant, de buyssen uyt een geïmagineert gesagh ende pretense eygendom van de zee exactionnerende met 1 £ per last, volgens de blijcken daervan zijnde, is verstaen alvooren de compste offte naerder advijs van de ambassadeur Joachimi aff te wachten, ende alsdan daerinne naerder te resolveren.

P. Item het XXI^e nopende den handel van de admirael ende andere officieren van de coning van Engelant mette haringbuysen van dese landen, gelijck bij de acte van deselve overgesonden onder n.^o 4 naerder blijckt, omme daerop soodanige ordre te stellen als men bevinden sullen te behooren, is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van Sijn Ex.^cie ende wat instructie dienaengaende naerder aen de admirael Dorp te geven.

226. M. Den heer Nobel refereert dat ter Generaliteyt naerder voorgedraeghen zijn --- antwoordt aen den admirael Dorp te gheeven, d'zelve nyet --- vinden, datten admirael mette vier scheepen op soude comen ten --- ren uyt Zijn Ex.^tie soude mogen weesen verstaen wat persoon in zijn absentie het commandement over de vloote soude mogen werden ---, alsso sij nyet en weeten datter eenige voet offte ordre belanghende de successie in 't commandement voor deesen is beraempt offte gestelt geweest.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden met dit advijs te conformeeren ende te verstaen datten admirael drye offte 4 van de vuylste scheepen opsendende, zelffs mette resterende vloote opte cust zee houden zal om het uytcomen van den viant te verhinderen off dezelve uytcomende te vervolghen; dat hierentusschen het advijs van Zijn Ex.^tie zal werden verstaen in cas den admirael soude opcomen, wat persoon commandement te laeten, mitsgaders wat last denzelven te gheeven tegens de Engelssen in cas dezelve de buyssen vorder souden verneemen te exactionneren, daer tot noch toe geen speciale last tegen gegheeven is, ende belanghende de plaetse van 't incomen van de scheepen, dat dienthalven gevolght zal worden de ordre bij Zijn Ex.^tie ende de geassumeerde heeren gegheeven ende beraempt.

P. D'heer Nobel heeft gerefereert uyt de Generaliteyt dat aldaer sijn gemoveert 4 consideratiën op de resolutie van den admirael Dorp: 1. bijaldien hij sijn vloot aen tweën soude verdelen, dat over elck yemant soude moeten commandeeren, wie sulcx sal doen; 2. die nae noorden soude gaen onder de buysen off die niet dient te hebben deselve last ende instructie van Dorp heeft op de defensie; 3. omme de 3 à 4 schepen in plaetse van de Maes in 't Goereese Gadt mogen incomen; 4. off al geraden is den admirael Dorp op te ontbieden sonder communicatie van Sijn Ex.^cie.

Op alle 'twelcke bij resomptie gedelibereert sijnde verstaen ende goetgevonden is dat den admirael Dorp sal aengeschreven worden met sijn vloot in zee te blijven voor de custe van Vlaenderen omme den vijant in te houden, is 't mogelijcken, off soo hij soude mogen uytcomen hem te vervolgen ende slaen, oock, is 't doenlijcken, vernietigen, doch dat hij, Dorp, 3 Ã 4 van de onbequaemste van scheepen ten fine ende onder conditie als vooren sal mogen opsenden, 'tsij op de Maes off in 't Goerese Gadt daer 't best gelegen sal wesen, omme te doen als in voorgaende resolutie; dat ondertusschen Sijn Ex.^cie van alles sal werden verwitticht ende versocht off hem oock goedt souden duncken eenige naerder ordre te geeven, voornamentlijcken tegen de Engelsen, indien d'selve yets op de buysen souden willen attenteren.

227. P. Is gelesen een missive van Sijn Ex.^cie den VI^en dito uyt het leger tot Sprang dat in de generale monsteringe onder 't regement van Charnacé ende Mesoneuve mesuysen sijn gecommitteert ende daerop geresolveert dat men van elcke compagnie 10 man sal affsnijden, gevende in bedencken op 't versoeck van deselve persoonen off men voor dit mael niet souden behooren te commiteeren.

Is goedtgevonden dat de heeren Gecommitteerde Raden de capiteynen, die daerover sullen comen clagen, sullen hooren, de gelegentheyt examineren ende daerop aen de vergaderinge dienen van haren advijs, omme dan geresolveert te werden nae behooren.

228. P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorgedragen dat voor desen hier bij Haer Ed. Groot Mo. is geresolveert dat de professor Cuneus bij geschrifte soude stellen alles dat tot wederlegginge van 't boeck 'Mare Clausum' off 'Geslooten Zee', in Engelant uytgegeven, soude mogen dienen, dat 'tsedert bij de heeren Staten-Generael daertoe sijnde versocht off geauthoriseert den advocaet Graswinckel, wat de leeden nu verstaen dat daerop vorders behoort gedaen te werden.

Is verstaen dat de gedeputeerden van de Generaliteyt rapport sullen doen wat dienaengaende aldaer mette persoon van Graswinckel is gehandelt, omme alsdan naerder te disponeren.

229. P. Daernae is gelesen een advijs van de heer ambassadeur Beveren dat den admirael van Engelant met 5 schepen ende een jacht nae Yerlant is geseylt om de cust aldaer tegen de Turcken te bewaren; dat 19 schepen van Sijn Ma.^t leggen in Duyns, daer noch 2 sullen bijcomen om in alderhaest in zee te ghaen nae de Groote Visscherie, omme d'selve tegen de Duynkerckers te bewaren, op wat voet connen wel dencken, te meer vermits de heer Joachimi, die op schepen ende goede wint wacht, sulcken vreemden antwoort becomen heeft dat den admirael Collart tot Duynkercken haest meynt uyt te loopen. De Engelsen souden genomen hebben seecker jacht comende van West-Indiën, onder pretext dattet een roover soude sijn.

230. P. Item een advijs van de heer Brederodius den 20^en september uyt Basel, dat hij van 't vervolch van de 2 leegers, in sijn leste gemelt, niet en verneempt, doch haer geruchte dat Gallas weder terugge compt nae Duyslant, ter contrarie dat hem noch 5 stucken ende volck wert naegesonden; die van Borgongiën sijn geresolveert haer mannelijcken te weeren. Geneven is geconsenteert haer gewas van coorn ende wijn te mogen insamelen; dat de plaets omme te handelen van een generale vreede van Constants is verandert ende sal wesen tot Ceulen, werwaerts de cardinael Jenettie wegen de paus al gereyst is; dat van deselve handel niet is te verwachten als een generael voornemen omme de ketters te dempen. Den ambassadeur van Engelant is met miscontentement van Regensburch over de antwoorde van de restitutie van de Pals vertrocken; dat den hartog van Rohan tegen vermoeden van de medecijns van sijn sieckte weder beetert, ende dat de Fransen in Lombaerdiën alles weder verliesen dat sij gewonnen hadden.

231. M. Is geleesen de missive vanweegen de vergaderinge te schrijven aen de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier noopende de betaelinge van een maent solts aen de extraordinaris troepen op haer gestaen hebbende uytte restanten, ende 't oversenden van den staeten van de ordinair ende extraordinaer restanten van de respective comptoiren, daertegens bij ons ende Purmerende gesegt worde dat sulcx nyet dienstigh weesen soude, de capiteynen nae --- quartier te senden, ten eynde voors., maer beeter dat men de restanten hier soude mogen soecken te becomen om nyet alleen deese, maer meede daeruyt eenige betaelinge te doen; dat wij oock vreesden dat zij daer vergeeffs souden comen ende haerzelffs in meerder costen engageren. Dan is dienonvermindert de missive geapprobeert ende verstaen dat [desen over]gesonden soude werden.

P. Is gelesen 't concept van de brieff die volgende de resolutie van gisteren affgesonden sal werden aen de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, omme de extraordinaris compagniën, voor desen aldaer betaelt sijnde, alsnoch uyt de restanten te willen betalen, ende oock staet van de comptoiren oversenden. De extensie van desen brieff hebben de leeden haer wel laeten gevallen, hoewel eenige leeden van 't Noorderquartier meynden beeter te sijn dat d'restanten, daer gezuvert sijnde, hier wierden gebracht ende betaelt.

232. M. Is meede geleesen de resolutie ende missive van deese vergaderinge te schrijven aen den admirael Dorp, die meede gehouden is voor gearresteert.

P. Item 't concept van de resolutie op de vloot van de admirael Dorp, mede op gisteren nae 't rapport van de heer Nobel genomen, daerbij de gemelte Nobel nu verclaert verstaen [te hebben] datter eenige van de vijants schepen in zee sijn, d'welcke eenige visschers souden genomen hebben. De extensie van dese resolutie is nae cleyne correctiën mede voor goedt aengenomen, omme alsoo boven ingebracht te worden.

233. M. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 22^e point van beschrijvinge omme opten naeme van den Staet eenige bewinthebbers in 't Collegie van XIX^en van de Westindische Compagnie te stellen, verstonden meest alle dat sulcx nyet practicabel noch oock gefondeert was, ten waere alle de andere provintiën gelijcke bewinthebbers wilde toestaen, dat nyet en conde geschieden dan met groote belastinge van dezelve Compagnie ende tot ondienst van 't landt. Dan de Edelen daertegens van andere gevoelen weesende ende opiniatrerende, is de saecke gebleeven sonder conclusie.

234. M. Op het 23^e point omme eens een affcompste te maecken mette heeren van Zelant noopende 't vergeeven van de president- ende griffiersampten in den Hoogen Raede op d'een off d'ander voorslagh, worde nae deliberatie verstaen dat men de heeren van Zelant soude aenschrijven om tegens de naeste vergaderinge gereedt te zijn, offte dat men bij gebreecke van sulcx met advijs van Zijn Ex.^tie sal procederen tot nominatie van sodanige personen uyt deese provintie als men geraeden vinden zal.

P. Item het XXIII^e point omme een goeden uytcoomste te vinden op 't verschil tusschen Haer E. Groot Mo. ende de heeren Staten van Zeelant ontstaen over 't verkiesen van een president ende greffier van de Hoogen Rade.

Is goedtgevonden die van Seelant aen te schrijven haer gereet te willen maecken tegen de naeste vergaderinge, off soo sij dan noch in gebreecke blijven, dat men bij dese provincie allene soodanige ordre sal moeten stellen als bevinden sal werden oirbaer te vereysen.

235. M. Noch zijn geleesen verscheyden particuliere requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is.

236. M. Opte versoeck van den heere van Mathenes in den naeme van de andere curateuren tot Leyden, is geconsenteert dat in een burgershuys drye cameren sullen mogen laeten prepareren, so om haer eygen gemack alsmeede om voor te comen de infectie, dien deur den reysenden man te bevreesen is, ende dat ten zelven eynde d'zelve tot huyshuur jaerlijcx zal werden toegevoeght een somme van een hondert ende vijfftigh gulden.

P. De heer van Matenes als curateur van de Universiteyt tot Leyden versoeckt dat haer mach worden toegevoecht een seeckere somme tot huyr van drye camers in een burgershuys, daer sij haer vrijheyt sullen mogen hebben als sij daer sijn, gemerckt voor desen door de contagieuse sieckte seer becommerlijcken is geweest in een herberge te gaen.

Daerop is geconsenteert voor 3 camers à 50 gulden, t'samen 150 gulden in 't jaer.

237. M. Den æconomicus van 't Latijnse Collegie tot Leyden versoeckende verhooginge van 't costgelt van de bursalen van 6 sts. 9 penningen tot 10 sts. 15 penningen, gelijck den æconomicus van 't Fransse Collegie is genyetende, worde bij 't meerendeel van de leden tot 8 sts. per cop daeghs geaccordeert, doch andere sustinerende dat dit een belastinge was van 1.080 £ 's jaers, daertoe zij ongelast waeren, ende eenige andere omslaegen ende resumptiën gedaen zijnde, is de zaecke blijven steecken ende is geen conclusie genomen connen worden.

P. M.^r David de Pres, schaffm.^r van de beurssalen in de Collegie tot Leyden, versoeckt in plaetse van 6 sts. 9 penningen voor elck drie mael daeghs te mogen genieten, gelijck die van 't Franse Collegie 10 sts. 15 penningen, omme de ordre te mogen voldoen, dat anders niet mogelijcken sal sijn sonder sijn ruïne.

'tWelck bij eenige ten vollen is toegstaen, bij andere maer op 8 sts., doch bij ses à 7 leeden tegengesproock[en] om de groote schaersheyt van de finantie. Ende is alsoo nae verscheyden resomptiën off men soude concludeeren off niet off ten minsten maer voor 2 jaeren op 8 sts., sonder conclusie gelaten.

238. M. De twee clercken van de heere Cats hem in absentie van den raedtpensionaris 2 jaeren 4 maenden gedient hebbende, is voor haeren dienst toegestaen t'saemen 200 £ 's jaers, de reste naer advenant in gevolgh van voorghaende gebruyck.

P. De twee clerquen van de heer raetpensionaris Cats, 2 jaren ende 4 maenden in 't affwesen van de heer van Heemstede, gewesene raetpensionaris, tot nu toe den dienst van 't lant met schrijven van de resolutiën ende anders waergenomen hebbende, versoecken daerover recompense. Is geaccordeert t'samen soodanich tractement als de clercq van de heer raetpensionaris is toegevoecht, namentlijcken tegen 200 gulden in 't jaer gereeckent.

239. M. De heeren gedeputeerden van Utrecht binnenstaende presenteeren de heeren Staten aen te wijsen den wegh waerdoor buyten haer prejuditie ende tot dienst van desen Staet een wegh soude connen gebaent worden om de Loosdrechtssen turff over den Hollandse bodem in de Zuyderzee te crijgen, ende versoecken dat op haere clachten tot weeringe van alle vorder misverstanden tusschen so nabuurige provintiën een favorabile resolutie magh werden genomen, doch is verstaen alvooren hierop te hooren het rapport van de gedeputeerden over deese zaecke, mette heeren van Utrecht gecommuniceert hebbende.

240. M. Gehoort het rapport van de gedeputeerden die de vordere ontfangers van de defectueuse comptoiren hadden gehoort, te weeten vander Goude, die op 12 compagniën staet ende 15.000 £ tecort comen vermits haer penningen aen andere lasten zijn gediverteert; van Leyden, die op 29 compagniën staet ende 40.000 £ tecort compt; van Mirop, die op 19 compagniën staet ende 65.900 £ maentelijcken tecort compt; van Delfft, die op 35½ compagniën staet ende 66.000 £ tecort compt.

Is nae deliberatie verstaen dezelve gedeputeerden te versoecken omme over deese ongelegentheyt van de comptoiren mette heeren Committeerde Raden naerder te communiceren ende te dienen van advijs waeruyt deese defecten sullen connen werden gevonden, die daernae daervan rapporterende, verclaerden de heeren Committeerde Raden van advijs te weesen, dewijl de affterstallen van de comptoiren zijn bedraeghende 217.700 £ ende dat opte leste anticipatie van 1.200.000 ende negotiatie van 1.500.000 £ de heeren van Leyden noch ten affteren zijn 15.000 £, Rotterdam 12.000 £, Amsterdam om Naerden ende Weesp 7.400 £, Gorchem 6.000 £, het Noorderquartier in 't I^e 89.000, in 't II^e 77.000 £, bedraeghende circum circa soveel als 't cort hiervooren verhaelt; dat men de defectueuse leeden soude mogen versoecken dit cort te furneren, opdat daeruyt de comptoiren moghten werden geassisteert.

Hierop effter gedelibereert zijnde is goedtgevonden dat in beyde quartieren debvoiren sullen worden gedaen om deese restanten ten spoedichste te furneren, ten eynde de defectueuse comptoiren daeruy souden mogen werden geassisteert.

P. Is wederom rapport gedaen van de besoigne mette ontfangers op de affectatie der middelen, te weten Quick vander Goude, van Alffen, van Boudewijn de Man, Reael ende Ketting, dat se de ordre van de affectatie, voornemenlijcken als de restanten daeronder niet begreepen souden sijn, op verre nae niet souden connen voldoen, maer merckelijcken moeten werden gesubsidieert. Is goedtgevonden hierover naerder mette heeren Gecommitteerde Raden te confereren ende t'samen een advijs formeeren om nae rapport daerop te resolveeren.

241. M. Opte aenschrijvinge van den heer van Oosterwijck van dat Zijn E. opten 19^en september zijn affscheyt van de Signeurije genomen hadde, ende maendaeghs daeraen zijn reyse op Vranckrijck geresolveert was te bevorderen, versoeckende dat zijn verloopen dryejaerige tractament, bij hem op wissel getrocken, bij de ontfanger Reael geaccepteert ende betaelt moght worden, is verstaen dattet zelve nyet en can worden geëxcuseert, werdende den ontfanger Reael gelast uytte penningen die uytte restanten sullen incomen, deese getrocken 2.400 £ te voldoen.

P. Is gelesen een missive van de heer ambassadeur Lier den 19^en september uyt Venetiën dat hij sijn affscheyt aldaer genomen hebbende seer beleeffdelijcken van de Serenissme is bejegent, sijn soon met een gulde ketting om sijn hals vereert ende daerbij gepresenteert d'selve ridder van S.^t Marco te willen maecken, 'twelck hij, Lier, beleefdelijcken heeft geëxcuseert. Was voornemens maendachs daeraenvolgende vandaer te vertrecken, versoeckende hem doch in sijn groote schulden door wanbetalinge van 3 jaren tractements doch niet te laten, maer dat sijne wisselen op den ontfanger Reael doch mogen werden geaccepteert ende voldaen.

Is verstaen dat hem op sijn vertreck vanhier sulcx is belooft, hoewel daernae tegen reden verandert buyten sijn weten; dat mitsdien den ontfanger Reael d'selve sal accepteeren ende uyt de restanten boven de affectatie, soo men vertrout, connen voldoen.

242. P. Is gelesen een brieff van de heer Harberts den 9^en dito uyt het leger tot Sprang, dat de commis Claeremont een maent solts aen de ruyteren ende knechten heeft voldaen, versoeckende dat oock betalinge aen de extraordinaris troupen gedaen mach worden, die seer clagen om gelt, gelijck mede de secretaris De Jonge affgesonden is aen Haer Ho. Mo. om gelt voor den treyn van 't leger.

Den vijant heeft sijn leeger van Santhoven in 't geheel opgebroocken ende marcheerde nae ...; waer hij weder neder sal slaen heeft Sijn Ex.^cie gesonden omme te vernemen, maer noch geen antwoort becomen. Waren oock 2 regementen over de brugge bij Antwerpen nae Vlaenderen getrocken. Desen brieff is gestelt in handen van de heeren Gecommitteerde Raden omme ordre van gelt te verschaffen.

243. P. De heer raetpensionaris Cats heeft voorts verhaelt dat de heeren Gecommitteerde Raden 2 capiteynen, daer den brieff van Sijn Ex.^cie op gisteren mentie van maeckt, nopende de disordre in de monsteringe van 2 regementen, hebben gehoort, die de saecke seer soecken te verschoonen alsof niet te beduyden heeft, sulcx dat de heeren Gecommitteerde Raden geen recht bescheyt connen becomen, meynen best hier niet te doen sonder naerder kennisse van de gedeputeerden in 't leger.

Is goedtgevonden dat geschreven sal worden aen de heer Harberts in 't leger omme de vergaderinge te dienen van bericht wat in de monsteringe, niet allene van de Fransen, maer oock van de Engelsen is gepasseert, omme daernae met kennisse te resolveren.

244. P. Sijn voorts in deliberatie gebracht het XXII^e poinct van de beschrijvinge omme van wegen de regieringe van 't landt meerder gesach in de Westindische Compagnie met het stellen [van] bewinthebbers te versoecken, om redenen daerbij overgesonden onder n.^o 5.

De Heeren Eedelen sustineeren hierover contentement te moeten hebben off connen tot geen verhoginge van de capitalen verstaen off resolveeren. D'andere heeren verstonden hiertoe geen redenen te dienen, dat anders groot gevollech van anderen soude hebben.

245. P. De gedeputeerden van Maessluys versoeckende alsnoch ter saecke van seecker schip, bij haer uytgerede schepen verovert, tot Rotterdam gebracht ende bij de Engelsche gereclameert als meermalen voor desen te kennen gegeven, mogen becomen complement van justitie off soo dat ten opsichte van den staet van 't lant ende de Engelsen niet geraden gevonden mochte werden, dat dan commissarisen mogen werden gecommitteert omme op haer contentement te handelen. De prinse is opgebracht bij Philips Jacobsz. Schoneman.

Is goedtgevonden dit uyt te stellen tot de coompste van Joachimi om nae rapport van deselve geresolveert te werden nae behooren.

246. P. Op den brieff van de heeren burgemeesteren ende regierders van Bergen opden Zoom clagende dat haer garnisoen geassigneert sijnde op eenige comptoiren van Suyt-Hollant, alwaer sij haer betalinge hebben versocht, maer tot antwoort becomen dat het gelt nae 't leger gesonden is. Versoecken oversulcx dat doch ordre op deselve betalinge mach werden gestelt opdat daeruyt geen swaricheyt over de voorsz. compagnie ende stadt en comen te ontstaen, d'welcke is gestelt aen de heeren Gecommitteerde Raden om te examineren ende dienen van haer advijs.

247. P. Opte brieff van de gedeputeerden in 't leeger den 9^en october tot Sprangh dat de geltnoot aldaer onder de officieren van ruyteren ende knechten, alsmede tot den treyn van 't leeger seer parst, daerop ordre sal dienen gestelt om onheyl te verhoeden; dat den vijant opgebroocken is, maecheerde nae Lier, waer sal weder willen nederslaen leert den tijt; dat Sijn Ex.^cie gaerne bericht soude sijn off de Brandenburchse troupen onder den baron Gent, wiens dienst den 17^en sullen expireren, langer sullen continueeren, off anders in cas van affschaffen, dat dan daertoe commissarisen dienen te wesen om sulcx te doen ende onder de compagniën te verdeelen.

Is verstaen dat de cassatie van de voorsz. troupen als niet tot laste van 't landt gestaen hebbende, sal worden gedaen in gevolge van voorige resolutie, mits dat sulcx geschiede buyten coste van 't lant, door commissarisen daertoe te ordonneren.

248. P. Jacobus Slijx, ingenejeur, cum sociis, gemaeckt hebbende seeckere caerte van de belegeringe ende veroveringe van de Schenckenschans, die sij aen de vergaderinge offereren met versoeck hoeveel exemplaren daervan begeeren. Is goedtgevonden een voor de Camer aen te nemen ende haer daervooren toe te voegen 60 gulden.

249. M. Uytte memorie bij den heere van Heemstede, gewesen ambassadeur in Vranckrijck, overgeleevert van eenige poincten daerop naerder resolutie werdt gerequireert, geproponeert zijnde dat naerder ordre diende gestelt opte commissievaerders van weederzijden, ten eynde de veroverde offte gerecouvreerde prinssen moghten werden gebracht in de havens, daer de scheepen vandaen vaeren, ende dat men mette executie so haestigh nyet behoort voort te vaeren, maer de propriëtarisen alvooren te hooren, worde verstaen dat alreede dienthalven bij de Admiraliteyten goede ordre was, doch dat men derzelver advijs eens op hooren zal offer oock yet aen mancqueert.

Ten 2^en datte sententie geobtineert bij de Oostindische Compagnie te Diepen tegens de Oostindische Compagnie alhier moghte werden ter executie gestelt, worde verstaen dat alvooren 't advijs van de bewinthebberen van de Oostindische Compagnie alhier daerop gehoort sal worden.

Ten 3^en datte hinder ende schaede die van de Noordsche Compagnie te Habel bij de Noordsche Compagnie alhier moght werden vergoedt, worde verstaen 't advijs van bewinthebberen meede alvooren hierop te hooren, ende dat teffens meede opgesocht zal worden 't leste affscheyt den ambassadeur van Vranckrijck, Bauchy, op zijn vertreck deesen aenghaende gegheeven.

Ten vierden dat eenige barcken in zee souden mogen werden gebracht om de passagen ter zee te faciliteren ende de correspondentiën te beeter te mogen continueren, gemerckt van de Fransse zijde sulcx nyet wel doenlijck is, worde verstaen datter Generaliteyt eenighe ordre in gestelt was, ende dat men verneemen soude hoe de zaecke aldaer lagh, om te sien off yet vorders in te doen sal staen.

P. Is gelesen de memorie bij de heer ambassadeur Pau als extraordinaris ambassadeur wegen Haer Ho. Mo bij Sijn Ma.^t van Vranckrijck nae gedaen rapport overgegeven omme daerop geresolveert te werden, bestaende in 7 poincten:

1. omme ons leger te velde sijn[de] wat notabels te willen bij der hant nemen volgens reciprocque tractaet met Sijn Ma.^t

2. omme ordre te stellen tegen de scheepen van desen Staet, haer tot Napels in dienst van Spangen begeven hebbende, tot voorcominge van verder onheyl ende meerder contentement van Vranckrijck

3. van de schepen vanhier met greynen op Spangen varende ende bij de Fransen aengehael[t] 1/3 voor borghloon ende oncosten werden geconfisqueert tot I^en september, dat daernae apparent vorder sal gaen

4. omme naerder ordere te beramen op de capiteynen ende haer commissie ter zee, als sij eenige prinsen inbrengen, dat daer soo haestich niet in wordt geprocedeert sonder de subjecten van Sijn Ma.^t op haer grieven te hooren, dat daertoe bequame tijt mach werden gestelt

5. dat de genaemde Oostindische [Compagnie] tot Diepen op seeckere sententie tegen de Compagnie alhier gewesen, contentement mach werden gedaen, daernae de Franchoysen haer sullen gedragen

6. dat oock de Noortsche Compagnie tot Habel de Grace over 't verhinder haer 1632 ende 1633 door de Noortsche Compagnie hier aengedaen, mede mogen werden gegeven, ende ten

7^en omme beter ordre te stellen op de passagie van brieven over en weer tusschen Vranckrijck ende desen Staet, daer groot verhinder in valt.

Waerop sijnde gedelibereert is verstaen dat op 't 1^e nopende 't veldleeger geen resolutie nodich is; op 't 2^e ende 3^e alrede sijnde geresolveert op den 9^en deser; op 't 4^e nopende de ingebrachte princen, dat de Admiraliteyten daertoe alreede goede ordre heeft; 5^e te stellen aen de bewinthebberen van Oostindische Compagnie; 6^e aen de Noortsche Compagnie, ende ondertusschen ter Generaliteyt opsoecken wat op affscheyt van de ambassadeur Boysier aldaer is gepasseert; op 't 7^e ende laetste mede ter Generaliteyt te vernemen wat met communicatie van Sijn Ex.^cie daerop is gedaen.

250. M. Geleesen zijnde zeecker missive van Zijn Ex.^tie van --- dewelcke geadviseert worde aen de provintiën dat men --- ontrent Schenkenschants ende de wercken bij 't Tolhuys soude -- slichten, doch het fort Amelia mette wercken aen de waeter --- houden tot naerder resolutie, ende daerbij meede gehoort --- ende schrifftelijck rapport van eenige gedeputeerden uytte Generaliteyt, die belanghende de geleegentheyt ende jegenwoordige constitutie van Schenkenschants, het deursnijden van de riviere ende van de dijcken in den Duffel, het maecken off repareren ende verlanghen van hooffden ende crebbingen naerder inspectie hebben genomen, sustinerende dat men nootwendich om den Rijn ende dienvolgens den IJsel ende Leck nyet te verliesen, de d[eur]gesneeden landen ende dijcken in den Duffel sal moeten toestoppen ende daerbeneffens verscheyden hooffden slaen ende repareren om 't waeter uytte Wael nae den arm van den Rhijn, die vier voet ondieper ende veel sm[aller] is als de Wael, te diverteren volgens de voorslaeghen bij haer gedaen.

Worde verstaen datte leeden die 't begheeren copye van dit rapport zal worden meedegegeeven om 'tzelve met haer principalen te communiceren, mits dat alles hierentusschen zal blijven in zijnen vorighen standt.

P. Is voorts gelesen een brieff van Sijn Ex.^cie van den 31^en augusti ende daerbij extract uyt het verbael van de gedeputeerden, die de stroomen van de Rijn ende Wael alsmede de wercken ontrent Schenckenschans, omme eenige van dien te slechten, maer de schans Amilia voorn. alsnoch te laten. Item omme de Rijn meerder water te geven , opdat die niet en verlande ende de Wael, die overvloet heeft, te verminderen met stoppen van seeckere gaten in de belegerin[ge] geopent, ende diergelijcke dingen meer.

Eenige leeden hebben hiervan versocht copie omme met haer principalen te communiceeren omme derselver consideratiën ende last daerop te verstaen, ende d'selve hiernae te openen omme geresolveert te werden.

251. M. De gedeputeerden van de Zuyd-Hollandse synode [versoeckende] in faveur van de verstroyde ende verjaeghde kercken van Sweebruggen, Hanau ende eenige plaetsen daerontrent, extreme ende ongehoorde hongersnoot geleeden hebbende, een collecte aen alle de gereformeerde kercken binnenslandts te moghen doen, om daermeede eenigermaeten te soulageren de overgeblevene miserabile mensschen die daer noch zijn, als eenige andere die hier te lande zijn gevlucht.

Thoonden de leeden wel passie ende meedelijden met deeser luyden sobere ende miserabile cond[itie], maer dewijl de armoede hier te lande ende allomme in de steeden aenwast ende ter cause van dien meenighfuldige collecten werden gedaen, vonden bedenckelijcken hierinne te treeden buyten last van haer respective principalen, tot welcken eynde deese zaecke in bedencken is gehouden.

P. De gedeputeerden van de Suyt-Hollantsche synode, lest gehouden tot Leerdam, te kennen gevende de groote clachten aen haer gedaen over de onmenschelijcke extremiteyten daerinne die van Sweebrugge, alsmede [die] onder Sijn Genade van Nassau ende Hanau vervallen sijn door honger, wreetheyt ende andersints, dat een miserie is om [te] hooren, versoeckende dat door alle de gereformeerde kercken een collecte mach worden gedaen voor deselve, ende oock voor de arme verdrevene die hier comen vluchten.

Eenige leeden hebben hiervan versocht copie omme te communiceeren met haer principalen, andere hebben 'tselve geëxcuseert.

252. M. De heer Nobel uytte Generaliteyt refererende dat Zijn Ex.^tie Jan Sijmonsz. Blauhulck ontbooden heefft omme als superintendent van de custscheepen op alles het generael gesagh te hebben ende de scheepen, die in 't Goereedsche Gat sullen invallen, van wat quartieren die moghten zijn, weeder op 't spoedighste uyt te rusten; dat dienvolgens oock de Staten-Generael beesigh souden zijn om deesenaenghaende voor den heer Blauhulck zeecker instructie te beraemen, bij dewelcke hem zeecker jaerlijcx tractament soude werden toegevoeght ende oock magh gegeeven in zijn absentie yemandt moghen substitueren.

Worde bij de meeste leeden verstaen dat dit een groot misslagh weesen soude, daerdeur de respective directeurs haer lust tote directie t'eenemael soude werden benomen, ende dattet daerbeneffens bij één man nyet conden waerghenomen worden ende daerom nyet dan ondienst veroorsaecken soude. Ende is derhalven goedtgevonden dat men deese zaecke in surcheance zal houden totdattet advijs van de geassumeerde heeren daerop naerder zal zijn gehoort.

P. De heer burgemeester Bas van Amsterdam heeft voorgedragen dat ter Generaliteyt wort gebesoigneert op seeckere instructie aen Jan Sijmonsz. Blauhulck omme de superintendentie te hebben over de schepen ende directeurs van de nieuwe ordre, daerinne hij meynt dat niets behoort gearresteert te worden buyten kennisse van de vergaderinge, daerop de heer Blauhulck bij Sijn Ex.^cie soude sijn geweest. D'heer Nobel daerop sijnde gehoort, dat Sijn Ex.^cie Blauhulck selffs heeft versocht ende de instructie met 3 Ã 4 woorden gecorrigeert. De directeurs verstaen dat niet mogelijcken sal sijn voor Blauhulck waer te nemen.

Is goedtgevonden hierop te hooren de consideratiën van de geassumeerde heeren, ende daervan openinge gedaen sijnde, dan naerder te letten wat nodich sal dienen gedaen te werden.

253. M. Volgens de notificatie van Jacob Olffertsz., generael van de convoien tot Enckhuysen, bij den Raedt van State voorgeslaeghen wordende dat men de graenen uyt deese landen vandaer ghaende nae Marsiliën ende Livorne ende vandaer op Spagnen, daertoe albereyts weeder een vloote gereet is, soude mogen doen betaelen viants licent omme daervan te trecken dat behoorlijck is, worde verstaen dat in poincten van beschrijvinge sal werden gebracht, mette stucken ende advijs van den Raedt daerneffens ghaende, om met al zijn leeden naerder geëxamineert te worden.

P. Daernae is gelesen een brieff van de heeren Raden van State van de …, slaende op de requeste [van] Jacob Olphertsz. d'Jonge, convoymeester tot Enckhuysen, omme inne dese gelegentheyt des tijts de granen, varende op Spangen off buyten de Hooffden, te beswaren met vijants licent, ten ware naemaels bewesen wierde dat de voorsz. grainen op neutralen waren gebracht, in welcken gevalle haer weder restitutie soude worden gedaen van 'tgene te veel betaelt soude sijn.

Is goedtgevonden dat hiervan ter naesten een poinct van beschrijvinge sal worden gemaeckt, met oversendinge van de redenen daertoe dienende.

254. M. Den colonel Standlijn claeghende dat hij met zijn compagnie op Dordrecht gerepartieert zijnde, geen betaelinge can consequeren, versoeck[t] dat daertegens behoorlijcke ordre magh werden gestelt.

Is goedtgevonden den ontfanger, present weesende, te lasten dat hij uytte 40.000 £ van de 1.500.000 £ lest genegotieert, bij hem noch restende, deesen suppliant sal moghen voldoen ende betaelen, dat bij denzelven wierde geaccepteert.

P. D'colonel Sandeleyn, gerepartieert op 't comptoir tot Dordrecht, claecht aen geen betalinge te connen geraecken, tensij de ontfangers comptoir met seeckere somme van penningen werde gesubsidieert, ende alsoo hij alrede 2 maenden ten achteren is ende niet langer raet en weet sijn compagnie in ordre te houden, soo versoeckt hij betalinge.

Is verstaen dat de ontfanger De Wit hem sal betalen uyt de defecten van voorgande negotiatiën, gelijck hij aennam te doen.

255. P. De heeren van Rotterdam hebben versocht dat de leeden die haer requeste noopende het verleggen van de dagen van haer vrije leermerckten aldaer hebben opgehouden, haer gelieven te verclaren off sij eenich grieff daerin hebben.

'tWelcke bij alle de leeden is geaccordeert sooals hiervooren is versocht, uytbijsondert de heeren van Dordrecht die sustineerden dat de marckt haer hinderlijcken soude mogen wesen. Is goedtgevonden dat sij met die van Rotterdam een anderen dach sullen beramen omme nae rapport hier gearresteert te worden.

256. P. Is gelesen een missive van de orateur Hage den 7^en augusti uyt Constantinopelen dat sijn predicant Davit Sartorius daer wel aengecomen was. Hadde danckinge gedaen over victorie van Schenckenschans. Ende sijn ander predicant soude vandaer vertrecken. Hadde eenich gelt van de coopluyden opgenomen, maer wegen Haer Ho. Mo. niet ontfangen.

Verhaelde voorts dat Keyserlijcke Ma.^t sijn susters man, van groote wetenschap boven andere uytsteeckende, op seeckere pretexten hadde gestrenguleert ende diergelijcke actiën daer voorgevallen.

257. P. Sijnde voorts rapport gedaen van 't besoigne gehouden mette ontfangers van verscheyden steden, als De Wit, Van Alffen, De Man, Reael etc., die verclaren dat omme te voldoen de geaffecteerde posten sijluyden ontrent t'samen te cort souden comen 217.700 gulden, daertegen 't Noorderquartier in de genegotieerde 1.200.000 £ schuldich is 89.000 £, Leyden 15.000, Amsterdam over 7.000, Rotterdam 12.000, Gorckum 6.000 £, daerenboven 't Noorderquartier noch in de leste negociatie van 1.500.000 £ ontrent 77.000 £, daermede de voorsz. gebreeckende comptoiren gesubsidieert werdende, de ordre soude connen werden voldaen.

Is goedtgevonden dat de defectueuse leeden, gelijck mede die van het Noorderquartier, sullen werden aengemaent haer defecten metten eersten te voldoen.

258. M. Zijn geleesen een groote quantiteyt requesten van cleynen importantie, daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notitie van gehouden te worden.

259. M. Noch zijn geleesen de resolutiën verleeden weecke genomen, die daermeede gehouden werden voor geresumeert ende gearresteert.

260. P. Is gelesen een brieff van Sijn Ex.^cie den 10^en dito uyt het leger tot Sprangh versoeckende dat het regement van de baron van Charnacé mach worden getracteert volgende tractaet met Sijn Ma.^t gemaeckt, als 't regement van de maerschal de Cattelion ende sulcx bij repartitie op dese provincie betaelt.

Veele leeden sijnde absent is nae deliberatie verstaen 'tselve in de volle vergaderinge bij resomptie in naerder deliberatie te leggen.

261. P. Gelesen wesende een advijs van 't Hoff in date den 2^en october op de requeste van Claes Huygensz. ende Janneken Michiels dat men haer versoeck omme seeckere goederen, subject fijdeï-commis, te mogen vercoopen, mits dat de portie van huysen, daervan de successeurs noch leeven, op 't gemenelant sullen werden gestelt, blijvende van gelijcke naeteure subject. Is verstaen fiat vercoopen in conformité van 't voorss. advijs van 't Hoff.

262. P. Daniël Smeck, pachter van verscheyden middelen tot Gorcum, versoeckt seecker restant van 640 gulden te mogen betalen op 3 halff jaren tot vergoedinge van sijn ruïne. Is affgeslagen als ongefondeert.

263. P. Schout ende schepenen van Werckendam clagende over de beswaernis van 't redres generael van de verpondinge, met versoeck te mogen gestaen met 500 gulden als vanouts, totdat op haer redenen van doleantie bij Sijn Ex.^cie off andersints sal wesen gedisponeert. Is om de consequentie geëxcuseert.

264. P. Cornelis Jans Groen, pachter van de haring ende gesouten vis tot Amsterdam, versoeckende voor sijn geleden schade van 2.100 gulden die hij noch schuldich is door de swaricheyt voorleden jaer onder de buysen ontstaen, ende dat de haring nu soo laet bij gecomen is ende andersints, te hebben atterminatie. Is affgeslagen.

265. P. De pachters ende medestanders van de gebrande wijnen over Hollant ende West-Vrieslant ingegaen I^a april 1624 voor 53.500 gulden behalven 't rantsoen, daeraen groot verlies gehadt door non-prestatie van de ordonnantiën ten plattenlande ende onder de uytslijters, sijn noch schuldich 1.190 gulden. Versoecken daervan remissie. Is mede affgeslagen.

266. P. Willem Salm, pachter van verscheyden middelen, noch schuldich aen ontfanger tot Delft 1.300 gulden, versoeckt 'tselve gestelt te mogen werden voor quaet restant tot sijne beter fortuyne.

Is verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden hierop sullen hooren den ontfanger ende dienen van advijs.

267. P. De ontfanger Bijlewerff van Rotterdam advijserende op de requeste van Aechgen Arians, weduwe Jacob Claes Swart, noch schuldich 1.200 gulden, dat haer man voor bootsman nae Oostindien is, op wiens gagie dat de vrou aen 't lant presenteert niet veel staets is te maecken ende heeft anders niet als voor desen geadvijseert. Is verstaen dat se haer mans gagie sal verbinden ende dan van 't stellen der voorgaende cautie ontslagen sijn.

268. P. De heeren Gecommitteerde Raden advijseerende op de requeste van Maritgen Heyndricx, haer man geweest sijnde pachter als hiervooren breeder gemelt, dat men haer wel soude toestaen haer huys ten overstaen van de ontfanger te mogen vercoopen, mits dat de penningen daervan procederende sullen comen voor 't lant in minderinge van haer restant van 2.300 gulden, in plaets van te stellen cautie.

Is goedtgevonden dat se haer huys aen de meestbiedende in voegen als vooren sal vercopen ende de penningen aen 't lant comen in minderinge van haer achterwesen.

269. P. Kerckmeesteren van Oostzanen ende van de capelle van Saerdam questie hebbende tegen die van de Rijp cum sociis, versoecken dat haer partijen alsnoch mogen werden geordonneert hare stucken onder Haer Ed. Groot Mo. te leveren op peyne van versteck ende dat recht gedaen sal werden op 'tgene blijcken sal. Fiat als versocht 14 dagen nae de insinuatie op peyne etc.

270. P. Ariaen Stevensz., pachter van de bieren tot Worcum, omme ontslaginge van de eedt ende te mogen composeeren ten meesten proffijte, 'twelck als strijdich tegen de ordonnantiën is geëxcuseert.

271. P. Albrecht Araensz., pachter van de turff tot Amsterdam anno 1625, clagende over sijn groote schade van 28.000 pond door den inbraeck ende overlast van water, noch schuldich 14.000 Æ’, versoeckt bij uytcoop boven sijn huys te mogen betalen ende van de reste remissie. Is verstaen dat hij sijn voorgaende appoinctement sal voldoen.

272. P. Pieter Cornelisz. de Haen, pachter van verscheyden middelen in diversche steden van 't Suytquartier, clagende over sijn groot verlies, in sonderheyt door de contagieuse sieckte binnen Leyden noch schuldich 12.000 £. Versoeckt te mogen verstaen met 1.000 £ 's jaers ende daerbeneffens den interest van dien tegen den penning XVI, 'twelck geëxcuseert ende affgeslagen is.

273. P. Gijsbrecht Heymans tot Gorcum noch schuldich 267 £ over de pacht van 't beestiael, versoeckt atterminatie van 4 jaeren ter saecke van haer mans pacht, 'twelck is geaccordeert.

274. P. Willem Cunia van Amsterdam is op 't versoeck van hem gesien ‘t advijs van de magistraet aldaer vergunt seureté du corps voor 6 maenden.

275. P. Is gelesen een brieff van Billerbeeck uyt Ceulen den 8^en october, mentie maeckende van de dagelijckse vergaderinge tot Reegensburch; dat de groote preparatiën aldaer worden gemaeckt tot den handel van vreede; dat den bischop van Wirtsburg binnen 3 weecken daer sal sijn.

276. P. De Gecommitteerde Raden advijserende op de requeste van Ooltgesplaet dat men haer soude mogen accordeeren continuatie van octroy voor drie jaren van op elcke aem Rijnse off Spaense wijnen te mogen heffen 6 gulden, op een oxhooft Franse wijn 5 gulden ende op een ton dick bier tot laste van de tappers 2 gulden, minder off meerder maete nae advenant tot verval van hare oncosten, daermede de leeden haer hebben geconformeert.

277. P. Gecommitteerde Raden noch advijserende op de requeste van de gemeene seepsieders tot Rotterdam omme den impost te mogen hebben bij compositie off redemptie, dat men 'tselve behoren aff te slaen om den impost bij verpachtinge te beneficeren, daermede de leeden haer oock hebben geconformeert.

278. P. M.^r Jacob Verwey, getrout hebbende de weduwe van m.^r Pieter Beckenburch, gewesene historischrijver van Selant etc., versoeckt authorisatie op m.^r Maerten van Egmont, advocaet tot Leyden, omme de halft van seecker huys te mogen opdragen.

Daerop gehoort 't naerder mondeling bericht van de pensionaris van Leyden, is 't versoeck geaccordeert.

279. P. De regenten van Out-Beijerlant versoecken continuatie van octroy voor 10 jaren omme te mogen heffen op een ton van 3 gulden bier ende daerboven tot laste van de tappers 24 sts., tot laste van de burgers 4 sts. ende van meuselaer 3 sts., op yeder hoet van alle plat- off rontsaet 2 sts. ende daerenboven van de thiende 400 £ 's jaers tot verval van hare lasten, die 6.200 £ bedragen noch ten achteren staende.

De 400 gulden te trecken uyt de tiende is geëxcuseert ende op de reste verstaen te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

280. P. Jaques Braem, pachter van verscheyden middelen tot Dordrecht, versoeckende met 1/6 van 't achterstallich restant voor sijn aenpaert te mogen gestaen. Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden.

281.P. De resolutiën van de voorleden weeck bij de heer raetpensionaris ingestelt ende gelesen wesende, sijn daermede gehouden voor geresumeert ende gearresteert.

282. M. Gehoort het geproponeerde van de heeren van Delfft belanghende de vorder proceduren van zeeckere acht predicanten, bij de leste synode van Zuydt-Hollandt gecommitteert om de kercke van Delffshaven te bedienen ter tijden ende wijlen een ordinaris predicant aldaer zal weesen beroepen, ende hoedatte zelve nyettegenstaende de leste resolutie alhier genomen, bij dewelcke de classe van Schielant die sorge bevoolen wordt ende 't versoeck van de synode affgeslaegen, effenwel tegens den 15^en deeses alhier in Den Haghe zeeckere vergaderinge uytgeschreeven hebben, daerop zij de classe van Delfflandt citeren volgens haere synodale maght om eenige uytten haeren alhier te committeren om beneffens haer te resolveren wat in conformité van de resolutie van de synode vorder te doen zal staen.

Ende daerbij meede geleesen weesende de missive zelff bij de gemelte 8 predicanten aen de classe van Delfft geschreeven, bij dewelcke zij haer aenmaetighen de maght om gelijcke convocatie te mogen doen, worde bij de heeren Edelen geoordelt dat deese zaecken te verre gingen, dat de synodus geen maght hadde om nae haer scheyden anderen maght te geeven om kerckelijcke convocatiën tegens de resolutie van de vergaderinge, sonder overstaen van personen uytte regeringe, te doen. Meenden daeromme dat men van weegen de vergaderinge de deputatis van 't synodus mette classe van Delfflandt ende Schielant soude aenschrijven van nyet te compareren ten gesetten daeghe, alsso van de vergaderinge nyet vallen zal, ende vorders de gedeputeerden alhier aengeseyt dat zij hebben te vertrecken ende de classe van Delfflandt mette sorge de kercke van Delffshaven laeten bewerden ende metten eersten procureren datter een ordinaris predicant magh werden beroepen. Meest alle andere leeden haer hiermeede conformerende, uytgeseyt de heeren van Leyden ende noch eenige andere, is daeromme in diervoeghen oock geconcludeert geworden, sonder dat eenighe disputen over gemoveert zijn geweest.

P. De heeren van Delft hebben wederom geclaecht dat de resolutie aengaende de kerck van Delffshaven alsnoch door de gedeputeerde van 't synode van Suyt-Hollant niet wort naegecomen, maer dat se daertegen een vergaderinge hebben geleyt tegen den 15^en october in de Groote Kerck van Den Hage. Volgens den brieff van den 8^en dito, die mee voorgelesen is, onderteyckent bij de 8 gedeputeerden van 't synodus, addresserende aen Henrico Arnoldi, omme terstont te openen ende te communiceeren met de classe van Delfflant ende eenige uyt het midden van haer te committeeren omme te handelen over de droeve staet van de kercke van Delffshaven, als sijnde met synodale macht geauthoriseert omme de saecke te vervolgen, totdat de resolutie van 't synode uytgewrecht ende saecke tot een goede uytcoomste gebracht sal sijn, beschuldigende de predicanten van de classe van Delfflant dat se naelatich sijn de voorss. resolutie te volgen ende de magistraten van Delff dat se bij de heeren Staten hebben te wege gebracht dat haer remonstrantie niet gelesen is geworden, tot merckelijcke verachtinge van de synode, daeruyt geschapen is een droeve scheuringe te volgen, daervan sij ontschuldich willen sijn. Versoecken mitsdien de heren van Delf dat voorgaende resolutie alsnoch effect mach sorteeren.

Waerop bij meerderheyt van stemmen is verstaen dat geschreven sal werden aen de gedeputeerden van de synode, alsmede aen de classe van Delfflant ende Schielant dat se de voorss. vergaderinge sullen naelaten ende de resolutie van Haer Ed. Groot Mo. effect laeten sorteeren.

283. M. Is geleesen de instructie die Jan Sijmonsz. Blauhulck gegeeven soude werden volgens 't advijs van Zijn Ex.^tie ende de geassumeerde heeren, bij dewelcke hem generale last ende maght gegeeven wordt om zijn residentie vooreerst te neemen tot Helvoetsluys, so haest van de 22 scheepen, 5 jachten ende 5 fregatten eenige sullen invallen, om dezelve aff te vraegen de reedenen waerom incomen ende datelijcken sorge te draeghen dat deur de directeurs schoon gemaeckt ende van vivres ende allerley behoefften op 't spoedichste weder mogen werden voorsien, kennisse van de vivres te neemen off die goedt sijn off nyet, daermeede den admirael, capiteynen ende matroosen contentement sullen moeten neemen ende t'sijnen vermaene daetelijcken sonder dilay in zee moeten ghaen; dat hij het volck meede zal mogen monsteren, de onbequaeme personen casseren ende die aen landt moetwille bedrijven deur den admirael doen corrigeren of zelffs deur den provoost-generael in apprehensie stellen zal om gestrafft te worden daer 't behoort; datten admirael, vice-admirael ende matrosen nae zijn commandement haer sullen moeten reguleren op peene van cassatie ende arbitraire correctie ende diergelijcke poincten meer, werdende hem voor 't houden van een clerck op Hellevoetsluys, mitsgaders voor sijn reys ende teercosten toegeleyt 's jaers 1.600 £.

De geassumeerde heeren voeghden hierbij dat zij op 't versoeck [van Zijn] Ex.^tie deese instructie hadden ingestelt in conformité van de resolutie, hier ter vergaderinge genomen; dat Zijn Ex.^tie die naederhandt eenigemaeten gecorrigeert ende voorts haer weer toegesonden hadde omme aen den voors. Blauhulck, hiertoe bij hem geëligeert ende versocht, behandight te worden, op wiens naeme hij oock alreede commissie hadde doen instellen, segelen ende hem behandigen.

Hierop gedelibereert weesende is goedtgevonden datte leeden copie van deese instructie zal worden meedegegheeven, om die met haer principalen te communiceren ende dat hierentusschen de zaecke zijn voortgangh neemen zal, als nyet wesende in sijn geheel.

P. D'heer van Noortwijck, Cats ende Beaumont hebben openinge gedaen van de instructie aen Jan Sijmonsz. Blauhulck gegeven, namentlijcken dat sulcx is gedaen uyt crachte van de resolutie van Haer Ho. Mo. ende van Haer Ed. Groot Mo. voor desen genomen op de 22 schepen met 5 jachten ende 5 fregatten voor 't extraordinaris convoy, welcke instructie gecommuniceert ende bij Sijn Ex.^cie gecorrigeert is, daernae bij Haer Ho. Mo. mede alsoo goedtgevonden, daeraen de directeurs van Amsterdam oock een sonderling goedt behagen nemen, verhoopende dat sulcx groote vrucht sal doen, gemerckt Blauhulck maer sal letten dat de beraemde ordre in conformité van Sijn Ex.^cie ende geassumeerde heeren intentie wel wort naegecomen, die hij telckens van alles sal adverteren bij verbael ende inventaris als andersints, ende dat yeder gehouden sal wesen, soowel vice-admirael als andere officieren ende maetroosen, sonder tegenseggen te volgen, waervooren Blauhulck als equipagem.^r sal toegevoecht werden 1.600 ƒ 's jaers voor sijn tractement, reys, teercosten, mitsgaders sijn clercq, die hij gestadich op Hellevoetsluys sal moeten onderhouden, in voegen dat de directeurs in 't minste in haer gesach niet en worden vercort. Verscheyden leeden hebben hiervan versocht copie omme met haer principalen te communiceeren ende is 't noot haer consideratiën daertegen te seggen.

284. M. De burghermeesteren van Haerlem proponerende dat zij vermits 't overlijden van de S.^t Jans heeren becomen hebben 't recht van de commanderije S.^t Jans huys ende goederen, daeronder sorterende, ende mitsdien oock ge[wor]den zijn patronen van Heemskercke, recht hebbende om tottet vaecerende predickampt zeecker bequaem persoon den classe te presenteren, alsso tusschen den classe van Noord-Hollant ende den heer van Renesse hierover proces communicatoir voor deese vergaderinge gevoert wordt, ende dat haer geen van beyden de zaecke raeckt. Versoecken dattet zelve proces van de handt geweesen ende dat zij verclaert mogen werden ver[i] patroni, ende bij 't zelve recht gemaincteneert werden.

Hierop gedelibereert zijnde, worde 'tzelve voor een notificatie aenghenomen ende verstaen datte voorn. partijen copye van deese requeste in handen sal worden gestelt, om tegens de naeste vergaderinge daertegens te seggen dat haer geraeden duncken zal.

P. Burgemeesteren ende regierders van Haerlem te kennen gevende dat haer competeert als ius patronaetschap hebbende de gifte van de kerck van Heemskercken ende tot haren kennisse gecomen is dat tusschen de heer van Assendelft ende classe van Haerlem proces is ontstaen ter saecke voorss., die nochtans geen van beyden eenich recht hebben. Versoecken daeromme dat 't voorss. proces mach worden te niet gedaen ende sij remonstranten bij haer recht gemaincteneert.

Is aengenomen voor notificatie aen de vergaderinge dat die van Haerlem haer als een derde bekent maecken in 't proces communicatoir, ende dat dubbelt van de remonstrantie sal worden gesonden aen de heer van Assendelft ende classe van Haerlem omme tegen de naeste vergadering daerop te seggen sulcx sij geraden sullen vinden.

285. M. Daernae in resumptie gebracht zijnde het 2^e point van 't haertsteedegelt, worde 'tzelve alsnoch bij de heeren van Delfft, Leyden ende Schiedam gedifficulteert, welcke leeden aengemaent zijn om met alle middelen haer principalen tot naerder consent te beweeghen.

P. Bij resomptie in deliberatie sijnde geleyt het II^e poinct van de beschrijvinge omme de affectatie der middelen voor de militie gaende te houden middelen te willen consenteeren, ende specialijcken het haertstedegelt soo 'tselve voor desen is uytgeschreven geweest.

De heeren van Delft, Leyden ende Schiedam hebben swaricheyt gemaeckt, ende is bij de heeren van Medenblick gesustineert dat dit gevoechelijcken op den voet van de verpondinge gevonden soude connen werden, daerin sij haer vrijheyt begeerden te houden.

286. M. Het 3^e point van 't hooffgelt worde bij de meeste leeden als nyet practicabel geëxcuseert. Hoorn consenteerde daerinne overal d[ie]gheene die in den 200^en penning bekent zijn. Amsterdam eximeerde alleen de dienstboden die heeregelt moeten betaelen. Dan is om de discrepantie geen conclusie in gevallen.

P. Item het III^e poinct van de beschrijvinge omme te consenteeren in een hooftgelt van 3 sts. ter maent op yeder hooft van 12 jaren ende daerboven latende voor die van aelmoessen leven. Veel leeden hebben hierinne als al te beswaerlijcken ende niet wel practicabel, gelijck uyt de voorgaende reyse gebleecken is, swaericheyt gemaeckt.

287. M. De heeren Committeerde Raden binnenstaende claeghden zeer over 't Noorderquartier dat zij nyet alleen de penningen van de comptoiren aen de gerepartieerde troepen van haer quartier voldoen, maer daertoe meede gebruycken ende in 't leeger senden de penningen van genegotieerde 1.500.000 geprocedeert, die expresselijcken tot betaelinge van de extraordinaris troepen zijn ingewillight. Versochten dat daerinne moght werden voorsien ende die van 't Noorderquartier aengeschreeven de penningen uyt de negotiatie procederende herwaertaen in handen van de ontfanger Mirop over te senden, om volgens de resolutie geïmploieert te mogen worden.

Dan de steeden van 't Noorderquartier allegerende dat dit apparentelijcken een abuys van Committeerde Raden alhier soude zijn ende dat anders uytte staet van de restanten uyt ons quartier verwacht soude blijken, is goedtgevonden 'tzelve antwoordt alvooren aff te wachten.

P. De heeren Gecommitteerde Raden hebben voorgedragen dat sij voor desen sijn aengemaent omme perfecte staet over te leveren van de restanten ende defecten van de comptoiren, 'twelcke sij tot noch toe niet hebben connen doen door de absentie van seecker commis off clercq op 't comptoir van Mirop. Clagen voorts dat de heeren Committeerde Raden van het Noorderquartier de penningen van negociatie gebruycken tot betalinge van soldaten in 't leeger, alwaer sij al twee maenden hebben betaelt, daermede haer comptoiren dan met penningen blijven voorsien ende de Gecommitteerde Raden alhier in ongelegentheyt werden gestelt, 'twelck niet behoort te geschieden.

Is goedtgevonden aff te wachten de staet van de Noorderquartier om dan naerder te letten wat daerop sal dienen gedaen te worden.

288. M. Den grave van Hanauw versoeckende subsidie van 50.000 rijcxdaelders om de stadt Hanauw van vivres, munitie ende andere behoefften tegens een belegh offte blockeringe te mogen voorsien, tenmintsten dat als in de zaecke van de landgraeff van Hessen daervooren credijt soude mogen werden verstreckt, worde ter occasie van deesen verhaelt dat ter Generaliteyt de resolutie in faveur van de landgraeff van Hessen genoomen, was verandert ende in plaetse van credijt verstrecken goedtgevonden was dat uytte contributiën Gulick ende Cleeffse landen affgeparst, die tot betaelinge van de fortificatiewerckers gedestineert waeren, de geconsenteerde 80.000 £ hem souden werden verstreckt.

Verscheyden leeden naemen dit zeer qualijcken, omdat deese fortificatiewerckers meest Hollandse personen zijn, die solange daernae gehongert hebben ende bij voortgangh van deese resolutie de vergaderinge weeder teffens opten hals sullen comen, sodat eyntelijcken geresolveert is dat dit versoeck zal worden opgehouden totdat bij ons gedeputeerden ter Generaliteyt reeckenschap zal zijn gegeeven waerom van de genomen resolutie aldaer affgeweecken is.

P. De heer raetpensionaris Cats heeft de vergaderinge voorgedragen dat hem van wegen mijnvrou de princesse ende oock van Sijn Genade de lantgraeff van Hanau opnieus is gerecommandeert dat Sijn Genade doch mach worden gesubsidieert, ende gevraecht sijn[de] wat eygentlijcken Sijn Genade intentie was, versochte credijt tot 50.000 rijcxdaelders voor hem te willen verstrecken op gelijcke voet als voor de lantgraeff van Hessen geconsenteert is.

Daerop gedelibereert sijnde hebben de leeden alle eenpaerlijcken verclaert soo ter saeke van staet als van relig[i]e wel genegen te sijn Sijn Genade te helpen, maer geconsidereert d'schaersheyt van de finantie 'tselve moeten excuseeren, te meer omdat voor de lantgraeff van Hessen mede maer credijt soude verstreckt worden, daer men nu verstaet dat hij betaelt is uyt de contributiën van de landen van Gulick ende Cleeff, daerop goedtgevonden is dat de gedeputeerden van de Generaliteyt rekenschap sullen geven.

289. M. Daernae geresumeert zijnde het 4^e point van 't zoutgelt ende geghoede tot 1.000 £ meede onder de capitalisten te brenghen tot beneficie van 'tzelve middel, de verhooginge de leeden nyet smaeckelijck vindende, van gelijcken het 5^e point om het zoudt aen den Staet te brenghen volgens 't concept, bleeven de leeden bij haer voorghaende difficulteyten, 't een en 't ander nyet geraeden noch practicabel vindende, ende sonderlinge meede nyet het brengen van 't zoudt aen den Staet; dat deese landen die de commercie mettet zoudt drijven ende nyet alleen haelen met scheepen van allen canten, maer oock sieden ende weer met groote quantiteyten vercoopen ende versenden nae alle gewesten van de werelt, 'twelck sodanigen reglement nyet lijden can, waeromme oock geen resolutie op is genoomen.

P. Sijnde bij resomptie in deliberatie geleyt het 4^e poinct van de beschrijvinge omme de capitaellisten in 't sout te vermeerderen, daerop de leeden sijnde divers, eenige consenterende soo 't leyt, andere 'tselve excuserende, ende in plaetse vandien consenterende dat den impost generalijcken oock over de capitaellisten sal mogen werden verhoocht, in voegen dat 'tselve bij resomptie is opgehouden. Gelijck mede het XVI^e poinct van de beschrijvinge omme 't sout te brengen aen den Staet, gelijck elders met groot voordeel wort gedaen volgens 't concept overgesonden onder N.^o V, veele leden verstaende dit alhier niet practicabel te wesen ende daeromme geëxcuseert is.

290. M. Noch zijn voorgeweest eenige particuliere zaecken van cleynen gewichte, daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

291. P. Is gelesen een advijs van de 8^e dito uyt Bruysel dat de Franchoysen starck te velde comen 42.000 te voet ende 12.000 te paerde, daervoor broot binnen Parijs gebacken tot haer onderhout; schijnen door te willen dringen tot in Henegouwen; dat de cardinael in Piecardiën swack van volck is ende duck de Feria van een regement ontbloot, voort discourerende na sijn opinie van de gelegentheyt der sake, dattet aldaer wel vreempt ende tot groote veranderinge mochte toevallen.

292. P. Ende aengaende de troupen van de baron van Charnacé, dat die niet en hebben te clagen, gemerckt d'selve soo wel als andere die gerepertieert sijn werden betaelt, is verstaen dat men sal blijven bij voorige ordre ende dese troupen buyten repertitie latende beneffens alle andere extraordinaris troupen, sullen betalen.

293. P. Op 't versoeck van Huyge Haring, notaris in Den Hage, omme voldoeninge van 6.357 gulden hem, soo hij seyt, competerende volgens 't accoort van de heeren Gecommitteerde Raden ter saecke van de goederen bij hem opgedaen, daervan de eygenaers buyten dese provincie sijn woonende etc., mits die in de 100^e, 500^e ende 200^e penning niet getaxeert en sijn.

Gehoort wesende 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden dat veel inpertinentie in de voorss. requeste staen, ende sulcx hem behoort te contenteeren met ¼ van 'tgene ontfangen is, sonder dat hij sich weder sal hebben te moeyen, tenware Gecommitteerde Raden ander goedt mogten vinden. De leeden hebben haer geconformeert mettet advijs van de heeren Gecommitteerde Raden als op goede redenen sijnde gefondeert.

294. P. De ingelanden van Meester Claeslandt anno 1625 ingebroocken ende daernae met excessive costen weder bedijckt, daerdoor onmachtich haer achterstal in de 200^e, 500^e ende 1.000^e penning als oock sittende onder contributie van Breda, versoecken gratie.

Is goedtgevonden hierop te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden om, 'tselve gehoort sijnde, daerop te disponeeren.

295. P. De ingelanden van de Cruyspolder versoecken mede ten aensien [van] den inbraeck annex Ooltgesplaet anno 1625 ende groote costen bij haer gedaen, 24 jaren vrijdom van de gesayde gemeeten ende verpondinge. Hierop mede te hooren 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden ende dan te disponeeren.

296. P. Bij resomptie op 't versoeck van m.^r David de Pré, econimus off schafmeester van de beurssalen in 't Collegie tot Leyden, omme in plaetse van 6 sts. 9 penningen daechs voor yeder student te mogen hebben 10 sts. 15 penningen, gelijck die van het Franse Collegie geven, sulcx hier noch breeder is verhaelt.

De leeden al wederom sijnde diversiteyt van opinie, eenige off de curateuren van de Universiteyt willende authoriseeren hierinne te disponeeren, off ten minsten toestaen als voor desen op 8 sts., andere 'tselve als een jaerlijck tractement excuserende, ende noch anderen mogende wel lijden dat in de naeste beschrijvinge wort gebracht, is gebleven sonder conclusie.

297. M. Is wederomme voorgebracht de aggreatie van 't Fransse tractaet lestelijcken geconcludeert ende vanweegen de heeren Committeerde Raden ten hooghsten gerecommandeert, opdat men nyet alleen het vordeel daerin steekende soude mogen genyeten om daeruyt te betaelen de troepen van Charnacé ende andere, maer voornaemelijcken opdatte logijs- ende gasthuysgelden daeruyt sullen mogen werden voldaen, die verscheyden leeden aen den 200^en penning sijn costende, sulcx datte heeren Committeerde Raden in plaetse van gelt met reeckeningen werden betaelt, ende overal met ijdele handen blijven sitten.

Waerop gedelibereert zijnde, worde bij de heeren van Haerlem 'tzelve als schadelijck geëxcuseert. Leyden wilde alvoren beghrootinge hebben van de oncosten die van dit subsidie souden moeten werden gedefalcqueert. Amsterdam, Alckmaer ende wij wilden de leste clausule, weesende confirmatoir van 't voorghaende tractaet bij haer nyet geconsenteert, geroieert hebben, de reste connende toestaen. D'andere leeden conden het tractaet als 't leyt aggreëren, sodat eyntelijcken geresolveert is dattet zelve tractaet gehouden wordt voor geaggreërt, behoudens dat in de notulen aengeteykent sullen worden de verclaeringen bij de leeden gedaen tot haere descharge, ende dat deese resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

P. De heer raetpensionaris Cats heeft wederom voorgedragen de perplecxiteyt daerinne de heeren Gecommitteerde Raden sich bevinden bij gebreck van gelt aen alle canten, daeromme sij seer werden aengeloopen, 'twelck eenichsints soude hebben gesesseert bijaldien het tractaet van Charnacé, daeruyt de merckelijcke somme van penningen staet te verwachten, ware geratificeert, daerop eenige leeden alsnoch swaricheyt hebben gemaeckt, die oversulcx versocht werden eyntelijcken haer met d'andere te willen voegen opdat men de vrucht daervan genieten mach.

Is eyntelijcken geconcludeert ter Generaliteyt de ratificatie wegen dese provintie toe te staen, mits dat hier in de notule sal werden aengeschreven 'tgene bij sommige leeden ter contrarie volgende haer last is verclaert, soo op de leste clausule van voorgaende tractaet als andersints, omme te dienen als nae behooren tot haer decharge.

298. P. Voorts waeruyt ende in wat voegen de extraordinaris troupen, daeronder mede begrijpende de regemente van de baron van Charnacé, voortaen betaelt sullen werden, gemerckt de clachten aen alle canten soo groot sijn dat de heeren Gecommitteerde Raden qualijck weeten hoe d'selve langer aff te setten, daeruyt dan groote swaricheyt te beduchten staet.

Is goedtgevonden de deliberatie hierop uyt te stellen tot morgen, als wanneer de heeren Gecommitteerde Raden op de saecke van de solliciteurs ende andersints bericht sullen doen, omme dan geresolveert te werden nae behooren.

299. P. Gelijck mede de mijnneurs van 't landt met haer compagnie seer clagen over wanbetalinge, als 3 maenden ten achteren staende, ende niet langer connende haer dienst doen, tensij daerop ordre worde gestelt, off sullen in confusie moeten vallen.

300. M. Geresumeert weesende 't versoeck van de vrouwe van Souburch, vrouwe van Stoutenburch, versoeckende een nyeuwe acte van de ghiffte van de halve mobilen van haer man aen haer om de goede diensten van haer grootvader, de heer van Aldegonde, bij deese vergaderinge gedaen, ende alsso uytte confiscatie ontslaeghen om haer daermede te behelpen in zeecker proces tot Brussel tegens haer geïnstitueert, hadden weynigh leeden memorie van deese concessie, de resolutie daervan in de registers meede nyet connende gevonden worden, sodat goedgevonden is deese zaecke uyt te stellen ende de suppliante te belasten daervan acte te exhiberen, off datte leeden hierentussen uyt de notulen haer memorie naerder sullen mogen vervarsschen.

P. De vrou van Soeburch versoeckende alsnoch acte daerbij blijcke dat haer de halft van de meubelen, over het delict van haer man Stoutenburch geconfisqueert, sijn gegeven ter saecke van haer saliger vaders getrouwe diensten, omme haer mette voorss. acte in 't proces tot Bruysel, haer over de gemelte Stoutenburchs schulden aldaer aengedaen, tot 63.000 £ te mogen behelpen, gemerckt sij voor 't gewijsde heeft seecker moeten doen, gelijck hiervooren mede gemelt.

Is verstaen dat alvooren naerder moet blijcken wat voor desen daerin is gedaen, derhalven de leeden haer memorie oock connen vervarschen off notule naesien, omme dan naerder hierop gedisponeert te werden, gemerckt de heer secretaris Van der Wolff verclaert daervan geen notitie noch resolutie te vinden.

301. M. Meede geresumeert weesende 't versoeck van de 5 vroulijns van Portugael omme in haere necessiteyt te moghen genyeten continuatie van het pensioen van saliger moeder, te weeten 2.500 £ 's jaers, ende daerbeneffens te genyeten vrijheyt van de middelen van consumtie in toecomende ende dat oock de vervallen imposten haer moghten worden goedtgedaen.

Worde nae deliberatie de 2 leste leeden van ’t versoeck, als weesende contrarie de resolutie affgeslaegen. Dan belanghende 't 1^e lidt eenige leeden inclinatie bethoonenden, andere daervan willende rapporteren, is goedtgevonden de zaecke uyt te stellen totte naeste vergaderinge, ten eynde alsdan de leeden daerop gelast gelieven te comen.

P. De 5 jongste vroulings van Poortugael bij resomptie weder voortgebracht sijn haer versoeck omme te mogen hebben de 2.500 gulden lijffpensioen bij haer moeder saliger uyt gratie toegevoecht, bij continuatie op haer vijffen over grootvaders ende conings saliger getrouwe diensten bij alle de andere provintiën eenpaerlijcken toegestaen, ende daerenboven vrijdom van de gemene middelen tot Delft voor haer consumptie, tenminsten van de tijt die al verstreecken is, gemerckt haer 'tselve anders al te beswaerlijcken soude vallen, gelijck hiervooren oock verhaelt.

't Versoeck van de 2.500 gulden is in bedencken gehouden omme mette principalen te communiceeren ende ter naester daerop gelast te comen, de reste van de imposten is om de consequentie geëxcuseert.

302. M. Op het 5^e point om de brandewijnen te reguleren tot zeecker getal van stoopen werde alsnoch de naerder lijste ende beghrootinge van de heeren Committeerde Raden affgewacht.

P. Bij de resomptie in deliberatie sijnde geleyt het 5^e poinct van de beschrijvinge omme den impost van de brandewijnen te reguleeren op seeckere stoopen die de tappers off slijters souden moeten verantwoorden, gelijck in regard van de bieren geschiet, is alsnoch verstaen dat de heeren Gecommitteerde Raden sullen werden versocht als voor desen een lijste op de slijters te willen instellen ende overgeven, om dan naerder geresolveert te werden.

303. M. Op het 6^e point om 100.000 £ te vinden opte goude ende zijde laeckenen opten voet van den 200^en penning, persisteerden de leeden bij voorghaende difficulteyten van ellengelt, pondtgelt, verdubbelinge, weynige tot deesen voorslagh connende verstaen, sodat geen resolutie op gevallen is.

P. Gelijck mede het VI^e poinct van de beschrijvinge omme over den impost van de goude ende sijde laeckenen te vinden 100.000 gulden nae proportie van de 200^e penning.

De leeden sijnde soo divers van opinie dat daerop geen staet en was te maecken, eenige instantie doende opte elle- off pontgelt, andere soo 't leyt consenterende, is in resomptie gelaten.

304. Vervallen.

305. M. Die van Delfft proponerende uyt haeren commandeur … verleeden saterdagh uyt diep water vandaen geghaen, verstaen [te hebben] datte Engelssen met 9 scheepen aldaer aengecomen zijn ende den commandeur in haer schip ontbooden hebben, hem affeysschende betalinge van een gulden per last van alle buyssen onder zijn commando weesende, ende die tevooren noch geweest zijn ende nyet en hebben betaelt, tevreden zijnde daervan door de vergaderinge naerder openinge te doen. Dan is 'tzelve onnoodigh geacht ende goedgevonden de deliberatie op desen uyt te stellen totte overcompste van den heere Joachimi.

P. De heeren van Delft hebben voorgedragen dat weder 9 Engelsche scheepen haer op saterdach lestleden onder de buysen hebben verthoont, den commandeur aen boort ontbooden ende een gulden van yeder last haring [geeyscht], soo van de buysen die nu opte neringe sijn als die voor desen niet betaelt en hebben.

Is goedtgevonden hierop aff te wachten de coompste van de heer ambassadeur Joachimi off desselffs schrijven, om daernae te resolveeren sulcx bevonden sal werden den oirbaer te vereyschen.

306. M. Geleesen wesende 't advijs van de heeren Committeerde Raden van 't Noorderquartier opte ongeleegentheyt tot Rijp tusschen de regenten ontstaen ende dat om alle onheylen ende ondienst van den lande voor te comen ordre diende gestelt dat d'zelve questiën, die eens gecompromitteert, doch naemaels deur overlijden van een van de arbiters weeder in verwijderinge zijn gecomen, de [eene] zijde van partijen alsnu t'onvreeden zijnde om 't compromis te voldoen, op 't alderspoedichste souden mogen werden geslist ende bijgeleyt bij deesen off den extraordinairen wegh, daerbij alle vorder appellatiën ende revisiën souden mogen werden affgesneden.

Is nae deliberatie verstaen dat dit advijs gestelt sal worden in handen van 't Hoff om uytte zelve te verstaen off men partijen nyet en soude connen bewilligen dat zij moghten toestaen dat de plano bij Haer E. recht mocht werden gedaen met affsnijdinge van alle vorder provisiën ende wat voorslaegen daertoe souden connen worden gedaen, om alsdan naerder in te resolveren.

P. Op de missive van de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, voor desen in de vergaderinge gelesen, omme doch provisionele ordre te willen stellen op de regieringe van de Rijp tusschen de vroetschap ter eenre ende schepenen ter andere sijden, opdat quaders mach werden verhoet, is goedtgevonden dat daerover geschreven sal werden aen 't Hoff dat se parthijen sullen willen hooren ende deselve bewegen, is 't doenlijcken, dat se de saecke aen haer als gedelegeerde rechters submitteren omme de plane ende sonder appel finalick te decideeren ende Haer Ed. Mo. daervan bericht doen.

307. M. Noch zijn geleesen verscheyden requesten daerinne nae geleegentheyt geresolveert is, andere aen advijs gestelt zijnde naederhant sullen dienen.

308. P. Dirck Pijl, waert in 't Schilt van Vranckrijck tot Rotterdam, versoeckt voldoeninge van 395 gulden ter saecke van verteerde costen ende anders, t' sijnen huyse bij de ambassadeur S.^t Chaumont van Vranckrijck op sijn vertreck schuldich gebleven, daervan de Raet van State ordonnantie heeft gepasseert op den ontfanger-generael Doublet, daeraen hij geen betalinge can verwerven. Versoeckt hetselve van dese provintie, 'twelck alhier is geëxcuseert ende affgewesen op de andere provintiën tot laste van de Generaliteyt.

309. P. Op 't versoeck van de eygenaers van de landen van de Noortpolder annecx Ooltgesplaet, gehoort wesende 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden, dat men haer om de redenen in de requeste gemelt souden mogen toestaen vrijdom van de verpondinge voor 10 jaren, maer de reste van de gemene middelen affslaen, hebben de leeden haer mede geconformeert.

310. P. Gelijck mede op 't advijs van de heeren Gecommitteerde Raden die van Out-Beijerlandt is toegestaen continuatie van octroy op den ouden voet voor 8 jaeren, breeder bij haer requeste hiervooren gemelt.

311. P. Jan Arentsz. cum sociis, alle burgers van Rotterdam, te kennen gevende dat sijluyden in dienste van de lande sijnde geweest onder de Admiraliteyt van Rotterdam, ter saecke dat sij wat te hart tegen Pouwels van der Nieustadt gesproocken hebben, sijn gebannen op de galay, eenige 20, andere 10, andere 6 jaren, daer sij alreede een jaer geseeten hebben, versoeckende daervan ontslagen te mogen werden omme de landen wederom als getrouwe ondersaeten dienst te mogen doen, 'twelck geëxcuseert ende affgeslagen is.

312. P. Aeffgen Schepmans, weduwe wijlen Hessel Brouwer, met hare 2 soonen versoeckt seecker huys tot Amsterdam staende, subject fijdeï-commis, te mogen coopen ende van de penningen haer schulden, daer sij in vervallen is, te mogen employeeren. Is gesonden aen 't Hoff omme te examineeren ende dienen van advijs.

313. P. Joffvrou Machtelt van Buchel, out 70 jaren, is op haer versoeck toegestaen continuatie omme de 200 gulden jaerlijcx te vooren met haer saliger moeder op 't comptoir van de ontfanger Mierop genoten, voortaen haer leven lang gedeurende te ontfangen als sijn[de] lam aen handen ende voeten, oock gebreckelijcken aen 't gesicht.

314. P. Op de questie tusschen de heer van Lis ende classe van Rijnlant noopende 't beroepen van een predicant, daerop de gemelte classe onlangs een remonstrantie overgelevert hebbende geordonneert sijn dobbelt te geven aen de heer voornoempt, omme binnen 14 dagen daertegen te mogen seggen, is verstaen dat se 'tselve alsnoch sullen stellen in handen van de heer ten fine als vooren off aen sijn officier, hier sijnde.

315. P. Ariaen Jacobsz. Vinckeveen, timmerman tot Rotterdam, van de voldoeninge van 2.500 £ over arbeytsloon hem van 't lant competerende, omme sijn saecke te mogen redderen, gemerckt hij t'enemael in ongelegentheyt is gebracht, is hier geëxcuseert ende affgewesen opde Generaliteyt wiens schult het is, omme dese provintie niet te engageren.

316. P. Burgemeesteren van Oostzanen versoeckende approbatie van seecker regelement bij haer cum sociis gemaeckt over de calverlanden, anders Halenbroeck, groot 185 morgen, omme deselve te doen regieren met keuren ende schouwen, verkiesen ende verandering van dijckgraeff ende heemraden volgens deselve ordre, met last op een yeder sich daernae te reguleeren, is gesonden aen 't Hoff om advijs.

317. M. De heeren Committeerde Raden binnenstaende leeverden over staet van de restanten van de 200^en penning ende de leste negotiatiën, verclaerende belangende den 200^en penning, dewijl eenige quoyeren noch nyet overgesonden zijn, dat zij daerom den staet gemaeckt hebben naedatten lesten 200^en penning voor deesen heefft uytgebracht, te weeten tegens 1.043.400 £, daerop dat bij de steeden van 't Suyderquartier volgens haere specificatiën opgebracht was een somme van 539.902 £, sodat aen 'tzelve middel, so de jegenwoordige quoyeren so veele sullen connen opbrenghen als de lest voorghaende, noch soude resteren stijff 502.000 £.

Belanghende de defecten van de leste negotiatie van 1.200.000 ende 1.500.000 £ dat volgens haere specificatie daervan gemaeckt ende overgeleevert, daerop noch te cort quaem in 't geheel van 1.192.266 ende dat die van 't Noorderquartier daerinne defectueus waeren in beyde negotiatiën t'saemen 499.500 £ stijff; dat deese restanten suyver bij haer genomen waeren sonder eenigh verlies offte afftreck van oncosten van tractamenten ende anders van gebreck op de quoyeren vallende, ende meede sonder reguard van de onvermogentheyt der comptoiren, dat effenwel merckelijcken ontschieten zal; dat zij hiertegens belast waeren te moeten betaelen opte maent van leeninge comptant 150.000 £ aen de extraordinaris troepen in 't gemeen op reekeninge van haer affterstallen van 't jaer 1635; ƒ 180.000 £ aen de claeghende extraordinaris capiteynen in Den Hage, een maent bedraeghende 40.000 £; aen de Admiraliteyten van Rotterdam 17.000 £ ende aen den ontfanger-generael Doublet 13 maenden aen zijn ordinair ten affteren zijnde op reekeninge tenmintsten 22.000 £ tot betaelinge van de interessen ende mainctenement van 't credijt, t'samen bedraeghende ƒ 409.000 £; dat zij hierenboven noch bij resolutie belast waeren om te betaelen aen de leveriers in voldoeninge van haer weederhelffte 56.000 £; aen de Groote Visscherije voor de vergheeven post tot uytrustinge van de drye 's landts groote oorloghscheepen de resterende helffte van 47.000 £; noch voor de Cleyne Visscherije 19.000 £; ende dat alsdan boven deese schulden noch onbetaelt blijven alle de leegerlasten, tractamenten, pensioenen, Admiraliteyten, scheep- ende wagenvrachten, leverantiën van ammunitie van oorloge, extraordinaris troepen mettet regiment van Charnacé, provisiën van de frontieren, besteedinge ende reparatie van fortificatiën ende allerhande lasten meer buyten de drye staten van oorloge in de petitie van den Raedt beghreepen, sodat zij nyet weeten hoe haer te draeghen off sij de luyden ordonnantiën sullen gheeven op comptoiren die genochsaem geslooten zijn, jae zelffs subsidie van doen hebben, dan off sij de ordonnantiën sullen weygeren, versoeckende ten eenen off ten anderen gelast te mogen werden, ende alsso sonder ghelt geen van deese zaecken te rechten is, ende dat nyet alleen de extraordinaris troepen leggende in de frontieren te Weesel ende daerontrent onbetaelt blijvende d'een off d'ander swaricheyt dreygen door de nabijheyt van de keysersse daerontrent nevens de landgraeffe van Hessen grasserende, maer dat oock uytte wanbetaelinge van de ordinaris gerepartieerde militie, daertoe verscheyden comptoiren oock nyet bestant sijn, noch meerder confusie ende swaricheyt te verwachten is.

So versochten dezelve heeren dat toch deese restanten ende defecten haer bij de leden promptelijcken in handen souden mogen worden gestelt, ende daerbeneffens ingewillight sodanige middelen als tottet draeghen van de geallegeerde lasten noodigh is om de zaecken ghaende te mogen houden ende haer ampt met ijver te moghen waerneemen, ende bij faulte van sulcx protesteren expresselijcken alles gedaen te hebben 'tgunt is van haer debvoir ende onschuldigh te willen zijn in de onheylen die door 't nonchaleren ende verwaerloosen van haere trouwe aenmaeningen souden mogen ontstaen.

Hierop gedelibereert weesende, te weeten wat remedie te vinden tot furnissement van deese restanten ende consent van eenige prompte middelen, mitsgaders waeruyt de extraordinaris troepen ende de compagniën van de mineurs, die meede ten hooghsten claeghen, soude connen voldoen ende eyntelijcken wat somme de heeren Committeerde Raeden nae 't scheyden te versorgen, is nae verscheyden resumptiën eyntelijcken geconcludeert de heeren Committeerde Raeden voor haere trouwe aenmaeninge te bedancken ende dat voorts de respective leeden ijder in den sijnen sullen aenneemen, gelijck zij aenneemen bij deese, alle trouwe debvoiren ende uyterste neersticheyt aen te wenden dat haer principalen willen instaen ende promptelijcken innen alle de restanten van de 200^en penning ende lest geconsenteerde negotiatiën ende anticipatiën van 1.200.000 ende 1.500.000 £ respective, beneffens alle oude restanten van vorige extraordinaris consenten, soveel daer noch mogen zijn, ende dezelve de heeren Committeerde Raeden alhier in handen doen stellen, offte anderssints dat tegens de ontfangers geprocedeert zal worden in conformité van de leste resolutie van de I^en augusti lestleeden; dan alsso hieruyt geen genochsaeme satisfactie aen de meest dringende schulden can worden gedaen, dat dezelve leeden meede al haer debvoiren sullen doen dat daerenboven noch in een negotiatie van ½ millioen magh worden geconsenteert ende 'tzelve consent metten eersten inschrijven opdat oock tottet furnissement prompte ordeningh werden gestelt.

Dan dewijl dezelve Committeerde Raden meede zeer claeghen over dit quartier van de nyeuwicheden bij haer gepleeght mettet senden van de penningen in 't leegher in plaetse van aen haer, ende mette ordinaris repartieerde compagniën te betaelen uytte genegotieerde penningen ende haer te onthouden, in plaetse dat die in haer handen gebracht ende daeruyt de extraordinaris lasten behooren betaelt te worden ende oock aen geaffecteert zijn, verclaerden de leeden van 't Noorderquartier dat zij van de zaecke onbewust waeren; datte heeren Committeerde Raden van 't quartier wel reeden souden gheeven van haer debvoiren ende alsdan wel bevonden werden dat men over haer restanten als onbehoorlijck ende vergeeffs claeghden. Is effenwel meede verstaen dezelve aen te schrijven omme te willen volghen den ouden voet ende geen nyeuwicheden te pleeghen, daeruyt meerder confusie soude connen ontstaen, maer de restanten op 't spoedighste alhier over te senden opdat de swaricheeden ons nyet t'enemael comen te overvallen, maer dat daeruyt so de extraordinaris troepen als de compagniën mineurs eenigh contentement magh worden ghedaen.

P. De heeren Gecommitteerde Raden binnengecomen sijnde hebben openinge gedaen van de defecten van de steeden in de 200^e penning, daervan dat eenige noch geen quoyeren en hebben gelevert, alsmeede in de negotiatiën voor desen geconsenteert, t'samen noch een merckelijcke somme bedragende, over de 1.100.266 ƒ. Item de lasten die daertegen weder te betalen staen ende voorts die uyt de scheepen in 't leeger affgedanckt wordende, alsmede van wagens, treckpaerden ende andersints, daerbij noch sullen comen boven de extraordinaris troupen, die haer dagelijcx seer moeyelijcken vallen om gelt, alsmede dat de ordinaris gerepartieerde militie uyt de comptoiren niet betaelt connen worden, maer compt daeraen tecort ontrent 200.000 £. Daerbij dan, geconsidereert dat de onbetaelde compagniën veel sijn leggende in de frontieren, dat de heer lantgraeff van Hessen sich te Wesel bevint, werwaerts oock de troupen van de keyser connen affsacken, daeruyt dan lichtelijcken groote onheylen souden comen te ontstaen, gelijck Haer Ed. Groot Mo. nae haer groote wijsheyt selffs wel connen oordelen.

Versoecken oversulcx te mogen weeten wat sij voortaen sullen hebben te doen, gemerckt de lasten ontrent 100.000 ƒ meer bedragen als uyt de voorss. defecten, schoon ten vollen gesuvert werdende, sal connen comen; off sij de ordonnantiën volgende de resolutie van de affectatie sullen laeten uytgaen dan niet, ende waer alle de andere betalinge te vinden, omme buyten confusie te mogen blijven, ende ingevalle door mancquement van gelt eenige swaerheyt ontstaet, protesteeren Gecommitteerde Raden voor Godt, voor Haer Ed. Groot Mo. ende de gansche werelt daervan ontschuldich te willen sijn ende dat dese hare verclaringe in de resolutiën mach worden geïnsereert als hebbende aen hare getrouwe vermaninge niet ontbroocken.

Waerop sijnde gedelibereert hebben alle de leeden haer ten hoochsten becommert gevonden over den beswaerlijcke staet van 't landt ende groote schaersheyt van de finantie ende mitsdien aengenomen tehuyscomende alle mogelijcke devoiren bij haer principalen te doen dat de 200^e penning spoedelijcken mach werden geïnnet, off anders tegen de ontfangers geprocedeert in conformité van voorgaende resolutie, maer maeckten veel steeden swaricheyt daervoor in te staen, gelijck de heeren Gecommitteerde Raden versochten dat oock alle devoir sal worden gedaen omme de restanten van de negotiatiën te vorderen, ende speciaelijcken bij de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier, die gesecht werden in 't een ende 't ander noch schuldich te sijn 499.000 £, alsmede dat sij rekenschap sullen willen geven waeromme sij de genegotieerde penningen selffs in 't leeger ende niet als voor desen aen de heeren Committeerde Raden gesonden [hebben] volgens 't oude gebruyck; dat voorts de resolutie van de affectatie sal werden vastgehouden, ende op d'andere lasten, soo van de extraordinaris compagniën buyten repartitie sijnde, alsmede van de compagnie mijneurs ende andersints, mede ordonnantiën verleent werden omme de betalinge te doen uyt de voorss. restanten, daerbij de heeren Gecommitteerde Raden dan noch versochten 500.000 £ van nieus te mogen negocieeren, sonder d'welcke sij vreesden dat de confusie soude overvallen, doch veel leeden daertoe niet sijnde gelast, hebben aengenomen favorabel rapport te doen ende de resolutie van haer principalen in te schrijven.

318. M. D'zelve heeren Committeerde Raden meede adviserende wat uytcompste men soude moghen vinden in de zaecke van de solliciteurs ende omme dezelve van haer affterstallige vijff millioenen contentement te doen, seggen voor deesen een voorslagh gedaen te hebben dat men haer drye millioenen in handen soude hebben mogen stellen boven 't ordinaris incomen, daermeede zij hadden gehoopt de militie, so ordinair als extraordinair, ende alle andere zaecken in train ende ordre te houden, doch dat d'zelve is affgeslaeghen, hoewel sij 'tzelve een zeer dienstige zaeke hadden geoordelt te weesen; dat men aen d'ander zijde een resolutie genomen heefft om de solliciteurs van haer affterstal obligatiën te gheeven, die may toecomende souden inghaen ende van die tijdt aff interessen souden genyeten als andere rentheffers van 't landt; dat zij deese resolutie t'eenemael schadelijck oordeelen omdat nae verloop van 'tzelve jaer dezelve solliciteurs haer heele capitael souden mogen opseggen, ende 'tzelve so groot ende important weesende, dat oock andere soude mogen intimideren ende beweegen om haer capitaelen meede op te seggen, daerdeur het heele credijt van 't landt in pericule soude connen werden gestelt.

Meenen daeromme dat beeter weesen soude dat men ordre stelde om de solliciteurs van de ouste ordonnantiën van tijdt te tijdt te betaelen ende dat daertoe eenige bequaeme middelen in[ge]willight ende aen haer soude mogen werden geaffecteert; dat buyten dat zij geen raedt in de zaeke weeten ende protesteren van de onheylen die sullen mogen volghen.

Hierop gedelibereert zijnde conden de Edelen ende eenige leeden als Dordrecht, Delfft ende Rotterdam deesen voorslagh amplecteren, jae worde bij heeren van Rotterdam het geeven van obligatiën t'eenemael gedifficulteert als ruineus voor 't landt.

De heeren van Amsterdam ende 't heele Noorderquartier aen d'ander zijde persisteerden bij de genomen resolutie, wilden de solliciteurs die aengeseyt hebben; belanghende 't opseggen ende afflossen, als dat casus viel, dat men dan daerinne wel naerder soude resolveren. Dan is eyntelijcken geconcludeert de resolutie noch in bedencken te houden tot datte leeden het v[oorslagh] van Committeerde Raeden naerder met haer principalen souden hebben gecommuniceert.

P. De heeren Gecommitteerde Raden hebben voorts ingestelt ende is door de heer raetpensionaris gelesen haer schriftelijcke consideratiën ende advijs op de resolutie van de I^en augusti ende andersints aengaende de solliciteurs omme d'selve met obligatie ende interesse, mey toecomende ingaende, te contenteeren, daerop het 24^e poinct van de beschrijvinge oock is slaende. Meynen de heeren Gecommitteerde Raden dat groote swaricheyt soude connen causeeren, gemerckt niet alleen de solliciteurs haer capitalen mette interesse over de 5 millioenen bedragen nae verloop van een jaer plotselijcken souden connen opeyschen, maer soude apparent bij andere oock worden gevolcht ende daermede de finantie ende staet van 't lant in sulcken ongelegentheyt brengen dat men niet soude weten hoe in ordre te blijven. Meynen daeromme beeter te sijn dat nieuwe middelen worden geconsenteert ende die blijven geaffecteert voor de voorss. solliciteurs, die alsdan de outste ordonnantiën eerst ende soo vervolgens souden connen werden voldaen; dat voorts de lasten nootsaeckelijcken sullen moeten werden vermindert ende de oude middelen wel gebeneficeert, off sullen in onvermijdelijcke ruïne ende onderganck van de Staet moeten vervallen, protesteerende wederom daervan ontschuldich te willen sijn als vooren.

Waerop nae deliberatie verstaen ende goedtgevonden is dat de voorige resolutie sal worden gelaten in haer geheel; dat men ondertusschen ter naester vergaderinge sal connen delibereren omme vigoreuse middelen te consenteeren, ende dat de leeden gegeven sal werden copie van de consideratiën ende advijs van de heeren Committeerde Raden omme met haer principalen te mogen communiceren.

319. M. Is geleesen een missive van Zijn Ex.^tie van de 14^en deses van inhoude [dat] hoewel hem bij brieven van de 7^en deeses aengeschreeven was datte resolutie van de affectatie van de militie zijn voortgangh neemen soude ende datte ordonnantiën aen de capiteynen opte respective comptoiren souden werden gedepescheert, dat effenwel nyet alleen van 't regement van Charnacé maer oock van verscheyden andere compagniën op 't comptoir van Mirop, Dordrecht, Delfft, Goude, Gorchem ende andere gerepartieert, meenichvuldige clachten aen hem comen dat geen betaelinge becomen ende dat men haer mitsdien qualijck monstert heefft. Versocht daeromme serieuselijcken dat men doch den gemeene saecke ten besten deese zaecke de handt wil bieden, op[dat] men bij gevolgh de vruchten daervan speuren magh.

Ende is nae deliberatie verstaen datte resolutie van de affectatie alsnoch vast werdt gestelt ende dat men met alle middelen zal arbeyden datte claeghende compagniën, 'tzij uytte comptoiren 'tzij uyt eenige assistentie bij Committeerde Raden aen haer te doen, contentement sal mogen werden gedaen, ende dat sulcx Zijn Ex.^tie zal werden gerescribeert.

P. Is voorts gelesen een missive van Sijn Ex.^cie den 14^en october uyt het leeger tot Sprang versoeckende dat de compagnië[n] alsnoch mogen werden betaelt volgende de resolutie opte affectatie der middelen voor de militie in de 3 staten van oirloge begreepen, ende dat oock op de betalinge van ongerepartieerde ordre mach worden gestelt. Is goedgevonden dat sulcx sal werden gedaen.

320. M. Verscheyden predicanten van de classe van Schielant om de disputen over het transporteren van de kercke van Delffshaven haere tractamenten voor een wijl tijdts gesurcheert geweest zijnde ende haer de zaecke ontslaegen hebbende, versoeckende haer tractament alsnu te moghen genyeten, is nae deliberatie verstaen dat haer een vierendel jaers zal werden gevolght, doch datte reste in bedencken wordt gehouden totdat de heeren van Delfft belanghende de genomen resolutiën volcomen contentement zal weesen gegheeven, als wanneer de heeren Committeerde Raeden geauthoriseert worden haer de vordere verloopen tractamenten mogen doen toecomen sonder eenigh vorder dilay offte vertreck.

321. M. Is meede geresumeert het 22^e point van beschrijvinge ten eynde volgens gededuceerde van de heeren Edelen alsnu moght werden geresolveert omme opten naeme van de Staet noch eenige bewindthebbers in de Westindische Compagnie te stellen. Dan de heeren van Dordrecht, Amsterdam, Rotterdam ende andere allegerende datter een contract is dat wederzijden punctuelijcken moet werden ondervolgt ende dat dit stellen van meerder bewinthebbers daerinne nyet [be]dongen is, maer wel de directie die vanweegen de Generaliteyt ende mitsdien meede uyttten naeme van deese provintie, deur gedeputeerden die in de XIX^en presideren werdt gepleecht ende geobserveert; datte articulen ende reedenen ter contrariën alleen voor de andere provintiën dienen, die gheen caemers hebben, ende nyet voor deese provintie, ten waere men wilde verstaen dat ijder gerechticht soude sijn om noch meer bewinthebbers te stellen ende dat men also die Compagnie, die 't schaers genoch heefft, met bewinthebbers soude willen chargeren, dat impertinent ende ondienstigh is, in allen gevalle dat uytt die articulen nyet en can worden geïnfereert tot deese zaecke dienende, ten waere deese provintie de novo seecker capitael daerin wilde teyckenen, dat nyet apparent was; dat daerom beeter was dit stuck hierbij te laeten ende geen vergeeffse noch ondienstige moeyten te doen. Meest alle leeden haer daerbij voegende, naemen de Edelen effenwel geen contentement, sustinerende eenige onder haer dat zij de verhooginge van de capitaelen dan meede nyet souden willen toestaen. Dan gerefereert weesende dat sij sulcx nyet conden doen omdattet voluntair was ende de eygenaers 'tzelve doen off laeten conden, is de zaecke daerbij blijven steecken sonder conclusie.

P. Bij resomptie weder in deliberatie geleyt sijnde het XXII^e poinct van de beschrijvinge omme ten aensien van de Compagnie van West-Indiën op de gerechticheyt van de lande naerder te letten mettet stellen van competente bewinthebbers in de voorss. Compagnie van wegens desen Staet in conformité van de redenen ende motijven derhalven ingestelt ende overgesonden onder N.^o 5.

Is echter bij de leeden verstaen hierinne geen fondament te sijn, ende mitsdien de saecke te laten bij 't octroy, uytbijsondert de heeren Edelen, die daerop seer insisteerden off anders niet toe en stonden dat de capitalen souden werden verhoocht.

322. Vervallen.

323. M. David de Pres, æconomus van 't Latijnsche Collegie tot Leyden, versoekende verhooginge van 't costgelt van 6 sts. 11 penningen tot op 10 sts. 9 penningen als in 't Fransche Collegie, van ijder hoofft daeghs, off dat hij daer schaede aen soude moeten lijden, worde verstaen dat dit meer als 3.000 £ 's jaers over 40 bursalen soude importeren ende is daeromme nyet geraeden gevonden daerinne te treeden, maer verstaen datte zelve versoeck zal gebraght worden in de naeste poincten van beschrijvinge.

P. Ende weder geresumeert sijnde 't versoeck van de econimus tot Leyden off men hem opslach van costgelt van de beurssalen sal toestaen, off een subsidie geven voor een jaer, is goedtgevonden 'tselve te brengen in de naeste beschrijvinge ende dan meteenen te letten op de consideratiën, voor desen bij D. Festus overgegeven omme de beurssalen te verminderen.

324. M. Opt versochte collecte bij ende vanwegen de arme ende miserabile kercken van Sweebruggen, Hanau ende andere zeecker naerder elucidatie gedaen sijnde van swaricheeden ende extreme armoede ende hongersnoot daerinne die vervallen zijn, ende daerbij versocht dat doch dit versoeck gratieuselijcken moght werden geconsenteert, worde verstaen datte leeden daervan copye soude werden gegeven ende dat een ijder deese zaecke ten besten in den zijnen soude recommanderen.

P. Sijnde binnengegeven door de gedeputeerden van de synoden eenige naerder verclaringe op de subsidie voor die van Zweibrugge, Nassau, Hanau ende andere bedroeffde ende verdrevene gemeenten, in wat voegen de collecte voor deselve versocht geconsenteert werdende, de penningen souden connen werden bestelt ende gedistribueert, te weten nae den voet ende ordre daervan sijnde. Versoecken oversulcx alsnoch de de voorss. collecte door de kercken mach werden toegestaen, off ten minsten door predicanten ende ouderlingen onder de voornaemste leedematen.

De leeden hebben daervan versocht copie omme met haer principalen te mogen communiceren ende aengenomen de saecke favorabelijcken voor te dragen omme d'gemelte bedroeffde gemeenten in haer groote noot te soelageren.

325. M. Is eyntelijcken noch geleesen zeeckeren missive van den Raedt van State notificerende dat zij in de lijste van de scheepen ende haere leghdaeghen eenige merckelijcke veranderinge ten dienste van 't landt hebben gedaen volgens de lijste daervan overgesonden, versoeckende de exemplaeren van dien allomme daer 't behoort uytgesonden te worden, is 'tzelve voor een notificatie aengenomen.

326. M. D'zelve versoeckende dat bij deese provintie moght overgelevert werden staet van de leegherlasten bij haer deesen somer aen scheepen, waegens, treckpaerden ende anders betaelt, om eenige provintiën te mogen contentement doen wattet leeger is costende, worde verstaen de heeren Committeerde Raeden de zaecke te beveelen om die van den Raedt behoorlijcke onderrichtinge te doen.

P. Eyntelijcken sijn gelesen 2 brieven van de heeren Raden van Staten, beyde van den 13^en october, bij de eene oversende de naerder lijste ende ordre in ampliatie van de voorgaende bij haer gemaeckt op de scheepsvrachten ende legdagen van deselve, in dienste van 't landt werdende gebruyckt, met versoeck dat die naegecomen ende gepractiseert mach worden ten besten van de gemene sake, ende d'ander omme de oncosten van de legerlasten van jaer tot jaer aen den Raet bij perfecten staet te willen oversenden omme de provintiën des begerende daervan te mogen dienen als nae behooren. Daerop geen deliberatie noch resolutie is gevallen.

327. P. De predicanten onder de classe van Schielant te kennen gevende dat sij nu in 't geheel van de opsicht ende sielsorge van de kercke van Delffshaven sijn ontslagen ende haer des niet meer bemoeyen, versoecken daeromme haer tractement, dat eenige 2/4 andere haest 3/4 jaers uyt crachte van voorgaende resolutie hebben te buyten gestaen, weder te mogen genieten.

Is nae resomptie bij meerder advijsen verstaen dat haer bij provisie sal volgen 1/4 jaers ende de reste uytgestelt worden totdat de heeren van Delft nopende 't effect van voorgaende resolutie sullen hebben contentement, als wanneer de heeren Gecommitteerde Raden d'reste mede sullen laten volgen.

328. P. Willem Cloot te kennen gegeven hebbende dat hij sondach voorleden sijn I^e gebodt heeft gehadt met eenen Catrina Mangenus omme haer tot den houwelijcke staet te begeven, 't is nu sulcx dat hij met Sijn Genade graeff Maurits van Nassau naer West-Indiën sal gaen ende mitsdien sijn geboden niet can affwachten, versoeckt in de I^e predicatie in de kerck alhier te mogen trouwen.

Is verstaen fiat om de gelegentheyt der saecke ditmael dispensatie van de politicque ordonnantie ende te mogen getrout worden, soo daer geen verhinderinge en is, in conformité van 't versoeck.

329. P. Jeremias Govertsz. Sieleman cum sociis als erffgenamen van Cornelis Claesz. Spongs te kennen gevende dat de gemelte Spongs vergunt is geweest brieven van legittimatie over sijne onechte kinderen, ende gedisponeert heeft van sijn goederen ende dat de voochden van de voornoemde kinderen de brieven van voorss. legittimatie gebruycken tot der supplianten naedeel, 'twelck sij vertrouwen de intentie niet te sijn om haer ongehoort te vercorten. Versoecken daerop verclaringe.

Is goedtgevonden dese saecke te laten aen de justitie omme aldaer gedecideert te werden soo nae rechten ende die van Alckmaer vergunt copie van de requeste.

330. P. Schepenen, vroetschappen ende Heyligen Geest-meester van Suyt-Scheerwou op Langedijck versoeckende 2 penningen van 'tgene tot wijncoop over 't vercopen van alle onroerende goederen aldaer wort bedongen, te mogen genieten tot onderhout van haer armen, 'twelck gesonden is aen de heeren Gecommitteerde Raden van het Noorderquartier omme te examineeren ende dienen van advijs.

331. P. Is voorders op de propositie van de curateurs van de Unijversiteyt tot Leyden verstaen dat sij alle devoiren sullen aenwenden omme het Fransche Collegie niet vandaer te laten transporteeren nae Wtrecht, maer mach blijven, mits dat sulcx geschiede buyten coste ende last van 't lant ende dat daervan rapport mach werden gedaen.

332. P. Daermede de vergaderinge van den anderen is gescheyden, wesende donderdach 's avonts ontrent 8 uyren den XVI^en october 1636. Ende ben ick Sijbrant Schot 's anderdaechs in 't geselschap van de heer secretaris Teengs 's morgens ontrent halff 7 uyt Den Hage op Leyden ende voorts met de Caegh over 't meer gereyst, dan alsoo de wint tegen liep, sijn 's avonts ontrent haest acht aen den Overtoom gecomen ende 's nachs aldaer gebleven. Op saterdachs 's mergens goe tijt voortgereyst, tot Amsterdam een vruntelijck affscheyt genomen hebbende, ben ick naenoen ontrent een uyrs tot Purmereynde gecomen den 18^en october 1636.

Finis